Bestemmingsplan Graft en De Rijp

5.5 Toelichting op de bestemmingen

De gronden in het plangebied zijn voorzien van verschillende bestemmingen, weergegeven op de verbeeldingskaarten die bij dit bestemmingsplan horen. Hieronder wordt een korte beschrijving gegeven van de bij het bestemmingsplan behorende bestemmingen:

Agrarisch

De bestemming 'Agrarisch' richt zich op de agrarische percelen in het plangebied. In het plangebied zijn een aantal agrarische bedrijven aanwezig. Het betreft agrarische bedrijven die geen groot oppervlak qua ruimtegebruik beslaan. Binnen de bestemming is ook hobbymatig agrarisch gebruik toegestaan. Gebouwen mogen worden gebouwd binnen een bouwvlak. De toegestane maatvoering is door middel van een aanduiding op de verbeelding aangegeven. De aanwezige kas is voorzien van een aanduiding, zodat de plaats van de kas is bepaald. Ook is een maatvoering voor de kas opgenomen. Voor bouwwerken, geen gebouwen zijnde, zijn bouwregels opgenomen. In de specifieke gebruiksregel staan activiteiten genoemd die in ieder geval leiden tot een met de bestemming strijdig gebruik.

Ruimte voor Ruimte-regeling bestemming 'Agrarisch'

De Ruimte voor Ruimte-regeling in de bestemming biedt de mogelijkheid om nieuwe woningen te bouwen ter compensatie van storende bebouwing of functies.

De volgende voorwaarden gelden:

• de panden behoeven niet noodzakelijkerwijs op 1 erf te staan; in beginsel wordt uitgegaan van de sloop van bedrijfspanden op 1 en desnoods 2 erven, maar in bijzondere gevallen kan de gemeente ook meer erven betrekken in de regeling;
• Er dient een vermindering van de bebouwde oppervlakte plaats te vinden door een netto-afname van bebouwing;
• in beginsel dienen alle bedrijfspanden op een erf te worden gesloopt; hooguit kan worden ingestemd met het in stand laten van een enkel gebouw dat als bijgebouw bij de woning kan worden gebruikt en dat zich daarvoor leent; uiteraard kan waardevolle bebouwing worden behouden;
• Er worden niet meer woningen toegestaan dan noodzakelijk is om de sloop van de storende bebouwing of functies te realiseren;
• De nieuwe woningen dienen in hun algemeenheid op of in aansluiting op het erf te worden gebouwd waar de sloop heeft plaatsgevonden dan wel – als de ruimtelijke situatie zich daartegen niet verzet – op of in aansluiting op een ander bestaand erf binnen het plangebied;
• De oppervlakte van een nieuwe woning mag maximaal 150 m2 bedragen.

De bouw van een nieuwe woning op of aansluitend aan een (voormalig) agrarisch erf zal niet worden toegestaan, indien daardoor andere reeds aanwezige functies in hun ontwikkelingsmogelijkheden worden beperkt.

Bedrijf

In de bestemming 'Bedrijf' zijn bedrijven in de categorieën 1 en 2 van de VNG-Brochure Bedrijven en milieuzonering toegestaan. Bedrijven die vallen in een hogere categorie zijn bij recht in dit bestemmingsplan niet toegestaan. Wel is het mogelijk een omgevingsvergunning te verlenen voor bedrijven die niet onder categorie 1 en 2 vallen, maar daar qua milieuhinder wel vergelijkbaar mee zijn. Binnen de bestemming zijn de bestaande bedrijfswoningen toegestaan. In de bestemming is tevens een wijzigingsbevoegdheid opgenomen naar 'Wonen'. In de bestemming is een tankstation zonder lpg toegestaan door middel van het opnemen van de aanduiding 'verkooppunt motorbrandstoffen zonder lpg'. De bijbehorende detailhandelsvestiging met een verkoopvloeroppervlakte van ten hoogste 100 m² is tevens toegestaan.

Bedrijf - Nutsbedrijf

De grotere nutsvoorzieningen zijn in de bestemming 'Bedrijf - Nutsbedrijf' opgenomen. Voor de gebouwen is een bouwvlak op de verbeelding opgenomen. Ook de maatvoering van de toegestane gebouwen is op de verbeelding opgenomen.

