Kom Vlierden, 1e herziening

3.3 Functioneel ruimtelijke structuur

3.3.1 Ruimtelijke hoofdstructuur

De landschappelijke basisstructuur vormt de grondslag voor ieder dorp. Een aantal ruimtelijke kenmerken kan hierdoor worden verklaard; vroeger werd er gebouwd op de hogere, droge gronden. De lagere, nattere delen bleven daardoor open. Dit leidde tot een natuurlijke verweving van de bebouwing met het omgevende landschap.

Vlierden heeft haar oorsprong gevonden op een kruising van historische routes op de hoge rug tussen de beekdalen van de Oude Aa en de Astense Aa. Zie onderstaande afbeelding.

bestaande ruimtelijke hoofdstructuur

De zandgronden waren schraal en voedselarm. Op dergelijke droge gronden, die voor het verbouwen van gewassen minder aantrekkelijk waren, ontwikkelden zich heide en naaldbos. Ten noordwesten en ten zuidoosten van Vlierden wordt de horizon nog steeds afgeschermd door reliëfrijke bossen.

De beekdalen aan de noord- en zuidzijde van het dorp vormen door het open karakter een mooi contrast met deze besloten bosmilieus.

Tussen deze open en gesloten gebieden ligt de kern Vlierden omgeven door oude bouwlanden, die op veel plaatsen wordt gekenmerkt door een licht reliëf. Zowel aan de noord-, zuid- en westzijde van het dorp liggen fraaie 'bolle' akkers. Zie navolgende foto.

licht gebolde akkers aan westzijde Vlierden

Analyse en waardering

De ruimtelijke structuur van Vlierden is typisch voor een Brabants zanddorp. Door de eeuwen heen is op een hoge zandrug een klein stelsel van bebouwingslinten gegroeid. Kenmerkend voor deze bebouwingslinten is de fijnschalige, organische structuur en de verweving met het aangrenzende landschap. In de tweede helft van de 20e eeuw is deze gegroeide structuur aan de noordzijde aangevuld met een planmatig ontwikkelde woonbuurt.

3.3.2 Waterstructuur

Vlierden ligt binnen het beheersgebied van waterschap Aa en Maas. Het waterschap Aa en Maas is zowel waterkwantiteit- als waterkwaliteitsbeheerder.

Het plangebied ligt ingesloten tussen de Oude Aa en de Astense Aa. Aan de Astense Aa is de functie waternatuur toegekend. Aan de Oude Aa zijn geen specifieke waterfuncties toegekend. Wel maken beide beken onderdeel uit van de natte ecologische verbindingszone.

In de omgeving van het plangebied liggen een aantal leggerwatergangen. Deze zijn aangegeven op onderstaande afbeelding. De watergangen voeren af op de Oude Aa en Astense Aa. Watergang 275059, die uitmondt in de Astense Aa, is de enige watergang binnen het plangebied, die in beheer is bij het waterschap.

bestaande waterstructuur

Analyse en waardering

De ligging tussen Oude Aa en Astense Aa is zeer bepalend (geweest) voor de oorsprong van Vlierden en voor de ruimtelijke structuur van het dorp. Binnen het plangebied speelt (oppervlakte) water echter geen grote rol.

3.3.3 Groenstructuur

De groenstructuur van Vlierden is weergegeven op onderstaande afbeelding.

groenstructuur

Aan de noordwestzijde en aan de zuidoostzijde van het dorp liggen reliëfrijke bossen. Met name het bos aan de noordwestzijde vormt een aantrekkelijk uitloopgebied vanuit de kern. Dit geldt eveneens voor de aan de bebouwde kern grenzende akkers en weilanden. De verstrengeling van de bebouwingslinten met deze onbebouwde gronden zorgt met name aan de zuidwest- en zuidoostzijde van het plangebied voor een fraaie verweving tussen bebouwde kern en aangrenzend buitengebied (waardevolle dorpsranden).

Aan de noordzijde van de kern is sprake van een abruptere overgang naar het aangrenzende landschap. Hier is ontwikkeling van een duurzame dorpsrand voorzien.

Binnen de kern van Vlierden wordt de groenstructuur gevormd door de bomen langs de straten. Met name de historische straten Pastoriestraat, Schooteindseweg en Brouwhuisweg tekenen zich door de begeleiding met bomen, veelal eiken, duidelijk af. Langs de Vlierdenseweg ontbreekt het daarentegen aan begeleidende bomenrijen. Door de belangrijke verkeersfunctie die de straat lange tijd had, ontbrak het aan ruimte voor groen in het straatprofiel. Nu de Vlierdenseweg de stroomfunctie voor het doorgaande verkeer heeft verloren, is het profiel aangepast (met meer groen en minder verharding).

