Kernen Ankeveen, Kortenhoef en Nieuw-Loosdrecht

4.3 Cultuurhistorie en archeologie

Cultuurhistorische regioprofielen

De gemeente Wijdemeren, is onderdeel van de regio Gooi en Vechtstreek. Deze regio wordt in de nota 'Cultuurhistorische regioprofielen' van de provincie Noord-Holland aangemerkt als 'tuin van Amsterdam', bestaande uit vele buitenplaatsen en villaparken. Het gebied wordt een geringe transformatiecapaciteit toegekend; de nadruk ligt op behoud van de aanwezige cultuurhistorische waarden zoals de oude ontginningsassen.

Archeologie

De Monumentenwet regelt de bescherming van archeologisch erfgoed in de bodem, de inpassing ervan in de ruimtelijke ontwikkeling en de financiering van opgravingen: 'de veroorzaker betaalt'.

Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient door de initiatiefnemer voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het belangrijkste doel is de bescherming van het archeologische in de bodem (in situ) omdat de bodem doorgaans de beste garantie biedt voor een goede conservering. Er wordt uitgegaan van het basisprincipe de 'verstoorder' betaalt voor het opgraven en het documenteren van de aangetroffen waarden als behoud in de bodem niet tot de mogelijkheden behoort.

Daarnaast heeft de gemeente Wijdemeren een Beleidskaart Archeologie opgesteld (vastgesteld 29-9-2011) die als uitgangspunt geldt bij alle activiteiten waarbij mogelijke archeologische waarden in het geding zijn. Door middel van regimes geeft het gemeentebestuur aan welk niveau van het archeologiebeleid in een bepaald gebied als redelijk kan worden beschouwd. In het plangebied komen vier van de vijf regimes voor, namelijk de tweede tot en met de vijfde categorie:

- categorie twee: geldt voor molenplaatsen waar poldermolens hebben gestaan of nog aanwezig zijn.

- categorie drie: historische kernen (Ankeveen, Kortenhoef en Nieuw-Loosdrecht).

- categorie vier: Pleistocene zandgronden (sporen van bewoning en ontginning).

- categorie vijf: Veenpolders (geringe verwachting van archeologische sporen).

Deze verschillende beleidscategorieën zijn in de regels van dit bestemmingsplan vertaald in verschillende beschermingsregimes (dubbelbestemming).

Monumenten

In het plangebied zijn diverse gemeentelijke en rijksmonumenten aanwezig, in Ankeveen allen gelegen aan het Stichts End, in Kortenhoef met name aan de oude structuurbepalende wegen (Kortenhoefsedijk, Kerklaan, Emmaweg en Koninginneweg). In Nieuw-Loosdrecht bevindt zich langs de Nieuw-Loosdrechtsedijk een groot aantal rijksmonumenten, veelal uit de 18e en 19e eeuw. Tot deze rijksmonumenten behoort bijvoorbeeld het Landgoed Eikenrode, ook wel Bos van Hacke genoemd. Dit landschapspark, dat ontworpen is door architect J.D. Zocher, bevat diverse bouwwerken, waaronder een landhuis, een oranjerie annex koetshuis en een grafkapel. Naast de rijksmonumenten is een groot gedeelte van de bebouwing langs de Nieuw-Loosdrechtsedijk aangewezen als gemeentelijk monument. De Nieuw-Loosdrechtsedijk wordt beschouwd als gemeentelijk gezicht met hoge monumentale waarde. Een lijst van de rijks- en gemeentelijke monumenten is opgenomen in bijlage 1.

De gemeente richt zich op behoud en bescherming van individuele objecten. Op 1 oktober 2010 is de gemeentelijke erfgoedverordening in werking getreden.

Wat betreft de advisering over monumenten, heeft de gemeente aansluiting gezocht bij de centrale monumentenadviescommissie van de Stichting Welstandszorg Noord-Holland. In deze commissie zijn alle relevante disciplines op het gebied van monumentenadvisering vertegenwoordigd.