Boschveld

3.3 Gemeentelijk beleid

3.3.1 Ruimtelijke StructuurVisie 's-Hertogenbosch 2003 'Stad tussen stromen'

In juni 2003 heeft de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch de Ruimtelijke StructuurVisie vastgesteld, met de ondertitel 'Stad tussen stromen'. Ze bestrijkt de periode tot 2010 en geeft een doorkijk naar 2020. De Ruimtelijke StructuurVisie geeft richting aan de ruimtelijke ambities van de stad. Het is een integratiekader voor sectoraal beleid en is een toetsingskader en leidraad voor ruimtelijke plannen van de gemeente, zoals structuurvisies en bestemmingsplannen. Gemeente 's-Hertogenbosch werkt aan een nieuwe structuurvisie waarin zij het provinciaal beleid (zie paragraaf 3.2) integreert.

3.3.2 Wijkplan Boschveld Beweegt

Op 23 februari 2010 stemde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch in met het Wijkplan Boschveld Beweegt, een uitwerking van de nota 'Hoofdlijnen van beleid voor het wijkplan Boschveld beweegt' die eerder door de gemeenteraad werd vastgesteld. Het wijkplan vormt het kader voor de herstructurering van Boschveld in de komende 10 à 15 jaar. Integraal onderdeel van het wijkplan is de sociale visie die de gemeenteraad op 18 december 2007 vaststelde. De sociale visie levert bouwstenen op voor de fysieke uitwerking. De visie wordt tweejaarlijks vertaald in een passend sociaal programma.

In het Wijkplan Boschveld Beweegt wordt de ontwikkelingsrichting aangegeven voor de uitwerking in bestemmingsplannen, bouwplannen en inrichtingsplannen in de kwartieren Hart, Parkkwartier, Stationkwartier en Waterkwartier. De stedenbouwkundige ontwikkelingsrichting gaat uit van:

• een stedenbouwkundig raamwerk;
• uitgangspunten voor de kwartieren;
• het opheffen van de stamlijn;
• het realiseren van 35% sociale woningbouw in deelgebied 1;
• het handhaven van de huidige bebouwing van het winkelcentrum;
• het realiseren van een supermarkt van circa 1600 m2;
• het realiseren van 800 m2 aanvullende branches;
• het afsluiten van het Menno van Coehoornplein;
• de locatie van de BBS op de huidige locatie van de school 't Boschveld;
• één toekomstige aansluiting op de Parallelweg ter hoogte van Grasso;
• een nader te bepalen wijze van gereguleerd parkeren in de wijk.

De gemeenteraad vroeg verder om een derde van de sociale gezinswoningen met drie slaapkamers of meer te realiseren en verder om een autoluwere woonwijk, het aanpakken van geluidoverlast door spoor- of wegverkeer, het toewijzen van de schaarse hoeveelheid grotere woningen aan gezinnen in Boschveld en het inrichten van 3% van de openbare ruimte in Boschveld als speelruimte. Op 6 juli 2010 hebben burgemeester en wethouders van 's-Hertogenbosch besloten om de BBS niet op de locatie van de huidige basisschool 't Boschveld te vestigen maar op die van de school Het Overpad.

3.3.2.1 Hart en Lanen

Het cluster van voorzieningen in het midden van Boschveld wordt als Hart van Boschveld versterkt en aangevuld met nieuwe voorzieningen. Het Hart zal worden ingericht als een groen en autovrij park waaraan wordt gewoond. Ook de plek van de speelplaats van de huidige school Het Overpad wordt groen ingericht. Door het verplaatsen van bergingen van de vier gerenoveerde flats aan de Copernicuslaan wordt het groene Hart verbonden met de Copernicuslaan. Andere essentiële zaken zijn de versterking van het winkelcentrum (onder andere door de komst van een supermarkt), verplaatsen van de school Het Overpad naar een plek buiten de wijk en de bouw van een nieuwe Brede Bossche School aan het Hart (met onder andere basisschool 't Boschveld en buurtfuncties).

De vier gerenoveerde flats dwars op de Copernicuslaan vormen de bestaande gebouwen die ook op de lange termijn beeldbepaler blijven in het Hart. De flats in vier bouwlagen worden gekenmerkt door de bouwstijl uit de wederopbouwperiode. De toekomst van het drietal flats aan de Marconistraat, in drie bouwlagen met kap, wordt bezien in relatie tot de ontwikkeling van het Hart. Het wijkplan toont een mogelijke uitwerking waarbij wordt uitgegaan van het verdwijnen van deze gebouwen.

Met het versterken van bestaande straten tot Lanen en het aanleggen van nieuwe Lanen worden verbindingen gelegd tussen de buurten onderling en met de aangrenzende stadsdelen. Deze voorzieningen zorgen voor levendigheid en een gelegenheid tot ontmoeting voor de buurtbewoners. Lanen zijn niet hetzelfde als het hoofdwegennet. Lanen vormen de belangrijkste verbindingen in de wijk voor voetgangers en fietsers en zijn slechts ten dele bestemd voor auto's. Het Hart zelf wordt autovrij. Elke laan krijgt een eigen sfeer en beplanting. In de toekomst zal er een aanvulling komen in de vorm van de Grassolaan (oost-west verbinding langs Grasso) voor langzaam verkeer. De Diezekade krijgt een sterkere verblijfsfunctie.