Bijzondere elementen binnen de structuur van laanbomen vormen een aantal groene brinken. De grootste brink, gelegen op de splitsing Brouwhuisweg – Schooteindseweg, vormt een centrale plek binnen het dorp. Het terrein is door de inrichting / beplanting en de deels gesloten kiosk (visueel) in tweeën opgedeeld. Door de dichte randbegroeiing ontbreekt het bovendien aan openheid van het terrein, waardoor de brink nauwelijks als een bijzondere plek te beleven is.

plattegrond brink	zicht op brink

Een aanpassing van deze situatie, waarbij de brink weer als een ruimtelijke eenheid herkenbaar wordt, is wenselijk. Een tweede brink ligt op de splitsing Brouwhuisweg – Belgerenseweg. Deze informeel ingerichte groentip vormt een fraaie dorpsentree. Een derde brink (met kruisbeeld) ligt bij de splitsing Vlierdenseweg - Kapelweg.

Daarnaast bestaat het groen binnen het dorp uit een aantal kleine plantsoenen en speelveldjes binnen de woonbuurt Dorpsakkers. Bijzonder binnen deze buurt zijn de van nature aanwezige niveauverschillen die in de verkaveling van de buurt zijn opgevangen door beplante taluds en voortuinen. De gehandhaafde niveauverschillen geven de buurt een bijzonder en levendig karakter en vormen een referentie van het verleden van de plek.

Analyse en waardering

Vlierden heeft nog steeds een herkenbare relatie met de basisstructuur van het landschap. Daaraan dankt Vlierden de duidelijke identiteit van het dorp.

De verweving tussen dorp en landschap is met name aan de zuidwest- en zuid-oostzijde van Vlierden fraai. Behoud hiervan staat voorop. Aan de noordzijde van de kern is de overgang tussen bebouwing en landschap abrupter. Door de groenstructuur kan wellicht een duidelijkere relatie tussen kern en aangrenzend landschap worden bewerkstelligd.

Binnen de kern Vlierden is sprake van een mooie, heldere groenstructuur die in belangrijke mate gekoppeld is aan de historische structuur. Door herinrichting van de brink aan de Brouwhuisweg – Schooteindseweg kan deze structuur nog versterkt worden.

Samenvattend

Te behouden / versterken waardevolle elementen:

• de brinken;
• de bomenstructuur langs Pastorieweg, Schooteindseweg, Brouwhuisweg;
• de oude dorpsranden;
• de boom voor de bakker op de hoek Vlierdenseweg - Pastoriestraat (opgenomen op monumentale bomenlijst).
  

Te versterken / verbeteren elementen:

• nieuwe dorpsrand aan noordzijde.
• groeninrichting van de B.Ballotstraat, de Edisonstraat en de Hoge Zijdeweg.
  

3.3.4 Verkeersstructuur

De verkeersstructuur van Vlierden (vastgelegd in het beleidsplan Verkeer en Vervoer) kent een heldere opzet. Zie afbeelding navolgende afbeelding.

bestaande verkeersstructuur

De ontsluiting valt samen met de historisch gegroeide dorpsstructuur. Gelegen op de hoge rug tussen de beekdalen van de Oude Aa en de Astense Aa, vormden de straten Brouwhuisweg en Pastoriestraat onderdeel van de routing Helmond - Liessel. Later kreeg de dwars hierop staande Vlierdenseweg ook grotere betekenis als verbinding tussen Ommel en Deurne.

Genoemde straten vormen ook in de huidige situatie nog de hoofdstraten van het dorp. Ze zijn aangeduid als erftoegangsweg cat. A.

De overige straten binnen het plangebied zijn aangeduid als erftoegangsweg cat. B. Het betreft een aantal landelijke wegen behorend tot het historische wegenpatroon en overigens de straten van woonbuurt 'Dorpsakkers'. De straten van deze buurt zijn loodrecht op en parallel aan de Pastoriestraat en Schooteindseweg aangelegd. Een onderscheid tussen verzamelstraten en woonstraten is door de beperkte omvang van de buurt niet aan de orde.

De aan de zuidoostzijde van het dorp gelegen randweg Vlierdensedreef (N608) is aangemerkt als een gebiedsontsluitingsweg cat. B. Het vormt een directe verbinding tussen de N270 (Helmond - Deurne) in het noorden en de N279 (Helmond – Asten) én A67 (Eindhoven - Venlo) in het zuiden. De randweg heeft sinds begin 2004 de stroomfunctie voor het bovenlokale verkeer (tussen Deurne en 'het ei van Ommel') overgenomen van de Vlierdenseweg.

