Rotterdamsebaan

2.4 Ruimtelijke structuur

2.4.1 Ruimtelijke hoofdstructuur en bebouwingsbeeld

Geologisch is het plangebied opgebouwd uit strandwallen, evenwijdig aan de kust, met ertussen gelegen veengebieden. De eerste nederzettingen ontstonden op de drogere strandwallen. Over de strandwallen liepen ook de doorgaande routes. In de lager gelegen veengebieden woonden weinig mensen en er liepen ook geen wegen. Verbindingen tussen de strandwallen, in dwarsrichting, waren schaars. Opvallend genoeg is dit ook vandaag de dag nog zichtbaar.

Het plangebied van de Rotterdamsebaan doorsnijdt de historische lijnen bestaande uit geologische lagen maar ook de weg- en waterstructuur evenwijdig aan de kust. Er zijn nagenoeg geen loodrechte verbindingen in de hoofdstructuur op deze strandwallen, behoudens dan de Binckhorstlaan.

Vlietzone

De Vliet vormt als waterweg nog steeds een belangrijke functie, het kanaal wordt nog altijd druk gebruikt door de beroepsvaart en recreatievaart. Delen langs de Vliet blijken al sinds mensenheugenis aantrekkelijk te zijn voor bewoning. Aan de landzijde van de Vliet liggen landgoederen en buitenplaatsen die worden afgewisseld door lagere bebouwing van woningen en bedrijventerreinen, volkstuinen, sportcomplexen en de golfbaan van de Leidschendamse Golfvereniging Leeuwenbergh.

Voorburg-west

De historische weg vanuit Rijswijk over de strandwal naar Voorburg en Leidschendam is nu nog goed herkenbaar: Geestbrugweg - Prinses Mariannelaan - Parkweg - Oosteinde en de parallel gelegen Westeinde - Oosteinde in Voorburg. De ouderdom van de bebouwing (delen in Rijswijk en Voorburg) langs deze weg is goed afleesbaar. De strandwal wordt aan de noordzijde begrenst door de Broeksloot, de Vliet vormt nog steeds de zuidelijke scheiding van de strandwal. Aan de overzijde van de watergangen lagen aan de noordoostzijde de Binckhorstpolder en aan de zuidoostzijde de Tedingerbroekpolder.

Tussen de twee waterlopen ontstond langzamerhand de bebouwing aan weerszijden van de Prinses Mariannelaan. Het noordelijk deel, grenzend aan de Broeksloot, is een duidelijk woongebied met eengezinswoningen uit de jaren '30. De bebouwing in en in directe omgeving van het plangebied kenmerkt zich door lange bouwstroken bestaande uit woningen in twee lagen en kap.

In het midden gedeelte bevindt zich een deel van het rijksmonument park en tuinmuur Arentsburgh. Het park heeft een openbaar karakter. Geheel in het midden bevindt zich en groen terrein, in gebruik als trapveldje.

In het smalle midden/zuidelijke deel, grenzend aan de Vliet, bevinden zich volkstuinen. Het gehele midden en zuidelijk deel van het plangebied heeft een groen karakter. De ruimtelijke kwaliteit aan de zuidzijde van het plan is gelegen in de belevingswaarde van de Vliet met groene Vlietrand. Tussen de Vliet en de Prinses Mariannelaan ligt het complex van het Reinier de Graaf Ziekenhuis

Binckhorst

De hoofdstructuur wordt in de eerste plaats gevormd door de voornaamste wegen: de Binckhorstlaan, de Maanweg en de Mercuriusweg. De Binckhorstlaan en de Mercuriusweg (zijde Neherkade) maken in Binckhorst Noord deel uit van de Centrumring. De Binckhorstlaan vormt in de huidige situatie samen met de Maanweg de verbinding tussen het stadscentrum en het snelwegennet en heeft daardoor een zware doorstroomfunctie. De Binckhorstlaan is tevens de ontsluiting voor alle deelgebieden van de Binckhorst: hierdoor maakt het deel uit van een fijnmazig stedelijk weefsel.

