Kernen Ankeveen, Kortenhoef en Nieuw-Loosdrecht

4.5 Beeldbepalende elementen

De beeldkwaliteit van een gebied draagt in belangrijke mate bij aan de waardering van bewoners en bezoekers voor het woon- en leefklimaat. Het is dan ook van belang die kwaliteit zoveel mogelijk te handhaven dan wel te vergroten. In aansluiting op de welstandsnota zijn de beeldbepalende elementen van de kernen bepaald.

Ankeveen

Stichts End / Hollands End

Het lint van het Stichts End/Hollands End wordt gekenmerkt door een variatie in bebouwingsdichtheid, enigszins verspringende rooilijnen en gevarieerde veelal traditionele bebouwing. De bebouwing is kleinschalig en bestaat voornamelijk uit vrijstaande en dubbele woonhuizen en enkele korte rijtjes woningen. Deze bebouwing is georiënteerd op de straat met de nokrichting afwisselend evenwijdig aan of haaks op de voorgevel.

De beide kerken en het Rechthuis vormen bijzondere elementen aan het lint.

Kortenhoef

Kerklaan

De Kerklaan is een van de linten waaraan het dorp Kortenhoef in het verleden is ontstaan en zich verder heeft ontwikkeld. Deze historische ontwikkeling is met name aan het oostelijke deel van de Kerklaan nog duidelijk herkenbaar. Hier is sprake van vrijstaande bebouwing, met een wisselende rooilijn en grote percelen en veel opgaand groen. Dat bepaalt het karakteristieke beeld van het lint.

Koninginneweg en Emmaweg

De bebouwing langs de 's-Gravelandsevaart is gevarieerd. De bebouwing langs de Koninginneweg en de Emmaweg aan de westkant van de vaart staat in een verspringende rooilijn die de weg of de sloten volgt. Dit patroon bepaalt hier het karakteristieke beeld.

Oranjebuurt

De jaren '30-buurt ten zuiden van de Kerklaan en verder grofweg begrensd door de Julianaweg, de Oranjeweg en de Emmaweg, is ruim opgezet met rijenwoningen en dubbele vrijstaande woonhuizen achter groene tuinen. De overgang tussen openbaar en privé is zorgvuldig vormgegeven door portieken, luifels en erfafscheidingen, bestaande uit lage muurtjes of hekjes.

De buurt kenmerkt zich door het tuindorpkarakter: het geheel van verkaveling, architectuur en detaillering bepaalt het karakteristieke beeld van de buurt.

Nieuw-Loosdrecht

Nieuw-Loosdrechtsedijk

De Nieuw-Loosdrechtsedijk vormt de westelijke grens van het plangebied en is het oudste gedeelte van de kern. De bebouwing aan de oostzijde van de dijk valt binnen het bestemmingsplangebied, is door het historische karakter beeldbepalend voor de kern Nieuw-Loosdrecht en heeft een uitstraling naar de rest van het plangebied. De kern is ontstaan vanuit de lintbebouwing langs deze dijk. Het historische karakter wordt bepaald door het profiel van de dijk en de naastliggende bebouwing. De dijk heeft een smal profiel dat aan weerszijden begeleid wordt door historische bebouwing en groene voortuinen met boombeplanting. De oudste bebouwing bestaat uit voormalige boerderijen en stamt uit de 17e eeuw. De bebouwing wordt gevormd door losse panden met een grote verscheidenheid in architectuur, dakvorm en nokrichting. Het materiaalgebruik is over het algemeen baksteen, maar er zijn ook enkele witte panden gerealiseerd, met pleisterwerk of witte stenen. De meeste bebouwing bestaat uit een bouwlaag met een kap. Een aantal van deze kappen is met riet bedekt. De bebouwing wordt meestal omgeven door een relatief grote groene tuin.

Het overgrote deel van de bebouwing is gebouwd als boerderij of als villa, maar er bevinden zich langs de Nieuw-Loosdrechtsedijk tevens een gereformeerde kerk, een school en het Landgoed Eikenrode. Dit landgoed wordt gevormd door het Bos Van Hacke, waarin een aantal bouwwerken is gerealiseerd, zoals een landhuis en een koetshuis. Het hoofdgebouw is gerenoveerd en het koetshuis zal binnenkort een renovatie ondergaan.