Kenmerkende straatprofielen

Binnen de kern kunnen een aantal verschillende, kenmerkende profielen worden onderscheiden:

• erftoegangsweg A, dit betreft de Vlierdenseweg, Pastoriestraat (zie foto) en Brouwhuisweg.

Pastoriestraat	Vlierdenseweg

• erftoegangsweg B, dit betreft de woonstraten en buitenlinten.

woonstraten	buitenlinten

30 km-gebied

In het beleidsplan Verkeer en Vervoer is de hele kern Vlierden aangewezen als verblijfsgebied. Binnen de kern is een maximumsnelheid van 30 km/uur ingesteld en er zijn maatregelen getroffen om de inrichting van de wegen hierop aan te sluiten. Buiten de komgrenzen is een snelheid van maximaal 80 km per uur toegestaan.

fiets

Bij de herinrichting van de Vlierdenseweg zijn de aan weerszijden vrijliggende fietspaden komen te vervallen. Binnen de kom is nu sprake van een menging van auto en fietsverkeer.

paden

(Oude) paden vormen een kenmerkend element in de dorpsstructuur van veel Brabantse dorpen. In Vlierden is het aantal paden vanuit het dorp naar het buitengebied beperkt. De meeste paden hebben geen specifieke functie voor wandelaars; meestal is sprake van een onverharde landbouwweg. De aanleg van nieuwe paden is wenselijk.

Openbaar vervoer

Het openbaar vervoer binnen Vlierden is beperkt tot een buurtbus (lijn 467) naar Deurne. De frequentie bedraagt van maandag tot en met vrijdag 8 keer op een dag.

Analyse en waardering

Na vele jaren van verkeersleed beschikt Vlierden nu met de randweg Vlierdensedreef (N608) over een goede, directe verbinding met Deurne, de N270 (Helmond – Deurne), de N279 (Helmond – Asten) en de A67 (Eindhoven - Venlo).

De Vlierdenseweg en de Pastoriestraat zijn heringericht. Het vermijden van sluipverkeer op de Brouwhuisweg blijft een aandachtspunt.

Het openbaar vervoer is beperkt. Door de ligging van Vlierden op relatief korte afstand van Deurne, biedt de fiets echter veelal uitkomst.

Meer algemeen is het wenselijk de dorpspaden uit te breiden.

3.3.5 Bebouwing

Op onderstaande afbeelding is de bouwkundige ontwikkeling van Vlierden schematisch weergegeven. De bebouwingsstructuur kan worden onderverdeeld in historische, gegroeide linten en een planmatig ontwikkelde woonbuurt.

ontwikkeling bebouwingsstructuur

Vlierden ontwikkelde zich tot ca. 1950 op organische wijze op de hoge rug tussen de beekdalen van de Oude Aa en de Astense Aa. Pand voor pand, op basis van particulier initiatief, groeide er geleidelijk een langgerekte lintstructuur.

In de periode na 1950 is aan de noordzijde van deze linten, in fasen, een nieuwe woonbuurt ontwikkeld.

bebouwingslinten

De Brouwhuisweg, Schooteindseweg, Pastoriestraat, Vlierdenseweg en Kapelweg zijn de historisch gegroeide bebouwingslinten binnen Vlierden. Zonder enige vorm van bestemmingsregeling is deze structuur in de loop der tijd verdicht. Hierdoor is een organische, fijnschalige bebouwingsstructuur ontstaan van veelal vrijstaande woningen, met variërende goot- en nokhoogten, verspringende rooilijn en wisselende nokrichting. Het merendeel van de woningen is opgebouwd uit één laag met een zadeldak, met de nok evenwijdig aan of loodrecht op de weg.

foto dorpscentrum

dorpscentrum

De Pastoriestraat, met onder andere de kerk, het café en het voormalige kloostergebouw, kan als dorpscentrum van Vlierden worden aangemerkt. Zoals eerder aangegeven is de rooilijn wisselend, in het algemeen is sprake van een breed profiel, waarbij de woningen / gebouwen relatief ver van de rijweg zijn gelegen. De kerk is hierop echter een uitzondering en is ten opzichte van de overige bebouwing duidelijk naar voren gelegen.

woonbuurt

Na 1950 heeft de ontwikkeling van Vlierden een planmatiger karakter gekregen. Aan de noordzijde, achter de bestaande lintstructuur, is in fasen een nieuwe woonbuurt ontwikkeld. Deze buurt kent een planmatige opzet en is overwegend ingevuld met reguliere gezinswoningen. De woningen zijn opgebouwd uit één of twee lagen met kap. Verder zijn binnen de buurt een basisschool, een kleine sporthal, ouderenwoningen en clubgebouwen (bij het sportpark) gebouwd.