Een tweede structuurbepalend element is de as bestaande uit het 14e eeuwse kasteel Binckhorst, een beschermd rijksmonument, de begraafplaats St. Barbara en het daar tussen gelegen woningcomplex uit 1949. Het groene karakter van deze as geeft het middengebied van de Binckhorst een eigen identiteit en verdeelt het uitgestrekte gebied in twee delen.

In de huidige situatie heeft de Binckhorst een tamelijk monofunctioneel karakter van bedrijventerrein met een enorme differentiatie aan bedrijvencategorieën en fysieke uitstraling zonder dat hier een evenwichtige hoofdstructuur aan ten grondslag ligt.

In de laatste decennia zijn op diverse plekken bedrijven vervangen door kantoren. In het zuidoostelijke deel van de Binckhorst is een geheel nieuw kantorengebied ontstaan rond het Maanplein en de Regulusweg. Binckhorsthof, het voormalige kantoor van de Luchtmachtstaf uit 1981 behoort tot een van de 'oudere' kantoorpanden.
Aan de Melkwegstraat bevinden zich langgerekte bedrijfshallen uit de jaren 50. In dit gebied is ook het markante bedrijfsgebouw van verffabriek Vos gevestigd. Daarnaast ligt de haven met enkele watergebonden bedrijven en een jachthaven.

De zone tussen de Binckhorstlaan en de Trekvliet kent een zeer grote kaveldiepte waardoor sommige bedrijven alleen via doodlopende straatjes zijn te bereiken. De laatste jaren zijn hier het bedrijfsverzamelgebouw BinckTwins en een kantoor gebouwd. Als karakteristiek gebouw ligt in deze zone de Fokker Terminal.

Het karakter van het noordwestelijke deel werd voornamelijk bepaald door autodemontage bedrijven die inmiddels het gebied hebben verlaten. Een opvallend element is de huisvuiloverslag die aan de Trekvliet is gelegen. Daarnaast vinden we hier ook enkele karakteristieke gebouwen van de voormalige gasfabriek uit 1905-1907 die zijn aangemerkt als rijksmonument en de voormalige Centrale Werkplaats van de PTT uit 1932. Kenmerkend is de voormalige gashouder aan de Poolsterstraat.

De Binckhorst heeft twee gezoneerde terreinen, die rond het spooremplacement en die rond de beton- en asfaltcentrales. Milieugevoelige functies zijn binnen de geluidscontouren niet mogelijk.
De meeste andere milieuhinderlijke bedrijven zijn in het noordwestelijke deel van de wijk te vinden.

2.4.2 Verkeer en infrastructuur

In de huidige situatie wordt de Centrale zone van Den Haag vanaf de snelweg ontsloten via de Utrechtsebaan en voor een deel voor verkeer uit de Rotterdamse richting, via de Haagweg / Rijswijkseweg. De afslag vanaf de Utrechtsebaan bij Voorburg en de routes over de Maanweg / Binckhorstlaan zijn hierin belangrijk.

Knooppunt Ypenburg en Vlietzone

In de Vlietzone ligt knooppunt Ypenburg. Dit is de knoop waarin rijksweg A4 (Amsterdam - Bergen op Zoom) is aangesloten op rijksweg A13 (Den Haag – Rotterdam) en waarin deze rijkswegen zijn aangesloten op het regionale wegennet. De knoop bestaat uit de hoofdrijbaan van de A4 (met tenminste 2 rijstroken per richting) en verbindingsbogen tussen de A4 en de A13. Deze bogen (met 3 rijstroken per richting) sluiten aan op de secundaire rijbaan van de A4 tussen het Prins Clausplein en de Plaspoelpolder. De A4 is via het knooppunt Prins Clausplein aangesloten op de A12 (Den Haag - Duitsland).