3.3.2.2 Parkkwartier

Conform het Wijkplan Boschveld Beweegt blijft de open bebouwingsstructuur van de wijk uit de jaren '50 zoveel mogelijk onaangetast. Ook de architectuur van de jaren '50 vormt een goede basis voor nieuwe architectuurinterpretaties. Voorop staat dat bij toekomstige ingrepen de bestaande heldere structuur, het wonen in bouwblokken en het afwisselen van twee bouwlagen met kap en drie en vijf bouwlagen, de stedenbouwkundige uitgangspunten vormen. In sommige bouwblokken worden woningen mogelijk vervangen door nieuwe woningen, in andere bouwblokken worden de woningen gemoderniseerd of samengevoegd. Speciale aandacht gaat uit naar de sociale veiligheid van achterterreinen, het parkeren en de bruikbaarheid van de openbare ruimte. Een belangrijke opgave is om ervoor te zorgen dat voorkanten van woningen zich richten op openbare ruimte zodat anonieme en sociaal onveilige plekken worden vermeden.

Een eerste vernieuwingsslag is gemaakt met de nieuwbouw van het appartementencomplex Signatuur aan de Copernicuslaan. Dit project heeft tot een verdichting geleid: er zijn in halfopen bouwblokken meer nieuwe woningen gebouwd dan voorheen aanwezig. De opzet is geïnspireerd op de stempelstructuur van het Parkkwartier. Woningen in diverse woningtypen grenzen met hun voordeuren direct aan de pleinen binnen het bouwblok en aan de straten daarbuiten. Sociale controle is zo verzekerd. Elk hof heeft haar eigen sfeer. Aan de Copernicuslaan is gebouwd in vijf bouwlagen, deels drie, om zo de wandwerking te versterken. Bewonersparkeren vindt plaats in kelders en in een speciaal parkeerhof, uit het zicht. Bezoekersparkeren gebeurt wel op straat. In de plint aan de Copernicuslaan is ruimte gereserveerd voor kleinschalige bedrijvigheid.

De Kamerlingh Onnesstraat wordt opgewaardeerd tot (groene) Laan en zorgt voor de verbinding met het groene Westerpark. De Copernicuslaan verliest zijn functie als gebiedsontsluitingsweg en gaat deel uitmaken van de Lanen. De bestaande bomen in de Copernicuslaan dienen als basis en worden aangevuld, zodat een volwaardige laan ontstaat. Door een herinrichting en een betere afstemming van de bebouwing krijgt de Copernicuslaan een betere uitstraling als 'woonlaan'. Nu scheidt het profiel van de Copernicuslaan nog het Hart van (het openbaar gebied in) het Parkkwartier, straks verbindt deze laan beide deelgebieden. Voetgangers krijgen een duidelijke plek en de woningen worden op de laan georiënteerd, met voordeuren aan de straat en bijzondere functies op de begane grond.

De groenstroken aan de randen van het Parkkwartier vormen een natuurlijke buffer tegen verkeersgeluid (van de Oude Vlijmenseweg) en industriegeluid (van bedrijventerrein De Rietvelden). Ze blijven behouden en worden in oostelijke richting, langs de Oude Vlijmenseweg, doorgetrokken voorbij de Copernicuslaan. Om de belevingswaarde en de gebruikswaarde van de groenstroken te vergroten worden de openbare ruimten aaneengeschakeld tot 'groene aders' en komen er verbindingen met deze groenstroken langs de Oude Vlijmenseweg en de Copernicuslaan. De Kamerlingh Onnesstraat en in de toekomst mogelijk de Buys Ballotweg vormen de verbinding van de wijk met het Westerpark.

Het bungalowwijkje aan de Prof. Keesomstraat en de Buys Ballotweg en het recent gerealiseerde Westerpark maken weliswaar deel uit van het Wijkplan Boschveld Beweegt maar worden alleen bezien in aansluiting op de herstructurering. De focus van de herstructurering ligt met name op het gebied ten oosten daarvan.

afbeelding 11: impressie Parkkwartier; de Brede Bossche School (nummer 5) is conform het B&W-besluit van 6 juli 2010 gepland op de locatie van Het Overpad

3.3.2.3 Stationskwartier

Evenals in de aanpak van het Parkkwartier vormt de bestaande, heldere stedenbouwkundige structuur de basis voor toekomstige ingrepen en blijft de open bebouwingsstructuur van de wijk uit de jaren '50 zoveel mogelijk onaangetast. Hetzelfde geldt voor de bestaande architectuur. Ook in het Stationskwartier worden in sommige bouwblokken woningen mogelijk vervangen door nieuwe woningen en worden in andere bouwblokken woningen gemoderniseerd of samengevoegd. En ook in het Stationskwartier is er speciale aandacht voor de sociale veiligheid van achterterreinen, het parkeren en de bruikbaarheid van de openbare ruimte en moet ervoor worden gezorgd dat voorkanten van woningen zich richten op openbare ruimte, zodat anonieme en sociaal onveilige plekken worden vermeden.

Ruimte voor verbetering ligt in de openbare ruimte en in verbetering van de relatie tussen privé- en publieke ruimte. De structurele plek van groen in de straatprofielen kan verder worden versterkt. Bestaande groenstroken, tuinen en brede woonstraten worden omgevormd tot 'groene vingers' om de woonblokken tot een eenheid te smeden. De 's-Gravesandestraat en de Fahrenheitstraat en, in het verlengde daarvan, de Paardskerkhofweg worden opgewaardeerd tot Lanen, met vooral een functie voor langzaam verkeer. Anders dan in het wijkplan is conform het B&W-besluit van 6 juli 2010 de Brede Bossche School gepland op de locatie van Het Overpad. De 's-Gravesandestraat verbindt de openbare ruimte van het Paleiskwartier, het winkelcentrum, de Brede Bossche School aan het groene Hart, het Grassoplein en de Brabanthallen.