Lange tijd vormde de Hoge Zijdeweg een strakke begrenzing van de buurt. Sinds de beginjaren 2000 wordt de buurt verder uitgebreid in noordelijke richting.

bebouwingstypologie

De bebouwingstypologie in de linten wordt gekenmerkt door individuele panden met wisselende grootte, vorm, functie en leeftijd. Naast de grotere gebouwen, kerk en voormalig klooster, staan er voornamelijk vrijstaande en halfvrijstaande woningen in één of twee lagen met kap.

De bebouwingstypologie in de woonbuurt is in hoge mate homogeen van samenstelling. In een relatief strakke ordening zijn hier vrijstaande woningen, halfvrijstaande woningen en in mindere mate rijwoningen gebouwd.

hoogten

Het merendeel van de bebouwing in het plangebied is opgebouwd uit één of twee lagen met kap. In de linten is veelal sprake van wisselende hoogten per pand terwijl de hoogten in de woonbuurten eerder per straat(deel) variëren.

De kerk en het klooster vormen door de afwijkende hoogten en massa een accent binnen de bebouwingsstructuur en fungeren als oriëntatiepunt binnen de kern Vlierden.

kapvormen

De bebouwing in Vlierden is overwegend afgedekt met kappen. De binnen de woonbuurt gelegen sporthal vormt hierop een uitzondering.

kleuren

De gevels in Vlierden variëren veelal van lichtbruin tot donkerrood. Een aantal gevels zijn wit gesausd. De kappen zijn overwegend afgedekt met rode of blauw/grijze pannen.

monumenten

De waardevolle bebouwing binnen het plangebied is aangegeven op onderstaande afbeelding.

waardevolle bebouwing

Binnen het plangebied staat één gebouw met de beschermde status van rijksmonument. Het betreft:

• voormalige pastorie / woonhuis Pastoriestraat 23.

Pastoriestraat 23

Verder zijn binnen het plangebied vijf gebouwen aangemerkt als gemeentelijk monument:

• H. Willibrorduskerk en begraafplaats, Pastoriestraat 22
• Huize 'De Vliert', Pastoriestraat 26
• langgevelboerderij, Schooteindseweg 7
• voormalig gemeentehuis, Vlierdenseweg 190
• kapel, Oude Torenweg.

Huize 'de Vliert' en H. Willibrorduskerk (foto Harold van Lankvelt)

Daarnaast kent Vlierden een grote rijkdom aan langgevelboerderijen en overige beeldbepalende gebouwen, die een positieve invloed hebben op het dorpsbeeld. Het betreft (met name):

• Belgerenseweg 3, 7, 11;
• Brouwhuisweg 25;
• Oude Torenweg 7-9;
• Pastoriestraat 1, 2, 4;
• Schooteindseweg 2, 4, 10;
• Vlierdenseweg 182, 183, 184, 193.

ensembles

De aansluiting van de Pastoriestraat op de Vlierdenseweg is door veel beeldbepalende panden en een fraaie solitaire boom omgeven.

Andere waardevolle ensembles binnen het plangebied, waar de uitkomst groter is dan de optelsom der dingen, zijn de brink aan de Brouwhuisweg - Belgerenseweg met aangrenzende bebouwing en de aaneenrijging van de panden Belgerenseweg 7, 9, 11 met bijbehorende voortuinen. Ook het ensemble rond de kerk is waardevol.

Afwijkende bebouwing

In Vlierden komen ook een aantal gebouwen voor die door de verschijningsvorm afbreuk doen aan het harmonische dorpsbeeld.

Zo past het modernistische pand Pastoriestraat 19 (voormalige Rabobank) vanuit architectonisch oogpunt niet goed in de historische omgeving. Ook het grote gestucte bedrijfsgebouw Vlierdenseweg 206 sluit niet aan op het kleinschalige karakter van het dorpslint. Verder is de grijze betonsteen en de afgeplatte massa van het pand Vlierdenseweg 189 vanuit stedenbouwkundig oogpunt storend. Verder is stedenbouwkundig de open plek naast het café aan de Pastoriestraat 20 storend.

Analyse en waardering

De verschijningsvorm van Vlierden is in stedenbouwkundig en architectonisch opzicht redelijk gevarieerd.

De bebouwingsstructuur van Vlierden kent een duidelijke tweedeling tussen de oude, ‘organisch’ gegroeide linten met individuele panden en de planmatig opgezette woonbuurt die later aan de noordzijde, achter het bestaande bebouwingslint is toegevoegd.