Een groot aantal panden langs de Nieuw-Loosdrechtsedijk is aangewezen als rijks- of gemeentelijk monument. Ook met de overige bebouwing dient zorgvuldig omgegaan te worden, waarbij het handhaven van het historische karakter, de grote diversiteit in bouwvormen en het materiaalgebruik van groot belang zijn. Door middel van welstand dient er op toegezien te worden dat het karakteristieke beeld van de lintbebouwing bij eventuele nieuwbouw niet wordt aangetast. Het groene karakter dient zoveel mogelijk te worden behouden. Tevens is het niet wenselijk dat het historische karakter van de bebouwing wordt verstoord door aan- en uitbouwen. Ook de bijzondere dakvormen dienen beschermd te worden. In verband hiermee is het niet wenselijk dat er nieuwe dakopbouwen worden gerealiseerd. Bij de voormalige boerderijen langs de dijk is het wenselijk de erfbebouwing zoveel mogelijk te consolideren in verband met het instandhouden van het groene en historische karakter.

Nootweg

Vanaf ongeveer 1890 is de lintbebouwing langs de Nootweg ontstaan. De Nootweg heeft een beeldbepalend karakter door het smalle straatprofiel met deels klinkerbestrating en de bebouwing aan weerszijden hiervan. Deze bebouwing heeft, evenals de bebouwing langs de Nieuw-Loosdrechtsedijk, een historisch en divers karakter. De bebouwing is over het algemeen losstaand of per twee of drie panden aaneengebouwd en varieert wat betreft dakvorm en nokrichting, kleurgebruik en in beperkte mate qua bouwhoogte. De diversiteit van de bebouwing dient in stand gehouden te worden en zo mogelijk versterkt te worden. Hierbij is het tevens van belang dat het kleinschalige karakter in stand blijft.

De diversiteit komt onder andere tot uitdrukking in het kleur- en materiaalgebruik van de gevels en de afwisseling in bouwhoogte. De gevels bestaan afwisselend uit rode of gele baksteen en zijn regelmatig wit geschilderd. De bebouwing is in het algemeen één à twee lagen hoog met een schuine kap. Slechts op drie locaties is bebouwing in drie lagen gerealiseerd. Met name in het deel van de Nootweg tussen de Luitgaardeweg en de Prinses Margrietstraat heeft de bebouwing vaak een gecombineerde functie van wonen met detailhandel op de begane grond. Behalve de supermarkt is de bebouwing van beperkte schaal.

De Nootweg heeft met name aan de uiteinden een groen karakter door grote bomen en groene voortuinen. Het middendeel heeft een meer stenige uitstraling, waardoor de aanwezigheid van de centrumfuncties geaccentueerd wordt. Het groene karakter is van groot belang voor de (woon)kwaliteit van de Nootweg en dient dan ook behouden te blijven en indien mogelijk versterkt te worden.

Met de bebouwing dient zorgvuldig omgegaan te worden, waarbij het handhaven van het historische karakter, de grote diversiteit in bouwvormen en het materiaalgebruik van groot belang zijn.

Door middel van welstand dient erop toegezien te worden dat het karakteristieke beeld van de bebouwing bij nieuwbouw niet wordt aangetast. Bovendien dient het groene karakter van de Nootweg in stand gehouden te worden en dient voorkomen te worden dat het historische beeld wordt verstoord. Ook dient voorkomen te worden dat vrijstaande bebouwing aaneengebouwd wordt.

De planvorming voor het gebied tussen de Nootweg, Lindelaan en de Eikenlaan, is afgerond. Er is een supermarkt met ruimte voor andere winkels en appartementen gerealiseerd. Aan de voorzijde van de nieuwe supermarkt is een parkeerterrein gerealiseerd.

Rading

De Rading vormt van oudsher de grens tussen Nieuw-Loosdrecht en het Gooiland. De bebouwing langs de Rading kenmerkt zich door een losse percelering en vormt een gevarieerd beeld door verschillende kapvormen en nokrichtingen. De bebouwing is vrijstaand of twee-aaneengebouwd en één à twee bouwlagen hoog met een schuine kap. Alleen nabij de Lindelaan is gestapelde bebouwing gerealiseerd in drie lagen met een plat dak. Aangezien de bebouwing de rand van Loosdrecht vormt en de Rading een belangrijke verkeersroute is, heeft de bebouwing een beeldbepalende functie voor de kern Nieuw-Loosdrecht. Door de relatief grote voortuinen, de boombeplanting langs de Rading en de aanwezigheid van het waterwingebied, heeft de Rading een groen karakter. Dit groene karakter is bepalend voor de (woon)kwaliteit en dient behouden te blijven. Ook dient voorkomen te worden dat de vrijstaande bebouwing aaneengebouwd wordt.