Het winkelcentrum wordt op meerdere fronten aangepakt: sociale veiligheid, branchering, presentatie en beeldkwaliteit. Mogelijkheden voor toevoeging van een supermarkt, ook op het binnenterrein en met een ontsluiting op het winkelplein, worden nader onderzocht. Hetzelfde geldt voor de branchering en de locatie van de bestaande winkels. De huidige beeldkwaliteit correspondeert niet met de architectonische waarde van het gebouw: verbetering van de uitstraling, denk aan gevels en luifels, is noodzakelijk. Het gebouw is architectonisch waardevol door haar tijdseigen uiterlijk. Bij de verbetering van de uitstraling is de architectonische karakteristiek dan ook uitgangspunt.

Het winkelplein is gelegen aan de westzijde van het winkelcentrum. Het zal opnieuw worden ingericht, tegelijk met het upgraden van het winkelcentrum. Het plein is een belangrijke toegang tot Boschveld voor bezoekers vanuit de binnenstad en het zuiden. Het zal dan ook een uitnodigend herkenningspunt moeten worden, een 'poort' naar de wijk. De aangrenzende bebouwing en de inrichting van het plein moeten dit uitdragen. De verblijfskwaliteit en het parkeren gelden als belangrijke opgaven bij het herinrichten van het gebied. De kleinschalige bedrijvigheid in de plint van 'Signatuur' wordt betrokken bij het winkelcentrum en de Copernicuslaan zal niet langer een scheiding vormen tussen het winkelcentrum en het Parkkwartier (zie paragraaf 3.3.2.2). De levendigheid en verblijfskwaliteit die beoogd worden, moeten worden ondersteund door de inrichting van het openbare gebied.

 

afbeelding 12: impressie Stationskwartier; de Brede Bossche School (nummer 12) is conform het B&W-besluit van 6 juli 2010 gepland op de locatie van Het Overpad

3.3.2.4 Waterkwartier

Het oorspronkelijk industriële karakter geeft het Waterkwartier een voor de stad unieke en onderscheidende sfeer. Het Wijkplan Boschveld Beweegt wil deze kwaliteit behouden en versterken, om zo een bijzondere woonbuurt te creëren. Enerzijds door de relatie met het water en de industriële historie te versterken dan wel opnieuw zichtbaar te maken, anderzijds door het aanwezige stedelijke woonwerkmilieu voor de wijk te behouden. De cultuurhistorische en architectonische waarde van het industrieel erfgoed wordt gekoesterd. Zo kunnen de beeldbepalende, monumentale gebouwen van Grasso op termijn - als de huidige gebruiker besluit ze te verlaten - worden ingevuld met een bijzondere stedelijke functie.

Langs een deel van de Paardskerkhofweg en in de bebouwingszone langs het spoor en de Parallelweg kan de bestaande bedrijvigheid worden behouden of gecombineerd met nieuwbouw. Minder waardevolle bedrijfsverzamelgebouwen zullen plaatsmaken voor woningbouw. Vervangende bedrijfsruimte wordt gevonden aan de randen van de wijk, waar afscherming van woningbouw door geluidongevoelige functies is gewenst, of in De Gruyterfabriek. De woningen worden gerealiseerd in kloeke gebouwen of (gesloten) bouwblokken die in maat en verschijningsvorm in zekere zin herinneren aan de industriële complexen. Zo zullen de dakvormen herinneren aan grote halkappen en wordt onderzocht hoe karakteristieke elementen als muren en spanten kunnen worden ingepast.

De huidige Parallelweg en de Paardskerkhofweg worden als groene Lanen ingericht en gaan belangrijke autoluwe (wandel- en fiets)routes vormen van het station naar de Brabanthallen. De unieke industriële sfeer wordt versterkt door de inrichting van het openbaar gebied. Stedelijke pleinen gaan in dit kwartier een bijzondere openbare ruimte vormen. Het groen toont zich voornamelijk in de vorm van bomen en begroeide gevels. Het Veemarktkwartier wordt opgenomen in het Waterkwartier en wordt er via de Lanen, in het bijzonder de Paardskerkhofweg, beter mee verbonden. De woon- en verblijfskwaliteit in het Veemarktkwartier zelf moet worden gewaarborgd. Vanwege de ligging aan de Dieze speelt de verbinding met het water hier een belangrijke rol. Er komt een wandelroute of een kade langs de Dieze die de relatie tussen de wijk, de stad en het water zal versterken. Daarnaast speelt water in dit kwartier een belangrijke rol in de inrichting van de openbare ruimte: regenwater zal langer in het gebied worden vastgehouden en zichtbaar zijn. Het zogenaamde Westplein ten westen van Grasso zal, voor de berging van regenwater (op piekmomenten), als waterplein worden ingericht.

Een belangrijke ontwikkeling direct aangrenzend aan het Stationskwartier en het Waterkwartier is de doortrekking van de Parallelweg. De nieuwe Parallelweg wordt in het verlengde van de Magistratenlaan, evenwijdig met het spoor aangelegd en door middel van een nieuwe auto- en fietsbrug over de Dieze verbonden met de Zandzuigerstraat. De aanleg van de nieuwe Parallelweg is niet alleen van belang als doorstroomas maar ook voor een adequate ontsluiting van de nieuwe ontwikkelingen in het Paleiskwartier en Boschveld (zie paragraaf 3.3.13).

afbeelding 13: impressie Waterkwartier

3.3.3 Actualisering Welstandsnota 2011

Op 17 mei 2011 stelde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch de 'Actualisering Welstandsnota 2011' vast. In deze nota is voor de verschillende wijken aangegeven aan welke welstandscriteria bouwwerken moeten voldoen. Voor Boschveld gelden alleen de algemene welstandscriteria. Het plangebied is dusdanig in ontwikkeling dat hiervoor eigen, specifieke beeldkwaliteiteisen zullen worden vastgesteld. Op dit moment is voor Boschveld, in het verlengde van het Wijkplan Boschveld Beweegt, een beeldkwaliteitsplan in voorbereiding. Dit beeldkwaliteitsplan zal deel uitmaken van de welstandsnota en als zodanig toetsingskader zijn voor bouwplannen in het plangebied.