Binnen het plangebied staan zes monumenten: één rijksmonument en vijf gemeentelijke monumenten. Daarnaast is op diverse plaatsen in de bebouwingslinten waardevolle bebouwing aanwezig. Deze panden hebben geen officiële status maar dragen wel bij aan het aantrekkelijke dorpsbeeld van Vlierden.

Een beperkt aantal panden valt op in negatieve zin.

Een en ander leidt tot de volgende waardering:

• De kenmerkende bouwvorm voor Vlierden is één of twee lagen met kap;
• De bebouwing van Vlierden als geheel is aantrekkelijk door de variatie, de relatief vele monumenten en de overige waardevolle bebouwing.
  

3.3.6 Archeologie en cultuurhistorie

3.3.6.1 Archeologie

De gemeente Deurne heeft sinds juli 2008 een eigen archeologiebeleid. Aan de hand van dit beleid wordt bepaald of in gebieden waar (bouw)ontwikkelingen plaatsvinden archeologisch onderzoek vereist is. Onderstaande afbeelding toont een uitsnede van het plangebied uit de gemeentelijke archeologische beleidskaart, vastgesteld in juli 2008.

archeologische waardenkaart gemeente Deurne

De archeologische verwachtingswaarde binnen het plangebied loopt uiteen van laag tot hoog. Voor het bebouwde gebied, bestaande uit de linten, de woonbuurt en het sportpark, is de verwachtingswaarde laag.

Ten noorden van de Hoge Zijdeweg en achter de woningen ten zuiden van de Pastoriestraat hebben de gronden een hoge archeologische verwachtingswaarde. Hier is nader archeologisch onderzoek bij nieuwbouwplannen en grootschalige grondwerken vereist.

Rond het dorp Vlierden lagen drie akkercomplexen: de Hoge en Lage Zijde, de Voorste en Achterste Weegd en de Espen. De Voorste Weegd is thans omsloten door de Vlierdenseweg, Pastoriestraat en Belgerenseweg. De Achterste Weegd wordt nu omsloten door de Vlierdenseweg, Oude Torenweg en Kapelweg. Nabij de kruising van de Vlierdenseweg en de Kapelweg, waar momenteel het kruisbeeld staat, lag in het verleden een drinkkuil voor het vee.

Het oorspronkelijke oppervlak van de akkers is vanaf de Middeleeuwen kunstmatig opgehoogd door bemesting. Dit betekent dat de archeologische resten uit de periode van vóór de Middeleeuwen hier heel goed bewaard kunnen zijn gebleven. De ”Es” van Vlierden is zelfs dermate van belang dat deze es in de toekomst wellicht wettelijk beschermd zou moeten worden. Overeenkomstig het advies van de provincie zijn deze gronden (dubbel) bestemd als Waarde - Archeologie. Op deze es ligt de Oude Kapel, een voormalige grafkapel. Verondersteld wordt dat op deze plaats een nog oudere kerk in de bodem zit. De kapel met omliggende gronden is in de regels opgenomen met de aanduiding cultuurhistorische waarden (cw).

Oude kapel aan de Oude Torenweg

Conclusies

• 1. Op een aantal plaatsen binnen het plangebied is de archeologische verwachtingswaarde (middel)hoog. Deze gronden hebben in de regels de aanduiding archeologische waarden.
• 2. Aan gronden ten zuiden en oosten van de Vlierdenseweg is de dubbelbestemming Waarde – Archeologie toegekend.
  

Ontwikkelingslocaties

Voor de ontwikkelingslocaties geldt onderstaand. Volgens de Archeologische verwachtingenkaart van de gemeente Deurne hebben de locaties O1 MFA, O2 Huize de Vliert, O3 JAV - gebouw en O4 Keesomstraat een lage archeologische verwachtingswaarde. Derhalve wordt voor deze locaties geen expliciet archeologisch onderzoek noodzakelijk geacht.

Ontwikkelingslocatie O5 (Hoge Zijdeweg) en O6 (Binnengebied Vlierdenseweg)

De verwachtingswaarde is gedeeltelijk hoog. Vestigia heeft in juni 2010 een archeologisch onderzoek (rapportnr. V784) uitgevoerd (bijlage 4).

Onderstaand volgt het advies:

Op basis van de onderzoeksresultaten adviseert Vestigia BV Archeologie & Cultuurhistorie daarom geen nader archeologisch onderzoek en ziet geen bezwaar in de voortgang van de bouwplannen. Gezien het nooit volledig is uit te sluiten dat tijdens eventueel grondverzet een ‘toevalsvondst’ wordt gedaan, is het wenselijk de uitvoerder van dit grondwerk te wijzen op de plicht om hiervan zo spoedig mogelijk melding te doen bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In zeer uitzonderlijke gevallen kan de Minister, indien noodzakelijk, het werk voor enige tijd stilleggen zodat onderzoek verricht kan worden. Schade toegebracht door de vertraging zal naar redelijkheid worden vergoed (Monumentenwet 1988 Wamz artikel 53, 56-8).