Binnen de bestemming komt de aanduiding 'specifieke vorm van waarde - cultuurhistorie' voor, ter plaatse van het transformatorstation aan de Dorpsstraat. Deze aanduiding bepaald dat de als zodanig aangeduide objecten tevens voor behoud en herstel van cultuurhistorische waarden bestemd zijn, en onder de adviesbevoegdheid van de monumentencommissie vallen. In artikel 28.2 is bepaald dat in het geval van een omgevingsvergunning voor het bouwen, slopen, afwijken of het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden, de monumentencommissie om advies gevraagd wordt.

Centrum

De bestemming 'Centrum' is bedoeld voor verschillende functies die als passend in een centrumgebied worden beschouwd. Functies die hier mogelijk zijn betreffen wonen, detailhandel, dienstverlening, kantoren en bedrijven in categorie 1 van de VNG-Brochure Bedrijven en milieuzonering, of een combinatie van deze functies (in één pand). Kenmerkend voor de bestemming 'Centrum' is de uitwisselbaarheid van de functies. Alle functies zijn onderling uitwisselbaar, ook op de verdiepingen. Bij de uitwisselbaarheid van functies op de verdiepingen moet wel rekening worden gehouden met de normen in het Bouwbesluit en de Bouwverordening. De bestemming biedt dus ook de mogelijkheid voor functiewijziging van een deel van het pand. De bestemmingsomschrijving van 'Centrum' geeft het toegestane gebruik van de aanwezige bebouwing in de bestemming weer. Alle bebouwing moet voldoen aan de bouwregels die in de bestemming zijn opgenomen.

Detailhandel

De bestemming 'Detailhandel' heeft betrekking op in de dorpskernen gelegen winkels. Ook hier zijn bestaande bedrijfswoningen toegestaan. Een wijzigingsbevoegdheid maakt het mogelijk de bestemming te wijzigen in de bestemming 'Wonen'.

Dienstverlening

De bestemming 'Dienstverlening' heeft betrekking op in de dorpskernen gelegen dienstverlenende bedrijven. De bestemming is opgenomen voor de dierenartsenpraktijk in De Rijp. Ook hier zijn bestaande bedrijfswoningen toegestaan. Een wijzigingsbevoegdheid maakt het mogelijk de bestemming te wijzigen in de bestemming 'Wonen'.

Groen

De bestemming 'Groen' heeft betrekking op de percelen in het plangebied die bijvoorbeeld als speelveld in gebruik zijn. Het betreft openbare terreinen die gericht zijn op ontspanning en het creëren van ruimte. Er mogen in deze bestemming geen gebouwen worden gebouwd. De in het plangebied aanwezige kinderboerderij is voorzien van een aanduiding. Binnen de aanduiding 'kinderboerderij' zijn de bestaande gebouwen ten behoeve van de kinderboerderij toegestaan. In de bestemming 'Groen' zijn trottoirs, speelplaatsen en overige aanwezige paden toegestaan. Wel is het zo dat het karakter van de bestemming in overwegende mate gericht is op de groene inrichting.

Horeca

Op enkele locaties huisvesten de dorpen een restaurant of café. Deze functies zijn ondergebracht in de bestemming 'Horeca'. Een aantal horecagelegenheden vallen in een hogere categorie, dan op basis van het bestemmingsplan is toegestaan. Deze horecagelegenheden zijn per adres genoemd en positief bestemd.

Maatschappelijk

De bestemming 'Maatschappelijk' ziet op de maatschappelijke functies die in het plangebied voorkomen. Het betreft bijvoorbeeld de scholen en kerken in het gebied. Indien hier ook een begraafplaats bij gelegen is, dan is deze in het plan voorzien van een aanduiding 'begraafplaats'. Binnen de maatschappelijke bestemming valt ook de Brandweerkazerne. Omdat dit een functie is, die niet ter plaatse van alle maatschappelijke bestemmingen gewenst is, wordt deze functie met een aanduiding specifiek bestemd.