3.3.4 Nota Wonen 2012

Ten tijde van de aanbieding van dit bestemmingsplan ter vaststelling door de gemeenteraad in haar vergadering van 9 oktober 2012 lag in de raadsvergadering van 11 september 2012 de vaststelling van de Nota Wonen 2012 voor. Conform deze nota streeft de gemeente naar een evenwichtige woningmarkt met voldoende, goede, betaalbare en passende woningen, nu en in de toekomst, en naar sterke en leefbare buurten waar mensen zich thuis voelen. In het licht van de economische omstandigheden ten tijde van de vaststelling en de verwachte groei van het inwonertal is de ambitie geformuleerd om de positie van 's-Hertogenbosch als een van de aantrekkelijkste woonsteden te behouden. Tot 2030 moeten nog zo'n 9.800 woningen worden toegevoegd.

De problemen op de woningmarkt ten tijde van de vaststelling van de nota kunnen alleen gezamenlijk worden aangepakt, samen met bouwbedrijven, woningcorporaties, maatschappelijke organisaties en met inwoners en bedrijven uit de stad: het belangrijkste uitgangspunt van de Nota Wonen 2012. In de nota zijn vier speerpunten geformuleerd: voldoende woningen bouwen, inzetten op betaalbaar wonen én op passend wonen en het maken van sterke en leefbare buurten. De vier speerpunten zijn vertaald in een aantal concrete doelen, waaronder:

• een woningproductie van gemiddeld 700 woningen per jaar voor de periode tot 2030, met een bandbreedte van 500 tot 800 woningen per jaar;
• minimaal 25% woningen in de sociale sector (huur en koop);
• stimulering van het particulier opdrachtgeverschap (C)PO;
• herintroductie van de starterslening voor bestaande koopwoningen;
• nieuwbouw, omzetting van bestaande verzorgingsplaatsen en ambulante zorgverlening ten behoeve van de groeiende behoefte aan woonzorgarrangementen voor ouderen en mensen met een beperking;
• verbetering van de woningkwaliteit in buurten door onder meer renovatie, groot onderhoud en energiebesparende maatregelen.

In bestemmingsplan 'Boschveld' zijn alle bestaande woningen onderdeel van de bestemmingen Wonen, Gemengd en Centrum. Er worden geen nieuwe woningen mogelijk gemaakt. De bestemming van de bestaande woningvoorraad sluit aan op de doelstellingen van de Nota Wonen 2012. In de bestemming Wonen zijn woningen en bijzondere woonvoorzieningen toegestaan, aansluitend op de doelstelling om het woningaanbod voor ouderen (met een zorgbehoefte) en bijzondere doelgroepen te vergroten. De enige ontwikkeling die aan wonen is gerelateerd en die in dit bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt, zijn dakopbouwen op de relatief recent gebouwde woningen aan de Concordialaan en de Vijverberg, in het Westerpark (zie paragraaf 4.3)

3.3.5 Woonvisie Boschveld

Op 2 december 2009 besloot het Bestuurlijk Overleg Boschveld (gemeente 's-Hertogenbosch, de woningcorporaties Zayaz en BrabantWonen en de wijkraad OBB) tot het opstellen van een woonvisie als uitwerking van het Wijkplan Boschveld Beweegt. In de zomer van 2010 was een concept van deze woonvisie gereed: 'Woonvisie Boschveld. Wonen in de stad, voor iedereen'. De woonvisie stuurt niet alleen de woningbouwprogrammering in Boschveld maar ook de kwantiteit en kwaliteit van voorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte, toegesneden op de huidige en toekomstige bewoners.

De opgave is om tot meer differentiatie in woningen te komen, zodat het woningaanbod een brede mix van oud en jong, autochtoon en allochtoon, arm en rijk en éénpersoons- en meerpersoonshuishoudens kan bedienen. De woningen moeten de huidige eentonigheid van het woningaanbod, in type en prijsklasse, doorbreken. Een belangrijk opgave in het proces is het behoud en de versteviging van de huidige verbanden en netwerken. Bewoners moeten binnen de wijk een wooncarrière kunnen maken, nieuwe bewoners moeten worden aangetrokken. Dit alles, om een grotere differentiatie te realiseren, zowel in bewoners als in woningen

In de woonvisie wordt in het bijzonder gestuurd op het behoud van de nu in Boschveld wonende gezinnen en nieuwe mogelijkheden voor senioren. Concreet wordt, mede om te kunnen garanderen dat een Brede Bossche School levensvatbaar blijft, het huidige percentage gezinshuishoudens (31%) ook voor de toekomst nagestreefd, zowel door het behoud van de huidige gezinnen als door het verleiden van nieuwe gezinnen. Om in te spelen op de toenemende vraag naar seniorenwoningen is uitgangspunt om alle nieuwbouw die niet als gezinswoning kan worden getypeerd, als een voor senioren geschikte woning uit te voeren. Verder biedt het bouwen van middeldure en dure woningen de kans om nieuwe draagkrachtige bewoners aan de wijk te binden.

Om de woonkwaliteit en leefbaarheid van Boschveld te waarborgen moet rekening worden gehouden met de wensen van verschillende doelgroepen op het gebied van woonkwaliteit, betaalbaarheid van het wonen, de openbare ruimte en de voorzieningen. Ook de (groene) openbare ruimte wordt zo ingericht dat alle doelgroepen er profijt van hebben. De belangrijke opgaven voor de openbare ruimte zijn: een groen hart voor Boschveld creëren, groene straatbeelden oproepen, de wijk verbinden met het Westerpark en andere groenstroken, speelplekken spreiden afgestemd op doelgroepen en de gebruikswaarde van de openbare ruimte vergroten. De openbare ruimten van de kwartieren en het Hart krijgen ieder een eigen uitstraling en sfeer (zie paragraaf 3.3.2.1).