De huidige ontsluiting van Rijswijk en de Centrale Zone van Den Haag voor het gemotoriseerd verkeer vanaf het rijkswegennet vindt plaats via knooppunt Ypenburg en daarvandaan via de Laan van Delfvliet en vervolgens over de Laan van Hoornwijck en de Haagweg (Rijswijk). Daarnaast vormt de Laan van Hoornwijck de verbinding tussen de wijk Ypenburg/Nootdorp aan de ene zijde en Rijswijk en de Centrale Zone van Den Haag aan de ander zijde. De Laan van Hoornwijck is ook een verbinding van de wijk Ypenburg en Nootdorp met het hoofdwegennet (met name van en naar de A4). De Laan van Hoornwijck verzorgt dan ook zowel de lokale verkeersstroom als de verkeersstroom van en naar het hoofdwegennet.

De Laan van Hoornwijck ontsluit de woningen bij Park Hoornwijck en de bedrijventerreinen Park Hoornwijck en 's-Gravenmade, respectievelijk via de Laan van Zuid Hoorn en de Laan van 's-Gravenmade. In beide gevallen via een met verkeerslichten geregelde kruising. Daarbij is de Laan van 's-Gravenmade ook de ontsluiting het familiepark Drievliet voor het autoverkeer. Via de Laan van 's-Gravenmade rijden de bezoekers naar en vanaf het parkeerterrein van Drievliet dat gelegen is ten zuidoosten van het park. Via de Laan van 's-Gravenmade hebben de bezoekers ook een looproute van en naar de tramhalte op de Laan van Hoornwijck en wordt aangesloten op de fietsroutes.

Over de Laan van Hoornwijck rijden tramlijn 15 (Den Haag Centraal – Nootdorp) en buslijn 33 en N5. De tram heeft een vrije baan in middenligging. De bus heeft een halte op de Laan van Hoornwijck.

De Laan van Hoornwijck is ook een hoofdroute voor de fietsers tussen de wijk Ypenburg/Nootdorp en Rijswijk en de Centrale Zone van Den Haag

Aan de noordwestelijke zijde wordt de Vlietzone ontsloten door de Westvlietweg/Jan Thijssenweg en de Laan van Hoornwijck. Vanuit Leidschendam-Voorburg vormt de Fonteynenburghlaan en aansluitend de Oude Tolburg de verbinding over de Vliet tussen Voorburg en de Vlietzone. Via de Westvlietweg/Jan Thijssenweg is er voor het langzaam verkeer ook een ontsluiting van Familiepark Drievliet.

In de Vlietzone is geen betaald parkeren ingevoerd. Op de bedrijventerreinen Park Hoornwijck en 's-Gravenmade vindt parkeren grotendeels op eigen terrein plaats en is er beperkt ruimte voor het parkeren van auto's op de openbare weg. Langs de Laan van Hoornwijck zijn geen parkeerplaatsen aanwezig. Wel is er parkeerruimte op de zogeheten N-kavel, een onbebouwd terrein tussen de Laan van Hoornwijck en het knooppunt Ypenburg, bedoeld voor kantoren en bedrijven, maar in gebruik als Park and Ride en als parkeerterrein voor werknemers en bezoekers van Park Hoornwijck.

Familiepark Drievliet heeft een afgesloten parkeerterrein. Voor het parkeerterrein van Drievliet geldt wel dat er betaald moet worden voor het parkeren.

Voorburg-west

In Voorburg-west, het gebied omsloten door de gemeentegrens met Den Haag, de spoorlijn, de Vliet en de Trekvliet, is de Prinses Mariannelaan de belangrijkste ontsluitingsweg. Via de Binckhorstlaan staat de Prinses Mariannelaan in verbinding met de Binckhorst en de centrumring van Den Haag. Via de Westenburgstraat sluit de Prinses Mariannelaan aan op de zuidoostelijke hoek van de Binckhorst en via de Maanweg op de op-/afrit Voorburg van de A12. Via de Geestbrug sluit de Prinses Mariannelaan direct aan op het Rijswijkse wegennet. In de andere richting sluit deze weg onder het spoor door aan op de Parkweg richting Voorburg Centrum en verder. De Prinses Mariannelaan verzorgt zowel de verbinding tussen Voorburg-centrum en Rijswijk-centrum als de ontsluiting van de aanliggende buurten. De Fonteynenburghlaan vormt een verbinding van Voorburg-West met de Vlietzone.

