Mariahoeve

2.3 Cultureel erfgoed

Cultureel erfgoed omvat 'sporen, objecten en patronen/structuren die, zichtbaar of niet zichtbaar, onderdeel uitmaken van onze leefomgeving en een beeld geven van een historische situatie of ontwikkeling. Het omvat zowel het archeologisch, historsch-(steden)-bouwkundig als het historisch-landschappelijk erfgoed.

In deze paragraaf staat een beschrijving van de in het plangebied Mariahoeve aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige of te verwachten monumenten.

2.3.1 Cultuurhistorische waarden

2.3.1.1 Bebouwingsstructuur

Mariahoeve heeft een ortogonale ontsluitingsstructuur met een aantal wijkontsluitende wegen, waarvan de meeste gevallen de rijbanen door groenstroken van elkaar zijn gescheiden. De wijk is in zes buurten verdeeld. Deze hebben als gemeenschappelijk kenmerk een groene kern met aan de noordzijde flatgebouwen in vier lagen en aan de westzijde eengezinswoningen. In vijf van deze groene kernen staan overhoeks geplaatste twaalf lagen hoge appartementsgebouwen, een school en een buurtwinkelcentrum. De randen van de wijk zijn afwijkend vormgegeven.

2.3.1.2 Bebouwingsbeeld

In het Monumenteninventarisatieproject zijn aan de volgende elementen een bijzondere kwaliteit toegekend:

• de visuele relatie met Reigersbergen en Marlot;
• de waterloop van de Schenk;
• de ruime opzet met veel groen en afwisselende bebouwing.

Figuur 7: Waarderingskaart uit Monumenten Inventarisatie Project

2.3.1.3 Beschermd dorps- of stadsgezicht

Een klein gedeelte van het plangebied is op 22 mei 2003 aangewezen als Rijksbeschermd stadsgezicht Haagse Bos. Het gaat hier uitsluitend om een gedeelte van de Bezuidenhoutseweg. In Bijlage 4 van de regels is de aanwijzing, de kaart en de toelichting op de aanwijzing opgenomen.

Een ander deel van Mariahoeve ligt binnen het op 6 september 1996 aangewezen Rijksbeschermd Stadsgezicht Marlot - Reigersbergen Het gaat hier eveneens uitsluitend om een gedeelte van de Bezuidenhoutseweg. In Bijlage 5 van de regels is de aanwijzing, de kaart en de toelichting op de aanwijzing opgenomen.

2.3.1.4 Monumenten

In het plangebied zijn geen rijksmonumenten opgenomen in het register als bedoeld in artikel 6 van de Monumentenwet 1988. Tevens zijn er geen gemeentelijke monumenten zoals bedoeld in de Monumentenverordening Den Haag aanwezig in het plangebied.

2.3.2 Archeologie

Het plangebied ligt in een deel van Den Haag dat vooral door natte afzettingen wordt gekarakteriseerd. De bodemopbouw bestaat voor het overgrote deel uit veen op klei en veen op zand. Alleen in een zone direct ten oosten van de Bezuidenhoutseweg bevindt zich een hogere zandopduiking in de ondergrond. De kleilagen zijn enige duizenden jaren geleden afgezet tijdens overstromingen. De zandafzettingen zijn ontstaan aan de kustvlakte en betreffen met uitzondering van de bovengenoemde zandopduiking lage strandruggen en flanken van strandwallen. De veenlagen geven aan dat het na de overstromingen en afsluiting van de kustlijn ter plekke behoorlijk drassig bleef. In het plangebied valt daarom alleen ter plaatse van de hoge strandrug pre- of vroeghistorische archeologie te verwachten. De natte geologische condities hebben de verdere geschiedenis van het plangebied bepaald. Vanaf de middeleeuwen heeft het gebied voor het overgrote deel uitgemaakt van de Bezuidenhoutsepolder en als zodanig eeuwenlang dienst gedaan als weideland. Ten zuiden van de Schenk bevond zich de Veenpolder. In de middeleeuwen is ter verkaveling een groot aantal sloten gegraven loodrecht op de Bezuidenhoutseweg en de Schenk. De Carel Reinierszkade is een oude molensloot die voor de afwatering van het water uit de polder op de Schenk zorgde. Aan het eind van de 19de eeuw bestond het plangebied nog steeds uit open weiland met vrijwel geen bebouwing en enkele eendenkooien. Alleen aan de Bezuidenhoutseweg bevonden zich enkele landgoederen of erven. Tegenover Huis Ten Bosch bevond zich bijvoorbeeld landgoed Het Kleine Loo en ter plaatse van de Hofzichtlaan staat ook bebouwing aangegeven op historische kaarten. Begin 20ste eeuw werd de electrische spoorlijn van de Zuidhollandsche Electrische Spoorwegmaatschappij door het gebied heen aangelegd. Verder vonden er voor de Tweede Wereldoorlog geen ontwikkelingen plaats in het gebied. De bebouwing zoals die nu aanwezig is, is vanaf de jaren vijftig van de 20ste eeuw gerealiseerd.

Aangezien de middeleeuwse verkavelingssloten niet beschouwd worden als van archeologisch belang, moet worden geconcludeerd dat het plangebied geen bekende archeologische waarden bevat. In het deel ten oosten van de Bezuidenhoutseweg is een verwachting op het voorkomen van archeologische waarden uit de prehistorie, middeleeuwen en nieuwe tijd. In paragraaf 5.3 wordt nader ingegaan op de vertaling hiervan op de plankaart en in de regels.