In dit bestemmingsplan worden geen nieuwe woningen mogelijk gemaakt: de woningbouwontwikkelingen in het Wijkplan Boschveld Beweegt zijn nog volop in voorbereiding en het programma en de precieze locatie ervan zijn nog onvoldoende bekend.

3.3.6 Voorbereidingsbesluit Boschveld

Op 5 juli 2011 heeft de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch een voorbereidingsbesluit ex artikel 3.7 lid 7 Wet ruimtelijke ordening genomen voor een deel van het plangebied. Ten tijde van de aanbieding van dit bestemmingsplan ter vaststelling door de gemeenteraad in haar vergadering van 9 oktober 2012 lag in de vergadering van 11 september 2012 een herhaling van het voorbereidingsbesluit van 5 juli 2011 voor. Het betreft het gebied ruwweg begrensd door de Parallelweg, de Paardskerkhofweg en de Oude Engelenseweg. Aan het voorbereidingsbesluit zijn regels toegevoegd die zien op het beheer van de bestaande situatie, in het bijzonder om de parkeerdruk in het Veemarktkwartier te beheersen en zo de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in deze buurt te beschermen. Het is in het gebied van het voorbereidingsbesluit verboden om het gebruik van gronden of bouwwerken te wijzigen. Hieronder wordt mede verstaan het splitsen van een woning of het verhuren van kamers in een woning. Dit, omdat splitsing van woningen en kamerverhuur steeds leidt tot een verhoging van de parkeerdruk die het gebied, in het bijzonder het Veemarktkwartier, niet kan dragen en die de kwaliteit van de woon- en leefomgeving in onevenredige mate aantast.

In dit bestemmingsplan is ten aanzien van het Veemarktkwartier een regeling getroffen die splitsing van woningen en kamerverhuur tegengaat (zie paragraaf 4.4).

3.3.7 Bomenbeleidsplan

Op 26 januari 2010 stelde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch het Bomenbeleidsplan vast. Met het Bomenbeleidsplan wil de gemeente enerzijds haar eigen bomenbestand en dat van derden duurzaam ontwikkelen. In het Bomenbeleidsplan is een belangrijke rol weggelegd voor het structurerende groen: waardevol groen dat op stadsniveau functioneert. Gemeente 's-Hertogenbosch wil deze structuren behouden, ontwikkelen en nieuw aanleggen. Het functioneel groen is het groen van de wijken, kantorenparken en bedrijventerreinen. Dit groen is in elke wijk weer anders van opzet. Gemeente 's-Hertogenbosch ziet die differentiatie als een pluspunt en speelt per plek in op de aanwezige kwaliteiten.

Gemeente 's-Hertogenbosch streeft naar een evenwichtige leeftijdsopbouw in haar bomenbestand waarbij kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit. Ze onderscheidt bomen in drie categorieën:

• Monumentale bomen. Monumentale bomen zijn de meest bijzondere bomen van de stad die daarom zo lang mogelijk moeten worden behouden. Voor monumentale bomen geldt een strikt kapverbod, tenzij aantoonbaar sprake is van een ernstige bedreiging van de openbare veiligheid of een zwaarwegend maatschappelijk belang.
• Boomstructuren. De verzameling van groene elementen die een bovenlokale bijdrage leveren aan de identiteit én de groene kwaliteit van de stad of een wijk vormen tezamen de bomenstructuur. Er is een kapvergunning nodig voor alle bomen in een boomstructuur.
• Sfeerbomen. Alle bomen die niet behoren tot monumentale bomen of structuren zijn sfeerbomen. Gemeentelijke en particuliere sfeerbomen zijn kapvergunnigplichtig vanaf een omtrek van meer dan 100 cm.

Ten behoeve van het boombelang in het kader van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen worden een bomeninventarisatie en een bomendeskundige ingezet. De bomeninventarisatie brengt aan het begin van een planproces de bomen in beeld en leidt tot afspraken hierover.

Het plangebied telt zes monumentale moeraseiken aan de Concordialaan. Omdat in dit plan geen ruimtelijke ontwikkelingen zijn opgenomen, is geen bomeninventarisatie nodig. In het Wijkplan Boschveld Beweegt is een bomenwaarderingskaart opgenomen. De bomen zijn op beeldkwaliteit, vitaliteit en toekomstverwachting ingedeeld in drie categorieën: 1. zeer waardevolle bomen; 2. waardevolle bomen; 3. minder waardevolle bomen. Ook speelt mee of een boom onderdeel is van een structuur. Bij de verdere uitwerking van het wijkplan wordt aandacht besteed aan de bestaande bomen. De bomen in de omgeving van de Parallelweg zijn gewaardeerd in het kader van de ontwikkeling van Parallelweg 2e fase. De omgeving van het Westerpark is niet opgenomen op deze kaart, aangezien de ontwikkelingen hier relatief recent zijn afgerond.

3.3.8 Nota Spelen

De Nota Spelen, vastgesteld in januari 2004, biedt het beleidskader voor buitenspelen in de gemeente 's-Hertogenbosch op de daarvoor formeel bestemde plekken in de openbare ruimte. Per wijk is of wordt hiervoor een wijkspeelplan opgesteld dat inzicht geeft in de verschillende speelplekken die in een wijk voor de verschillende leeftijdsgroepen moeten worden gerealiseerd. Daarbij wordt onder andere rekening gehouden met bevolkingssamenstelling naar leeftijd en met de reeds aanwezige speelplekken in de wijk.