Al deze wegen in Voorburg–west zijn ook de belangrijke routes voor de fiets in dit gebied. Daarnaast is de Hoekweg een schakel in de doorgaande fietsroute tussen Ypenburg en de Centrale Zone van Den Haag, het Trekfietstracé. Daarvan is op Haags grondgebied de Trekweg al als fietsstraat ingericht en zal de route in de Vlietzone nog een vervolg krijgen.

Over de Prinses Mariannelaan rijdt buslijn 23 (Scheveningen - Kijkduin). In de straat liggen tramrails die niet in het exploitatienetwerk op zijn genomen.

In grote delen van Voorburg–west is gereguleerd parkeren ingevoerd middels een blauwe zone. Tussen de Binckhorst en de Prinses Mariannelaan mag zonder vergunning op werkdagen maximaal een uur worden geparkeerd. Ten zuiden van de Prinses Mariannelaan tussen A12 en Fonteynenburglaan op weekdagen maximaal 2 uur. In Voorburg-west is er in over het algemeen sprake van parkeren op de openbare weg.

Binckhorst

Door de barrières die de A12, de spoorlijnen en de Trekvliet vormen kent de Binckhorst een beperkt aantal routes om het gebied in en uit te rijden, namelijk de Binkhorstlaan, de Maanweg en de Mercuriusweg. In de Binckhorst is de route Maanweg-Binckhorstlaan een hoofdroute voor het autoverkeer. De wegvakken hebben verschillende functies. Zo vormen deze wegvakken de verbinding van de centrumring met het rijkswegennet via de op-/afrit Voorburg (A12) maar ook met het lokale wegennet in Rijswijk en Voorburg. Deze wegvakken zijn echter ook van groot belang voor de lokale ontsluiting van de Binckhorst. Daarnaast is het noordelijke deel van de Binckhorstlaan onderdeel van de Haagse centrumring en is de kruising van de Binckhorstlaan met de Mercuriusweg de onderlinge verbinding van twee wegvakken van de centrumring (Neherkade en Binckhorstlaan/Lekstraat). Daarnaast zijn er enkele wegvakken zoals de Regulusweg, Zonweg en Wegastraat die primair een gebiedsontsluitende of erfontsluitende functie hebben maar die ook door doorgaand verkeer worden gebruikt. Langs al deze wegen zijn parkeerplaatsen op de openbare weg aanwezig en zijn er in-/uitritten die er op aansluiten.

Door de Binckhorst loopt de doorgaande fietsroute tussen het centrum van Den Haag en Voorburg/Ypenburg via de Binckhorstlaan en de route tussen Laakhaven en het centrum van Voorburg (via de Mercuriusweg, Wegastraat en de Regulusweg). Daarnaast is de Binckhorst zelf een gebied met een groot aantal arbeidsplaatsen dat veel fietsverkeer genereert. Door de barrières die de A12, de spoorlijnen en de Trekvliet vormen zijn de fietsrelaties geconcentreerd op enkele routes. Dit zijn: de Binkhorstlaan, de Regulusweg en de Mercuriusweg. Langs de Binckhorstlaan, Mercuriusweg en de Regulusweg zijn vrijliggende fietspaden aanwezig.

Over de Binckhorstlaan rijden de buslijnen 26 (Voorburg-Kijkduin) en 28 (Voorburg – CS).