Voor de raadhuizen in Graft en De Rijp is binnen de bestemming 'Maatschappelijk' aanvullend gebruik toegestaan. Uitgangspunt is dat voor de raadhuizen het maatschappelijke karakter behouden blijft. Dit houdt in dat de raadhuizen openbaar van karakter zijn, ten dienste van de samenleving. Aanvullend zijn aan de bestemming ondergeschikte functies toegestaan, zoals dienstverlening, detailhandel en horeca-activiteiten. Een andere vereiste voor het aanvullend gebruik is dat dit passend moet zijn bij het historische karakter van de gebouwen. Ook geldt hierbij de harde eis dat de genoemde aanvullende functies altijd in combinatie met de maatschappelijke functie moeten worden uitgeoefend.

Binnen de bestemming komt de aanduiding 'specifieke vorm van waarde - cultuurhistorie' voor. De cultuurhistorisch waardevolle objecten in Graft hebben deze aanduiding gekregen, waaronder het raadhuis en de zerkenvloer. Deze aanduiding bepaald dat de als zodanig aangeduide objecten tevens voor behoud en herstel van cultuurhistorische waarden bestemd zijn, en onder de adviesbevoegdheid van de monumentencommissie vallen. In artikel 28.2 is bepaald dat in het geval van een omgevingsvergunning voor het bouwen, slopen, afwijken of het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden, de monumentencommissie om advies gevraagd wordt.

Recreatie - Verblijfsrecreatie

De bestemming 'Recreatie - Verblijfsrecreatie' heeft betrekking op een beheersgebouw van een camping. Deze camping is bestemd in het bestemmingsplan Buitengebied 2009. Er mogen geen gebouwen buiten het bouwvlak worden gebouwd, ook zijn geen bijgebouwen toegestaan.

Sport

De bestemming 'Sport' is in het bestemmingsplan opgenomen voor de faciliteiten van de kanovereniging. In de bestemmingsomschrijving is bepaald dat de gronden alleen mogen worden gebruikt ten behoeve van de kanosport. Gebouwen moeten binnen een bouwvlak worden gebouwd. De goot- en bouwhoogte is op de verbeelding opgenomen. Permanente lichtmasten zijn niet toegestaan.

Tuin

De bestemming 'Tuin' wordt gebruikt om het onbebouwde woonerf bij woningen aan te duiden. Het betreft de gronden aan de straatzijde van woningen en de gronden bij woningen die grenzen aan doorgaand water. Binnen deze bestemming mogen geen gebouwen worden gerealiseerd. Op deze wijze wordt bijvoorbeeld voorkomen dat het waardevolle straatbeeld in dorpslinten wordt verstoord door kleine bijgebouwen. Ook de in de gemeente op sommige locaties voorkomende eilandjes achter het lint vallen onder de werking van de bestemming 'Tuin'. Soms zijn deze eilandjes achter het lint aan te merken als een soort overtuin. Voor de bestemming 'Tuin' is gekozen om te voorkomen dat het waardevolle en karakteristieke straatbeeld in de dorpslinten wordt verstoord en/of ter waarborging van de doorzichten.

In overeenstemming met het bestemmingsplan Kleine Kernen is de differentiatie in de gemeentelijke welstandsnota doorvertaald naar de bestemming 'Tuin'. Voor bijzondere welstandsgebieden is de bestemming 'Tuin' op 3 m achter de voorgevel ingetekend. Voor de reguliere welstandsgebieden is de bestemming 'Tuin' op 1 m achter de voorgevel ingetekend. De welstandkaart, die is gebruikt voor het bepalen van de omvang van het bijzonder en regulier welstandsgebied, is globaal van opzet. In een enkel geval ligt een hoofdgebouw in beide gebieden. De bestemming 'Tuin' is dan ingetekend aan de hand van de verschijningsvorm van het hoofdgebouw (bijzondere kenmerken of regulier).

In het plangebied is op de eilandjes achter het lint een aantal bijgebouwen gebouwd. Op grond van de bestemming 'Tuin' mogen geen gebouwen worden gebouwd. Voor de feitelijk gebouwde bijgebouwen is de aanduiding 'bijgebouwen' op de kaart opgenomen. In de bouwregels is bepaald dat bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding 'bijgebouwen' zijn toegestaan. De feitelijke goot- en bouwhoogte zal uitgangspunt zijn. Om de feitelijke situatie helder in beeld te hebben, is voor elk bijgebouw een 'paspoort' als bijlage 2 bij de regels opgenomen.