Voor wat betreft de speelplekken wordt onderscheid gemaakt in verschillende leeftijdscategorieën, aangezien elke categorie haar eigen behoeften en beperkingen heeft. Er wordt rekening gehouden met jonge kinderen van 0-6 jaar (spelen tot 100 meter van de eigen woning), met schoolkinderen van 6-12 jaar (spelen tot 400 meter van de eigen woning), en jongeren van 12-18 jaar (spelen tot circa 1000 meter van de eigen woning). Bij de uitgevoerde inventarisatie is een speelplek ingedeeld in één van de bovengenoemde leeftijdscategorieën, indien zich daar een speeltoestel bevindt dat geschikt is voor de overeenkomende leeftijdscategorie. Iedere speelplek is vervolgens voorzien van een cirkel, behorende bij de leeftijdscategorie, zodat een duidelijk beeld ontstaat van de spreiding van de speelplekken in de wijk.

In het Wijkspeelplan West (augustus 2006) kon nog geen rekening worden gehouden met het Wijkplan Boschveld Beweegt dat toen in voorbereiding was. In het wijkspeelplan zijn in de bestaande situatie speelplekken met een actieradius ingetekend. Ook in het Wijkplan Boschveld Beweegt zijn, in de beoogde situatie, de speelplekken in de verschillende leeftijdscategorieën aangegeven.

Belangrijke speelplekken in Boschveld zijn de wijkspeelplaats langs de Oude Vlijmenseweg, de voetbalkooi aan de Copernicuslaan en de grote speelplaats in het Westerpark. Verder zijn er verspreid in de wijk kleinere speelplekken, zoals in de hofjes van het Stationskwartier. In dit bestemmingsplan zijn speelplekken als hoofdfunctie mogelijk binnen de bestemmingen Verkeer-Verblijfsgebied en Groen (zie paragraaf 7.3).

3.3.9 Nota kantoren- en bedrijventerreinenbeleid 2010-2020

Op 25 januari 2011 stelde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch de Nota kantoren- en bedrijventerreinenbeleid 2010-2020 vast. Het aanbod en de leegstand van kantoor- en bedrijfsruimte is in de gemeente 's-Hertogenbosch relatief laag. In de Nota kantoren- en bedrijventerreinenbeleid wil de gemeente 's-Hertogenbosch niettemin het probleem van de leegstand van kantoor- en bedrijfspanden actief aanpakken, onder meer door terughoudendheid bij het ontwikkelen van nieuwe kantoorlocaties en bedrijventerreinen en bij het bouwen van nieuwe panden, meer aandacht voor de herontwikkeling van verouderd vastgoed, ruimhartig en creatief meedenken over mogelijkheden tot tijdelijke verhuur en gebruik van leegstaande panden en stimuleren van de onttrekking van incourant vastgoed door functiewijziging.

De behoefteprognoses voor nieuwe kantoren en bedrijventerreinen gaan uit van een lagere groei van de beroepsbevolking en minder ruimtebehoefte. Het 'schaarste'-beleid wordt daarom in de komende jaren voortgezet. De gemeente zet de komende jaren zwaar in op herstructurering en transformatie. Zij zoekt in goed overleg met de ondernemers naar oplossingen voor de wijziging van de bestemming van terreinen en/of ander tijdelijk gebruik van leegstaande bedrijfs- en kantoorpanden. Door het continu monitoren van de ontwikkelingen in de markt wordt voorkomen dat overaanbod en leegstand ontstaat.

De belangrijkste elementen in de Nota kantoren- en bedrijventerreinenbeleid 2010-2020 zijn de volgende:

• Voor de korte en middellange termijn wordt rekening gehouden met een lagere ruimtebehoefte voor nieuwe kantoren en bedrijventerreinen. De gemiddelde uitgifte van bedrijventerrein lag de afgelopen vijf jaar op 2,5 hectare per jaar, de prognoses wijzen op een lagere behoefte. Ook de kantorenmarkt zal in de komende jaren minder een groeimarkt zijn en meer een verplaatsingsmarkt.
• De Nota kantoren- en bedrijventerreinenbeleid 2010-2020 gaat uit van bepaald programma (gepland aanbod kantoorruimte in m², gepland aanbod bedrijventerrein in aantal bruto hectare) dat tweejaarlijks wordt herzien.
• Naast de vraag naar grootschalige kantoorruimte bestaat een substantiële vraag naar kleinschalige kantoorruimte. Een groeiend aantal ondernemers, ZZP-ers en starters, zoekt kantoorruimte van 50 à 500 m². De gemeente wil voor de kleine kantoorgebruikers een gedifferentieerd aanbod bieden, zodat iedere ondernemer de ruimte kan kiezen die past bij de ontwikkelingsfase van zijn bedrijf. Deze kantoorgebruikers kunnen onder meer terecht in de plinten van woningbouwcomplexen en in kantoorverzamelgebouwen.
• Er wordt actief ingezet op de uitvoering van het herstructureringsprogramma. Er zijn herstructureringsplannen voor circa 90 hectare bestaand bedrijventerrein. Dit komt overeen met ruim 16% van de voorraad. Bij ruim tweederde van de plannen gaat het om herprofilering, bij ruim een kwart om transformatie. Door herstructurering gaat bedrijventerrein verloren maar komt ook bestaand bedrijventerrein voor heruitgifte beschikbaar. Het saldo (de ruimtewinst) wordt voorlopig geschat op circa 20 hectare (40,5 tot 20,1 hectare). De belangrijkste ruimtewinst wordt geboekt op De Rietvelden en De Meerendonk.
• Het beleid om de vestiging van zelfstandige kantoren op bedrijventerreinen te weren wordt voortgezet. Ook de vestiging van detailhandel, medische, sport- en vrijetijdsvoorzieningen op bedrijventerreinen wordt zoveel mogelijk tegengegaan. Slechts op een beperkt aantal bedrijventerreinen in de stad wordt een geleidelijke verkantorisering toegestaan, met dien verstande dat er geen kantoorontwikkeling voor de vrije markt is toegestaan.
• Het sluitstuk van het kantoren- en bedrijventerreinenbeleid is de monitoring en handhaving. Jaarlijks wordt een schouw op de bedrijventerreinen uitgevoerd om oneigenlijk gebruik en strijdige situaties op te sporen en aan te pakken.
• Voor milieuhinderlijke bedrijven wordt naar maatwerkoplossingen gezocht op De Rietvelden en in de toekomst mogelijk op De Brand II. Voor grote extensieve ruimtevragers is geen plaats op de bestaande en nieuwe bedrijvenlocaties in 's-Hertogenbosch. Gezamenlijk met de gemeenten Oss, Bernheze en Maasdonk zal het nieuwe regionale bedrijventerrein De Heesch-West in ontwikkeling worden genomen als modern gemengd terrein voor grootschalige ruimtevragers en milieuhinderlijke bedrijven.
• Duurzaamheid is een belangrijk uitgangspunt bij de (her)ontwikkeling van de werkterreinen.
• Gekozen wordt voor een regionale samenwerking van onderaf, gedragen door gemeenten en bedrijfsleven.