Lindelaan

De Lindelaan is, evenals de Nootweg, gerealiseerd op basis van het landschappelijke verkavelingpatroon en vormt een belangrijke route door Nieuw-Loosdrecht. Aan de Lindelaan is een plein gelegen. De doorgaande verkeersroute buigt om dit plein heen. Door zijn structuurbepalende werking, evenwichtig profiel en eenduidige begeleiding door wanden van woonbebouwing, heeft de Lindelaan een beeldbepalend karakter. Met name het deel van de laan ten westen van het marktplein is beeldbepalend. De laan wordt hier begeleid door wanden van rijtjeswoningen. De bebouwing aan de zuidzijde staat in een strakke rooilijn evenwijdig aan de weg en heeft een sobere architectuur. De bouwhoogte is twee lagen met een schuine kap en het materiaalgebruik is traditioneel en bestaat uit een rode baksteen en dito dakpannen. Ter plaatse van de basisschool De Linde ligt de rooilijn terug, waardoor een schoolplein is ontstaan. De school sluit qua architectuur en materiaalgebruik aan bij de overige bebouwing.

Aan de noordzijde staan de rijen met eengezinswoningen net even schuin ten opzichte van de weg, waardoor de relatief diepe voortuinen aan de oostzijde van de blokken steeds iets dieper zijn dan aan de westzijde. De bebouwing is, evenals aan de zuidzijde van de laan, twee lagen met een schuine kap. Hierdoor is er sprake van een evenwichtig profiel. De architectuur is sober en het materiaalgebruik bestaat uit een gele baksteen.

Ten oosten van het plein zet het beeldbepalende karakter zich met name aan de noordzijde door. Hier is de bebouwing vergelijkbaar met die ten westen van het plein en wordt een wand langs de laan gevormd. Aan de zuidzijde bestaat de bebouwing deels uit een stedenbouwkundig ensemble dat meer op de Lijsterbeslaan gericht is dan op de Lindelaan en later in deze paragraaf apart als beeldbepalend element wordt beschreven. Van de overige bebouwing ligt de rooilijn ver terug van de laan. Deze bebouwing draagt bovendien door zijn vormgeving niet bij aan het karakter van de Lindelaan.

Het is van belang de heldere bebouwingsstructuur in stand te houden en te voorkomen dat dit beeld verstoord wordt door bebouwing aan de voorzijde van de woningen. Tevens is het wenselijk dat het groene karakter in stand gehouden wordt, aangezien dit bepalend is voor de (woon)kwaliteit van de straat. Dit groene karakter wordt gevormd door de voortuinen en wordt bij de hoeksituaties voortgezet in de zijstraten van de Lindelaan.

Laan van Eikenrode

De ligging van de laan van Eikenrode komt voort uit de landschappelijke verkavelingrichting. De laan heeft dan ook een structuurbepalende werking voor de kern en heeft mede daardoor een beeldbepalend karakter. Dit beeldbepalende karakter wordt ondersteund door de eenduidige bebouwing langs de laan. Deze bebouwing bestaat grotendeels uit twee-onder-een-kapwoningen in één of twee lagen met een schuine kap. Tussen de Nieuw-Loosdrechtsedijk en de Jasmijnlaan zijn deze twee-onder-een-kapwoningen projectmatig gebouwd omstreeks de jaren '90. De architectuur en het materiaalgebruik van deze woningen zijn op elkaar afgestemd. Er is gebruikgemaakt van een lichtgekleurde baksteen. Dit materiaal- en kleurgebruik draagt bij aan de eenduidige uitstraling van de straat en dient instandgehouden te worden.

Aan de noordzijde van de laan bevinden zich een school en een sporthal. Deze twee grootschalige bouwmassa's dragen door de architectuur en terugliggende rooilijn niet bij aan het beeldbepalende karakter van de Laan van Eikenrode. Direct ten westen en aan de oostzijde van de Eikenlaan zijn rijtjes met woningen in twee bouwlagen met een schuine kap gebouwd, in een sobere architectuur.

Het is van belang dat de eenduidige architectuur met bijbehorend materiaal- en kleurgebruik instandgehouden wordt. In het verlengde hiervan is het wenselijk dat het beeld niet verstoord wordt door bebouwing aan de voorzijde van de woningen. Ook dient voorkomen te worden dat de karakteristiek met twee-onder-eenkapwoningen verstoord wordt.