Verkeer

Alle wegen met een doorgaand karakter hebben de bestemming 'Verkeer' gekregen. Het maximale aantal rijstroken mag niet meer dan twee bedragen. Binnen de bestemming mogen gebouwen van een beperkte omvang worden gebouwd. Door het opnemen van nadere eisen kan er sturing worden gegeven op de plaats en de omvang van bouwwerken.

Verkeer - Verblijf

Alle wegen met als hoofdfunctie de ontsluiting van aanliggende gronden vallen onder de bestemming 'Verkeer - Verblijf'. Hier vallen ook de bermen, fietspaden en bijvoorbeeld bushaltes onder. Op enkele plaatsen staan garageboxen die ook binnen deze bestemming begrepen zijn.

Water

De bestemming is gericht op het aanwezige water met een functie voor het scheepvaartverkeer, de waterhuishouding en de waterrecreatie. In de bestemming mag niet worden gebouwd. Wel is er voor het bouwen een afwijkingsmogelijkheid in de bestemming opgenomen. Het betreft een afwijking bij een omgevingsvergunning die ziet op het bouwen van steigers en oeververdedigingswerken. De omgevingsvergunning wordt uitsluitend verleend als de waterbeheerder om advies wordt gevraagd. De jachthaven in het plangebied is op de verbeelding aangeduid met 'jachthaven'.

Water - Natuurlijke en landschappelijke waarden

De waterlopen en -partijen waarbij het vooral draait om behoud, herstel dan wel ontwikkeling van natuurlijke en landschappelijke waarden, hebben een aparte waterbestemming gekregen. In de bestemming mag niet worden gebouwd. Wel is er voor het bouwen een afwijkingsmogelijkheid in de bestemming opgenomen. Het betreft een afwijkingsmogelijkheid die ziet op het bouwen van bruggen en steigers. De omgevingsvergunning wordt uitsluitend verleend als is voldaan aan de gestelde voorwaarden. Ook is er, ter bescherming van de natuurlijke en landschappelijke waarden, een omgevingsvergunningstelsel voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden opgenomen. Rekening moet worden gehouden met de schaats- en vaarroute die door middel van een aanduiding op de verbeelding is opgenomen.

Wonen

De in het plangebied aanwezige woningen hebben de bestemming 'Wonen' gekregen. De maatvoering van woningen is opgenomen op de verbeeldingskaart in vier categorieën:

• a. 1 bouwlaag met een kap;
• b. 1 bouwlaag met een platte afdekking;
• c. 2 bouwlagen met een kap;
• d. 2 bouwlagen met een platte afdekking.

Categorie	Goothoogte	Bouwhoogte
a.	3,5 m	8 m
b.	3,5 m	-
c.	6 m	10 m
d.	6 m	-

Er is gekozen voor een goothoogte van 3,5 m omdat de vereiste maatvoering op grond van het Bouwbesluit 2012 binnen de goothoogte van 3,5 m bouwtechnisch goed gerealiseerd kan worden. Voor een woning met 1 bouwlaag is een goothoogte van 3,5 m gebruikelijk. Binnen het plangebied is dit tevens een veel voorkomende bouwmaat.

Ook is in de bouwregels de gezamenlijke oppervlakte van aan- en uitbouwen en bijgebouwen bepaald. In de bestemming is het uitoefenen van een aan-huis-verbonden beroep/bedrijf toegestaan. Voor mantelzorg is een geheel eigen regeling opgenomen. De bestaande woonschepen/woonarken in het plangebied zijn voorzien van een aanduiding en zijn alleen daar toegestaan. Op grond van het woonschepenbeleid zijn zowel woonschepen als woonarken toegestaan. Woonschepen/woonarken zijn alleen daar toegestaan waar de aanduiding 'woonschepenligplaats' is opgenomen. In aansluiting op het woonschepenbeleid is een goothoogte van 4 m en een bouwhoogte van 4,5 m voor woonschepen/woonarken toegestaan. Woonarken mogen worden opgericht tot een hoogte die overeenkomt met één bouwlaag plat afgedekt of met een dakhelling van 15º. De maximale maatvoering zoals die is opgenomen in de bouwregels moet wel in acht worden genomen.