Omdat de ontwikkelingen uit het Wijkplan Boschveld Beweegt die zijn voorzien op de bedrijventerreinen in Boschveld, nog volop in voorbereiding zijn en het programma en de precieze locatie ervan nog onvoldoende bekend zijn, legt dit bestemmingsplan er - weliswaar in flexibele bouw- en gebruiksregels - de bestaande situatie vast: de bestaande bedrijventerreinen worden positief bestemd (zie paragraaf 7.3).

3.3.10 Nota detailhandel

Op 11 oktober 2011 stelde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch de Nota detailhandel 's-Hertogenbosch 2011 vast. In deze nota blijven de uitgangspunten van het detailhandelsbeleid dat door de gemeenteraad op 14 februari 2006 werd vastgesteld, dezelfde. Dit beleid is restrictief ten aanzien van perifere, grootschalige detailhandelsvestigingen om overaanbod te voorkomen en om het goed functioneren van de binnenstad te waarborgen maar het is ook restrictief in het verlenen van medewerking aan (grootschalige) uitbreiding van winkelcentra ter bescherming van de fijnmazige winkelstructuur.

De uitgangspunten van het detailhandelsbeleid zijn de volgende:

• a. binnenstad: het primaat voor vestiging van grootschalige non-foodwinkelformules met niet-volumineuze artikelen (megastores) ligt bij de binnenstad.
• b. periferie: streven naar clustering in winkelgebieden. Solitaire winkelvestiging en verspreide bewinkeling doen daaraan afbreuk.
• c. winkelcentra in wijken: de fijnmazige, hiërarchische winkelstructuur voor de dagelijkse boodschappen moet in stand blijven; megasupermarkten verstoren die structuur.

Deze indeling volgt de lijnen van het drieslagmodel, gebaseerd op koopgedrag en koopmotief van de consument: recreatief winkelen (binnenstad), doelgericht winkelen (periferie), boodschappen doen (woonwijken).

In Winkelcentrum Boschveld hebben private en publieke partijen de afgelopen jaren samen veiligheids- en criminaliteitsproblemen succesvol aangepakt en zijn gevels en puien van zowel de winkels als de woningen erboven opgeknapt. Er zijn, ook in het kader van Wijkplan Boschveld Beweegt, plannen ontwikkeld voor een volwaardig buurtwinkelcentrum. De Nota detailhandel 's-Hertogenbosch 2011 zet in op de komst van een moderne full service supermarkt of discounter die de kern van het winkelcentrum moet vormen. Het centrum moet ook een functie gaan vervullen voor bewoners en gebruikers van het Paleiskwartier en op termijn die van Willemspoort. Winkelcentrum Boschveld heeft in dit bestemmingsplan de bestemming 'Centrum' die onder meer detailhandel toestaat. De winkels aan het plein tussen de Copernicuslaan en de Voltastraat, die in de plint aan de Celsiusstraat en die in het Veemarktkwartier maken deel uit van de bestemming 'Gemengd' (zie paragraaf 7.3).

3.3.11 Beleidsplan Horeca 1994

In het Beleidsplan Horeca is aangegeven dat de mogelijkheden voor uitbreiding van het horeca-aanbod in de wijken buiten de binnenstad beperkt zijn. De bestaande horecabedrijven moeten in staat worden geacht aan de potentiële vraag te kunnen voldoen. In Boschveld wordt dan ook een consolidatiebeleid gevoerd. Er worden geen vestigingsmogelijkheden voor nieuwe horecabedrijven geboden.

In dit bestemmingsplan zijn de bestaande horecavestigingen binnen de bestemmingen 'Centrum' en 'Gemengd' specifiek aangeduid (zie paragraaf 7.3). Het gaat om bestaande horecavestigingen aan het plein tussen de Copernicuslaan en de Voltastraat, aan de Celsiusstraat ter hoogte van het winkelcentrum en aan de Oude Engelenseweg in het Veemarktkwartier.