Individuele bouwlocaties

Gezien de beperkte omvang van deze locaties is geen expliciet archeologisch onderzoek noodzakelijk . Wel is het zo dat als de initiatiefnemer tijdens de werkzaamheden iets vindt wat van belang is, deze dit moet melden bij het ROB.

3.3.6.2 Cultuurhistorie

Op onderstaande afbeelding is een uitsnede weergegeven van de cultuurhistorische waardenkaart van de provincie Noord-Brabant.

uitsnede CHWK 2005

De Schooteindseweg, Pastoriestraat en Kapelweg vormen samen een historische route die al in de 18de eeuw bestond. Brouwhuisweg, Belgerenseweg, Oude Torenweg, Vloeieindseweg en Hoge Zijdeweg zijn de overige historische wegen van het huidige stratenpatroon (binnen het plangebied).

De rijksmonumenten zijn met een rode punt op de kaart aangeduid.

Een deel van het plangebied ligt binnen de aanduiding archeologisch monument. Deze aanduiding komt overeen met de aanduiding 'terrein van archeologische waarde, zoals opgenomen in de gemeentelijke archeologische beleidskaart.

Analyse en waardering

De cultuurhistorie van Vlierden komt het duidelijkst naar voren in een groot deel van het wegen- en bebouwingspatroon, dat al eeuwenoud is, en in een aantal monumentale panden.

Een en ander betekent dat voor het bouwen in Vlierden de archeologie en cultuurhistorie belangrijke aanknopingspunten vormen voor het behoud en de ontwikkeling van de eigen identiteit.

Molenbiotoop

Ontwikkelingslocatie "Binnengebied Vlierdenseweg" valt binnen de molenbiotoop van de molen Johanna-Elisabeth aan de Molenhuisweg 4. De meest nabijgelegen geplande woning ligt op circa 360 meter. Volgens de molenbiotoop zou hier tot een hoogte van maximaal 7,8 meter gebouwd mogen worden. De nieuwe woningen zullen waarschijnlijk hoger worden dan de berekende 7,8 meter, maar niet hoger dan de huidige woningen die reeds tussen de ontwikkelingslocatie en de molen zijn gevestigd. De geplande woningbouw van de ontwikkelingslocatie zorgt daarom niet voor een vermindering van de windvang of zicht op de molen.

Conclusies

Bij de inrichting van de ontwikkelingslocaties wordt rekening gehouden met de bestaande historische wegen.

Voorts is de molenbiotoop van belang. In principe beperkt deze de toegestane bouwhoogte, maar vanwege de bestaande bebouwing kan de nieuwbouw dezelfde hoogte krijgen, zonder enige beperking voor de molen.

3.3.7 Functies in het plangebied

De woonfunctie overheerst binnen Vlierden. De voorzieningen die binnen het relatief kleine dorp aanwezig zijn, zijn voornamelijk gericht op de eigen bevolking. In de oude dorpslinten is sprake van een menging van woningen, winkels en kleine bedrijven. De woonbuurten hebben overwegend een monofunctioneel karakter. Wel zijn hier de sporthal en scholen geclusterd gesitueerd.

De functies in het plangebied zijn weergegeven op onderstaande afbeelding en op kaart 1 bestaande toestand.

functies binnen het plangebied

Bedrijvigheid

In de Kom Vlierden zijn agrarische en niet-agrarische bedrijven gevestigd.

Binnen het plangebied liggen drie agrarische bedrijven (Belgerenseweg 4, Dwergweg 1 en Eikhofweg 6). Deze zijn gevestigd buiten de bebouwde kom aan de rand van het plangebied. Ook buiten het plangebied liggen veehouderijen, waarvan geurcontouren gedeeltelijk over onderhavig plangebied liggen. Zie verder paragraaf 3.7.3.

De niet-agrarische bedrijven binnen Vlierden zijn kleinschalig en ambachtelijk of licht-industrieel van aard. De bedrijven liggen verspreid over de oude bebouwingslinten. Het betreft: opslag (Oude Torenweg 5), groothandel (Waagweg 8), een garagebedrijf (Vlierdenseweg 203), een tuinbouwloonbedrijf (Belgerenseweg 7), een schilder/glaszetter (Huispad 2), een dierenpension, annex productie en verkoop van dierboxen (Vlierdenseweg 228) en een benzinestation (Vlierdenseweg 232).