In de gehele Binckhorst is het mogelijk om op de openbare weg te parkeren. In de Binckhorst zijn op dit moment ongeveer 2.280 openbare parkeerplaatsen. Daarvan zijn er ongeveer 100 gereguleerd in het plangebied gebied in enkele kleinere deelgebieden. Rond de woningen aan de Vestaweg en Binckhorstlaan geldt op werkdagen een vergunningsregeling. In een drietal straten (Saturnusstraat, Noorderkroonstraat en Maanweg) zijn een aantal parkeerplaatsen gereguleerd. De bezetting van de parkeerplaatsen op de openbare weg is overdag hoog; uit een meting eind 2011 blijkt een parkeerdruk van 98% overdag. In de nachtperiode is de parkeerdruk zeer laag, aangezien de Binckhorst op dit moment vooral een werkgebied is. De bezetting was in 2011 in de nachtperiode 23%. Dit duidt op een intensief gebruik door de werknemers en bezoekers van de in de Binckhorst gevestigde bedrijven en organisaties. Een aantal kantoren en bedrijven heeft parkeervoorzieningen op eigen terrein. Het parkeren op eigen terrein door werknemers en bezoekers en de sturing daarmee op het autogebruik is leidend geweest voor het verlenen van bouwvergunningen in de afgelopen decennia (Kadernota Parkeerbeleid 1992, Nota Parkeerkader 2010-2020) en voor het aangaan van overeenkomsten voor het gebruik van terreinen in het gebied voor het parkeren door werknemers.

lijnennet HTM 2013 lijnennet Veolia 2013

2.4.3 Natuur en landschap

Vlietzone

Het gebied maakt geen deel uit van een Natura 2000-gebied. Evenmin is het aangewezen tot beschermd natuurmonument.

In de Stedelijke Ecologische Hoofdstructuur wordt het plangebied doorsneden door een lijn waarlangs een versterking van de groen-blauwe verbindingen, een slinger van natuur- en recreatiegebieden tussen de stedelijke gebieden rond Den Haag, geambieerd wordt.

De Provincie Zuid-Holland heeft op 2 juli 2010 de Provinciale Structuurvisie en de bijbehorende Verordening Ruimte vastgesteld. Onderdeel van de Verordening is Artikel 14 Landgoedbiotoop. Hierin wordt de bescherming van historische buitenplaatsen en landgoederen geregeld.

Voorburg-west

Het gebied maakt geen deel uit van een Natura 2000-gebied. Het park Arentsburgh-Hoekenburg is een rijksbeschermd monument.

Binckhorst

De begraafplaats Sint Barbara vormt een belangrijke groene enclave in het gebied. De Broeksloot vormt, als onderdeel van de Laakzone, een belangrijke ecologische verbindingszone aan de zuidzijde van het gebied op de grens met de gemeente Leidschendam-Voorburg.

2.4.4 Water

Vlietzone

In het gebied ligt een klein deel van de Vliet, de waterverbinding tussen Leiden en Rotterdam. Rondom de landgoederen liggen waterlopen welke onderdeel zijn van de waterhuishouding van de Tedingerbroekpolder en de Hoge Broekpolder.
Het tracé van de boezemkade loopt over de gemeentegrens Den Haag - Rijswijk door de Molensloot. Deze sloot vormt de scheiding tussen de twee polders. Het zomerpeil van de Tedingerbroekpolder is NAP -1,77 m, het winterpeil NAP -1,93 m. dat van de Hoge Broekpolder bedraagt zomers -1.65m NAP en in de winter -1.70m NAP

Voorburg-west

Ook in dit gebied ligt de Vliet, de waterverbinding tussen Leiden en Rotterdam. Het gedeelte van de Trekvliet dat onderdeel uitmaakt van de Haagse corridor tussen het 'oude' Den Haag en de Vinexwijken maakt eveneens onderdeel uit van dit bestemmingsplan.

Binckhorst

Het oostelijke deel van de Binckhorst maakt deel uit van de Veen- en Binckhorstpolder. Het overige deel maakt onderdeel uit van het boezemgebied. Het tracé van de boezemkade dat dwars door het gebied loopt, vormt de scheiding tussen het boezemgebied en het poldergebied, de Veen - en Binckhorstpolder. Op de afbeelding hieronder is de huidige waterhuishouding weergegeven.