3.3.12 Koersnota Hoofdinfrastructuur

In het verlengde van de nota ‘s-Hertogenbosch Bereikbaar uit maart 2000 sprak de gemeenteraad zich op 21 mei 2008 uit over ambities en wensen ter bevordering van de bereikbaarheid van stad, wijken en regio. Op 13 mei 2009 stelde de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch het uitwerkingsplan 'Koersnota Hoofdinfrastructuur' vast met daarin een analyse van en oplossingsrichtingen voor bestaande en toekomstige knelpunten. De ambitie van de Koersnota Hoofdinfrastructuur is om het autogebruik terug te dringen ten gunste van het openbaar vervoer en de fiets. Het doel is om het aandeel van de auto in de verplaatsingen terug te brengen van 70% naar 60%, ten gunste van het aandeel van het openbaar vervoer en van de fiets die tot 2015 van 7% naar 10% respectievelijk van 23% naar 30% toenemen. De insteek van de Koersnota Hoofdinfrastructuur is als volgt:

• ontvlechten van hoofdinfrastructuur voor auto en openbaar vervoer/fiets;
• bundelen van verkeer op doorstroomassen met daartussen verkeersluwe verblijfsgebieden;
• het optimaal benutten van de ruit van 's-Hertogenbosch;
• verkeer zonder herkomst of bestemming in de binnenstad ontmoedigen op de binnenstadsring;
• het versterken van het verblijfsklimaat in de kom Rosmalen.

De Koersnota Hoofdinfrastructuur is inmiddels uitgewerkt in het uitwerkingsplan Lekker Fietsen! (2009), het uitwerkingsplan Verkeersmanagement (2010), een uitwerkingsplan voor het openbaar vervoer en uitwerkingsplannen op het gebied van parkeren en transferia.

Op grond van de Koersnota Hoofdinfrastructuur zijn in de verschillende uitwerkingsplannen de hoofdstructuren voor auto, openbaar vervoer en fiets aangewezen. Naast de doorstroomassen voor het gemotoriseerd verkeer is in de gemeentelijke wegencategorisering een aantal andere wegen aangewezen die ook een gebiedsontsluitende functie hebben. Alle overige wegen zijn verblijfsgebieden. De gemeente probeert deze verblijfsgebieden verkeersluw te houden.

Ook infrastructurele ontwikkelingen in het kader van het Wijkplan Boschveld zijn nog volop in voorbereiding en zijn nog niet meegenomen in bestemmingsplan Boschveld. De bestaande wegen en delen van de aangrenzende openbare ruimte zijn bestemd als 'Verkeer' (zie paragraaf 7.3). De wegen rond Boschveld zijn gebiedsontsluitingswegen met een maximumsnelheid van 50 km/uur. De wegen in Boschveld vormen een verblijfsgebied met een maximumsnelheid van 30 km/uur.

3.3.13 Bestemmingsplan Parallelweg 2e fase

Gemeente 's-Hertogenbosch wil verkeer dat niet uit binnenstad komt of ernaartoe gaat, zoveel mogelijk weren van de binnenstadsring. Voorwaarde voor een autoluwe binnenstad is de realisatie van de nieuwe Parallelweg na 2012. In december 2004 besloot de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch tot de aanleg van de Parallelweg tussen de Randweg en de Zandzuigerstraat, in een variant waarbij de weg zo dicht mogelijk langs spoor loopt, achter het EKP-terrein over het spoorwegemplacement. Tegelijk met de aanleg van de Parallelweg wil ProRail het project 'Sporen in Den Bosch' realiseren: capaciteitsuitbreiding van het spoor tussen het station van 's-Hertogenbosch en de splitsing van de spoorlijnen naar Nijmegen en Utrecht, door middel van een fly-over en twee extra sporen. Beide ontwikkelingen (doortrekking van de Parallelweg en capaciteitsuitbreiding van het spoor) worden op elkaar afgestemd. De aanleg van de nieuwe Parallelweg is niet alleen van belang als doorstroomas maar ook voor een adequate ontsluiting van de nieuwe ontwikkelingen in het Paleiskwartier en Boschveld. Boschveld krijgt ter plaatse van Grasso en EKP een aansluiting op de Parallelweg voor de ontsluiting van de wijk.

Vanwege de status en de complexiteit van de ontwikkeling is het tracé van de Parallelweg en de aansluiting erop in Boschveld buiten het plangebied gelaten: de plangrens is getrokken om het tracé en de aansluiting. De doortrekking van de Parallelweg wordt juridisch-planologisch geregeld in bestemmingsplan 'Parallelweg 2e fase' dat op 26 juni 2012 is vastgesteld.

3.3.14 Nota Parkeernormen

Op 9 december 2003 stelde de raad van 's-Hertogenbosch de nota 'Parkeernormen, inclusief een methode voor het berekenen van het aantal parkeerplaatsen met behulp van de parkeerbalans' vast. Het doel van deze rapportage is het ontwikkelen van eenduidige parkeernormen die in de gehele gemeente toegepast kunnen worden, waarbij evenwicht wordt gezocht tussen enerzijds de vraag naar parkeerplaatsen en anderzijds de kwaliteit van de openbare ruimte.

In dit bestemmingsplan is in het algemeen bepaald dat parkeervoorzieningen in voldoende mate op eigen terrein dienen te worden gerealiseerd en gehandhaafd. Bestaande parkeersituaties die niet voldoen aan de Nota Parkeernormen vallen onder overgangsrecht. Nieuwe parkeersituaties moeten worden getoetst aan de Nota Parkeernormen, aangevuld met werkelijke gebruiks- en ervaringsgegevens. Hetzelfde geldt voor nieuwe ontwikkelingen in het kader van Wijkplan Boschveld Beweegt waarvoor een nieuwe juridisch-planologische procedure moet worden gevoerd. De parkeerproblematiek in het Veemarktkwartier was aanleiding voor het stellen van het regels bij het voorbereidingsbesluit Boschveld (zie paragraaf 3.3.6) en, in navolging daarvan, voor het opnemen van een maximaal aantal woningen in deze buurt (zie paragraaf 4.4).