Aan de Waagweg vigeert nog de bestemming Buitenlint, met de aanduiding 'bedrijf productie, ambachtelijk en/of reparatie'. Op deze locatie was voorheen het bedrijf Driessen (transport en logistiek) gevestigd. De gronden zijn nu nog in gebruik voor opslag. Over aankoop van deze locatie is door de gemeente overeenstemming bereikt.

In het vigerende bestemmingsplan Kom Vlierden (2000) heeft het adres Eikhofweg 4 de bestemming Buitenlint met de aanduiding Bd - dienstverlenend bedrijf, met de vermelding fysio-veterinair centrum. Op dit perceel is destijds een gebouw ten behoeve van de behandeling van paarden met fysio-therapeutische technieken gerealiseerd, groot 500 m2. Nadien is dit niet uitgebouwd tot een fysio-veterinair centrum. Hier worden al jaren geen paarden meer behandeld met fysiotherapeutische technieken, maar tot voor kort werden er nog wel paarden gehouden. Derhalve is hier geen fysio-veterinair centrum gevestigd. In paragraaf 4.5 is de nieuwe bestemming beschreven.

Detailhandel

Binnen Vlierden zijn slechts de volgende winkels gevestigd:

• M&S kozijn B.V. een winkel / bedrijf in kozijnen, deuren en serre's (Pastoriestraat 19) en
• De Snuffelaer, een winkel voor gebruikte, antieke en nieuwe meubelen, curiosa en klokken (Pastoriestraat 18).
  

Horeca

Binnen het plangebied zijn twee horecabedrijven gevestigd. Naast de kerk aan de Pastoriestraat ligt een café-hotel-zaal en aan de Vlierdenseweg cafetaria 't Menneke.

Commerciële dienstverlening

Binnen Vlierden kan Taxatie- en Adviesburo Eijsbouts op adres Langenakker 4 als commerciële dienstverlening worden aangemerkt. De Rabobank is uit Vlierden verdwenen. Op de voormalige locatie is nog wel een pinautomaat aanwezig.

Maatschappelijke voorzieningen

Vlierden beschikt momenteel over de volgende maatschappelijke voorzieningen.

• Centraal binnen de woonbuurt ligt basisschool “De Wegwijzer”, een kleine sportzaal en kinderdagverblijf “Bert en Ernie”.
• Aan de Schooteindseweg 2 ligt jeugdaccommodatie “De V(l)iersprong” met peuterspeelzaal “In d’n Dop” (JAV-gebouw).
• Dagverblijf “De Vliert”, van St. ORO, is gehuisvest in het voormalige klooster aan de Pastoriestraat 26, maar omdat dit gebouw niet meer voldoet vertrekt St. ORO uit dit pand.
• Ernaast staat de R.K. parochiekerk St. Willibrordus, met erachter de begraafplaats.
• Zaal Thijssen (Pastoriestraat 20, tevens café-hotel-restaurant) biedt onderdak aan verenigingen waaronder Fanfare Wilhelmina Vlierden. Een gemeenschapshuis ontbreekt thans nog. Een MFA is in voorbereiding.
• Aan de Vlierdenseweg 189a is een praktijk voor chiropractie gevestigd.
  

Aan huis gebonden beroepen en bedrijven

Naast de genoemde bedrijven vinden in Vlierden kleinschalige beroeps- en bedrijfsactiviteiten plaats die ondergeschikt zijn aan de woonfunctie. Het betreft kleine kantoren aan huis en kleine ambachtelijke bedrijven. Deze kantoren en bedrijven zijn aan te merken als aan-huis-verbonden beroepen c.q. -bedrijven.

In de praktijk is gebleken dat er behoefte is om voor bepaalde beroepen in of bij de woning meer gebruiksmogelijkheden en grotere bouwmogelijkheden te geven. Om op deze behoefte te kunnen inspelen, is in het bestemmingsplan “Vernieuwde Regeling Bijgebouwen bij Woningen 1994”, dat voor een groot deel van de bestemmingsplannen in Deurne van toepassing is verklaard, een vrijstellingsbevoegdheid opgenomen voor aan-huis-verbonden beroepen en kleine ambachtelijke bedrijven. Er worden wel grenzen aan het gebruik gesteld, terwijl ook geregeld is in welke gevallen van de bevoegdheid gebruik kan worden gemaakt.

Burgemeester en wethouders kunnen in individuele gevallen vrijstelling verlenen voor de uitoefening van een aan-huis-verbonden beroep of een klein ambachtelijk bedrijf, mits onder andere de woning blijft voldoen aan de voorschriften, er geen onevenredige schade wordt toegebracht aan het woonmilieu, geen extra verkeersmaatregelen (waaronder parkeervoorzieningen) noodzakelijk zijn, geen zelfstandige vorm van detailhandel ontstaat e.d.