Het boezemgebied wordt begrensd door de boezemkade, de Haagse Trekvliet en aan de zuidzijde de Broeksloot. De diverse insteekhavens in het gebied staan in open verbinding met de Haagse Trekvliet. Het boezempeil is NAP -0,42 m. Het zomerpeil van de Veen- en Binckhorstpolder is NAP -1,32 m, het winterpeil NAP -1,38 m. De waterstructuur in het poldergebied bestaat uit twee strengen die samen komen bij de lange duiker onder het spoor en de A12 Den Haag - Utrecht.

2.4.5 Bodem

Vlietzone

Uit de bodemkwaliteitskaart van de gemeente Den Haag blijkt dat de bovengrond (0,0-0,5 m-maaiveld) in het plangebied licht verontreinigd is met kwik, zink en PAK (teerachtige stoffen). De ondergrond (0,5-2,0 m-maaiveld) is gemiddeld niet verontreinigd. Enkele kleine stukken van de Vlietzone vallen echter niet binnen de bodemkwaliteitskaart. Voor die delen van het plangebied waar in de toekomst nieuwbouw plaatsvindt en waar nog geen onderzoek en/of sanering heeft plaatsgevonden, zal bodemonderzoek moeten worden uitgevoerd en eventueel gesaneerd moeten worden. In paragraaf 4.3 wordt nader ingegaan op het aspect bodem.

Voorburg-west

Uit het bodemloket blijkt dat in Voorburg-west enkele reeds gesaneerde gronden aanwezig te zijn. Voor het grootste deel is het gebied echter onverdacht. Voor het ondergrondse gedeelte geldt dat de tunnel op een zodanige diepte ligt dat de grond waarin de tunnel gerealiseerd wordt als onverdacht kan worden aangemerkt.

Binckhorst

Uit de bodemkwaliteitskaart van de gemeente Den Haag blijkt dat de bovengrond (0,0-0,5 m-maaiveld) in het plangebied licht verontreinigd is met kwik, zink en PAK (teerachtige stoffen). De ondergrond (0,5 - 2,0 m -maaiveld) is gemiddeld niet verontreinigd. Enkele kleine stukken van de Vlietzone vallen echter niet binnen de bodemkwaliteitskaart. In deze gebieden is geen grondverzet mogelijk op basis van de bodemkwaliteitskaart. In paragraaf 4.8 Bodem wordt nader ingegaan op het aspect bodem.

2.4.6 Kabels en leidingen

Het plangebied wordt op twee plaatsen doorsneden door planologisch relevante kabels en leidingen. In de Vlietzone en in de Binckhorst liggen hogedruk gasleidingen.

Vlietzone

Ten noordwesten van het bedrijvengebied aan de Laan van Gravenmade ligt een hoge druk gasleiding.

Voorburg-west

In Voorburg-west liggen geen planologisch relevante kabels en leidingen

Binckhorst

Het plangebied Binckhorst is grotendeels voorzien van een gemengd rioolstelsel. De strengen van het gemend rioolstelsel monden uit in het hoofdriool in de Binckhorstlaan waarin het rioolwater in westelijke richting wordt afgevoerd. In het gebied bevinden zich drie riooloverstorten waar, in extreme neerslagsituaties, rioolwater uitstroomt in de boezem (havenbekken en Haagse Trekvliet).

In het deel van het poldergebied tussen de begraafplaats en Regulusweg (langs spoorlijn Den Haag - Utrecht) bevindt zich een gescheiden stelsel. Het hemelwaterafvoerstelsel sluit aan op de duikerverbinding tussen de begraafplaats en de Regulusweg. Het vuilwater afvoerstelsel sluit aan op het gemengde rioolstelsel.

Binnen dit deel van het plangebied ligt een hogedruk gasleiding van 80-Bar van de Gasunie alsmede een hoogspanningsleiding van Tennet.