St. Annepad en Dennenlaan

Het St. Annepad, met in het verlengde hiervan de Dennenlaan, loopt direct ten noorden van het Bos van Hacke en de ligging van deze straat is wederom gebaseerd op het landschappelijke verkavelingspatroon. Het gaat om een belangrijke structuurbepalende oost-westroute. Aan de zuidzijde wordt de straat begrensd door het Bos van Hacke, het zorgcentrum de Emtinckhof en een wand van eengezinswoningen aan de Dennenlaan. Deze wand bestaat uit bebouwing in twee lagen met een schuine kap. Het Bos van Hacke zorgt voor het groene karakter van de straat. Het zorgcentrum draagt door maat, schaal en architectuur niet bij aan het beeldbepalende karakter van het St. Annepad en is dan ook niet aangewezen als beeldbepalend element.

De noordzijde van het St. Annepad wordt gevormd door een wand van korte rijtjes eengezinswoningen in twee lagen met een schuine kap en een eenvormige architectuur. De bebouwing heeft aan de voorzijde relatief diepe groene voortuinen die ook doorgezet worden in de zijstraten en hierdoor een groene omzoming van de bebouwing vormen. Deze groene omzoming dient instandgehouden te worden.

Aan de noordzijde van de Dennenlaan is een lange rij woningen in twee lagen met een schuine kap gerealiseerd in een sobere architectuur. Het is wenselijk om de strakke wand in stand te behouden en bebouwing aan de voorzijde van de woningen te voorkomen.

Rembrandtlaan

De ligging van de Rembrandtlaan is gebaseerd op het landschappelijke verkavelingpatroon, maar begint, in tegenstelling tot de hierboven beschreven lanen, niet bij de Nieuw-Loosdrechtsedijk. De Rembrandtlaan loopt van de Jan Steenlaan tot de Frans Halslaan en vormt meer een interne ontsluiting dan een hoofdontsluiting. De laan is echter wel structuurbepalend voor de kern. Aan de noordzijde van de laan zijn twee-onder-een-kapwoningen en enkele vrijstaande woningen gerealiseerd. Deze woningen vormen een gevarieerd beeld. Er bevindt zich hier bijvoorbeeld een bijzonder type twee-onder-een-kapwoning, waarvan een woning op de Rembrandtlaan is gericht en een op de Molenmeent. De gevarieerde bebouwing aan de noordzijde van de laan wordt omzoomd door de brede groene tuinen. Dit levert een groen beeld op dat bijdraagt aan de (woon)kwaliteit en instandgehouden dient te worden. Bovendien dient voorkomen te worden dat de woningen aaneengebouwd worden.

De zuidzijde van de laan wordt met name begrensd door korte rijtjes eengezinswoningen in twee lagen met een schuine kap en een eenvormige architectuur. De bebouwing heeft aan de voorzijde relatief diepe groene voortuinen die ook doorgezet worden in de zijstraten en hierdoor een groene omzoming van de bebouwing vormen. Het is wenselijk dat deze groene omzoming instandgehouden wordt. Tevens is het wenselijk te voorkomen dat verstorende bebouwing aan de voorzijde van de woningen gerealiseerd wordt. Op enkele plaatsen grenzen er zijgevels aan de laan. Ook hier is de groene tuin onbebouwd en is het wenselijk de groene omzoming in stand te houden. Tussen de Van Ostadelaan en de Van Helstlaan is een groen pleintje gerealiseerd aan de Rembrandtlaan dat mede bijdraagt aan het groene karakter van de straat.

Ensemble rondom Lijsterbeslaan

Aan weerszijden van de Lijsterbeslaan is een compact stedenbouwkundig ensemble gerealiseerd in een strokenverkaveling met een noord-zuidoriëntatie. De tuinen liggen aan de zuidzijde en door de toepassing van lessenaardaken wordt optimaal gebruikgemaakt van de bezonning. De bebouwing heeft een sobere, strakke architectuur die kenmerkend is voor de periode waarin deze gerealiseerd is (1951). Om de functie van de lessenaardaken niet te ondermijnen en sobere architectuur niet te verstoren, zijn dakopbouwen niet wenselijk.

Bij verbouw- en nieuwbouwplannen is verscherpt welstandstoezicht gewenst, waarbij het van belang is dat het ensemble als geheel in stand blijft en de sobere, strakke architectuur niet verstoord wordt.

Rooms-katholieke kapel

Vanaf de Lindelaan is er in noord-zuidrichting een smal laantje gerealiseerd dat eindigt bij een kapel. Door dit laantje is er sprake van een duidelijke zichtlijn naar de kapel. Zowel het laantje als het witte kapelletje zijn aangewezen als beeldbepalend element. Bij verbouw- of nieuwbouwplannen is verscherpt welstandstoezicht gewenst, waarbij het van belang is dat de zichtlijn niet onderbroken wordt en de sobere architectuur en het kleurgebruik van de kapel in stand blijft. De kapel is overigens aangewezen als gemeentelijk monument.