Voor onder andere de volgende beroepen / beroepsmatige activiteiten kan vrijstelling worden verleend: artsen, tandartsen, makelaars, architecten, advocaten, verzekeringsagenten, boekhouders, pedicures, schoonheidsspecialisten, taxihouders, rijschoolhouders, rijwielherstellers, beeldende kunstenaars en wat hiermee vergelijkbaar is.

De binnen het plangebied gevestigde aan-huis-verbonden beroepen en kleine ambachtelijke bedrijven zijn niet afzonderlijk op afbeelding "functies binnen het plangebied" en op kaart 1 bestaande toestand aangegeven.

Sport en recreatie

sportpark Vlierden

Aan de noordwestzijde van het plangebied ligt aan de Hoge Zijdeweg het sportpark van Vlierden. Hier zijn voetbalvereniging S.P.V. Vlierden, tennisvereniging Vlierden en handboogvereniging Rozenjacht gehuisvest.

Van de voetbalvelden wordt bovendien gebruik gemaakt door korfbalvereniging D.O.T.

Schema voorzieningen

De binnen het plangebied aanwezige voorzieningen zijn weergegeven in onderstaande tabel. Ter vergelijking is ook de situatie in 1999 weergegeven.

Voorziening	aantal 1999	aantal 2010
Detailhandel
brood- en banket	1	-
sanitair / elektra / cv	1	-
baby- en kinderkleding	1	-
benzinestation	1	1
kozijnen	-	1
antiek / 2e hands spullen	-	1
Horeca
café - hotel - zaal	1	1
cafetaria	1	1
hotel	1	-
kantine voetbalvereniging S.P.V. Vlierden	1	1
kantine tennisvereniging Vlierden	1	1
kantine handboogvereniging Rozenjacht	1	1
Commerciële dienstverlening
bank	1	-
Maatschappelijke voorzieningen
R.K. -kerk	1	1
basisschool	1	1
peuterspeelzaal	1	1
kinderdagverblijf	1	1
dagverblijf 'de Vliert'	1	1
sportzaal	1	1
Sportpark Vlierden - voetbalvereniging S.P.V. Vlierden - tennisvereniging Vlierden - handboogvereniging Rozenjacht - korfbalvereniging D.O.T.	1	1

Zoals te zien is in de tabel zijn er sinds 1999 een 3-tal winkels weggevallen, hier zijn 2 nieuwe winkels voor in de plaats gekomen. Het filiaal van de Rabobank is, zoals in zo veel kleine dorpen is gebeurd, ook uit Vlierden vertrokken.

Analyse en waardering

Vlierden heeft een voorzieningenfunctie voor de eigen bevolking. Het voorzieningenniveau is beperkt. De ca. 1000 inwoners zijn aangewezen op Deurne, dat op relatief korte afstand ligt. Het in stand houden van een acceptabel voorzieningenniveau is zoals in alle dorpen een punt van zorg.

3.3.8 Conclusies functioneel ruimtelijke structuur

Algemeen

• De ruimtelijke structuur van Vlierden heeft een duidelijke relatie met de landschappelijke structuur, gevormd door twee beekdalen en een hoge, droge zandrug met bossen. De bebouwde kern is fraai verweven met het landschap, behoudens aan de noordzijde, waar sprake is van een strakke scheiding.
• De bebouwingsstructuur van Vlierden kent een sterke tweedeling tussen de oude, geleidelijk gegroeide linten (met een menging van functies) en de jongere, planmatig ontwikkelde buurt (met overwegend een woonfunctie).
• De lokale economie is van beperkte omvang.

Sterke punten

Vlierden heeft een duidelijke hoofdstructuur, bestaande uit de Vlierdenseweg met loodrecht daarop de Pastoriestraat als interne ruggengraat.

• De woonbuurt is op een heldere wijze aan het oorspronkelijke wegenpatroon toegevoegd.
• Verweven met de dorpsstructuur liggen mooie landschappelijke ruimten.
• Het algemene dorpsbeeld van Vlierden is aantrekkelijk met relatief veel monumenten, overige beeldbepalende gebouwen en groene brinken.
• Vlierden beschikt over goede verbindingen met het op relatief korte afstand gelegen Deurne. Dit compenseert het beperkte voorzieningenniveau binnen de kern.
• Als geheel is Vlierden een aantrekkelijk woondorp op korte afstand van Deurne.

Zwak punt

• De algemene leefbaarheid baart zorgen. Zoals in veel kleine kernen is het voorzieningenniveau beperkt.