In het beschermd dorpsgebied (dus ter plaatse van de dubbelbestemming Waarde - Cultuurhistorie) geldt een apart regime ten aanzien van de bouw- en goothoogtes. De maximaal toegestane hoogtes zijn voor dit gebied vastgelegd in de bij de voorschriften behorende bijlage 'Gevelwandtekeningen'.

Aan-huis-verbonden beroepen/bedrijven zijn toegestaan binnen de woonbestemming, alsmede het gebruik van deze gronden als tuin ten behoeve van de woonfunctie.

Binnen de bestemming komt de aanduiding 'specifieke vorm van waarde - cultuurhistorie' voor, ter plaatse van de voormalige pastorie in Graft. Deze aanduiding bepaald dat de als zodanig aangeduide objecten tevens voor behoud en herstel van cultuurhistorische waarden bestemd zijn, en onder de adviesbevoegdheid van de monumentencommissie vallen. In artikel 28.2 is bepaald dat in het geval van een omgevingsvergunning voor het bouwen, slopen, afwijken of het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden, de monumentencommissie om advies gevraagd wordt.

Wonen - Woongebouw

De (gestapelde) woongebouwen in het plangebied zijn opgenomen in de bestemming 'Wonen - Woongebouw. De woongebouwen zijn toegestaan binnen een bouwvlak. Voor wat betreft het gebruik is zoveel mogelijk aangesloten bij de regels van de bestemming 'Wonen'.

Waarde - Archeologie I, II en IV

In de regels zijn in aansluiting op de beleidsnota Archeologie verschillende beschermingsregimes opgenomen. De dubbelbestemmingen zijn opgenomen op de verbeeldingskaart. In de opgenomen dubbelbestemmingen wordt gewerkt via de systematiek van de afwijkingen bij een omgevingsvergunning van de bouwregels. Er is uitgegaan van het principe dat bebouwing niet is toegestaan. Daarop zijn een aantal uitzonderingen opgenomen. Naast de uitzondering kan er om een afwijking bij een omgevingsvergunning worden verzocht. Ook is een omgevingsvergunningstelsel voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden opgenomen.

Waterstaat - Waterkering

De in het plangebied aanwezige dijken zijn dubbelbestemd voor 'Waterstaat - Waterkering'. Er mogen geen gebouwen binnen de bestemming worden gebouwd. Overige bouwwerken, geen gebouwen zijnde, mogen alleen worden gebouwd ten behoeve van de bestemming. Bij een omgevingsvergunning kan hiervan worden afgeweken, mits de waterkerende functie van het dijklichaam niet onevenredig wordt aangetast. Het afgraven of ophogen van gronden en het aanbrengen van beplanting is niet toegestaan zonder omgevingsvergunning.

Waarde - Cultuurhistorie

Ter behoud en herstel van de cultuurhistorische waarden van het beschermd dorpsgezicht De Rijp is de dubbelbestemming Waarde - Cultuurhistorie toegekend. Het besluit tot aanwijzing is als bijlage 4 bij de regels opgenomen. Op basis van deze dubbelbestemming gelden strengere eisen ten aanzien van bouwen, slopen en het uitvoeren van werken binnen het beschermd dorpsgezicht. De rol van de gemeentelijke monumentencommissie is hierin gedefinieerd.

Aan de dubbelbestemming zijn een omgevingsvergunningen voor het slopen, bouwen en het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde, of werkzaamheden gekoppeld. Voor het verlenen van een eventuele omgevingsvergunning voor het slopen moet een advies gevraagd zijn aan de gemeentelijke monumentencommissie. Deze brengt binnen 4 weken advies uit aan het bevoegd gezag.

De regels in de dubbelbestemming prevaleren boven de regels van de onderliggende (enkel) bestemmingen. De bouwregels waarborgen de bestaande situatie aan de hand van de gevelwandtekeningen. De gevelwandtekeningen zijn als Bijlage 3 bij de regels opgenomen. Om toch binnen het beschermd dorpsgezicht enige flexibiliteit te kunnen bieden op grond van het bestemmingsplan, is een afwijkingsmogelijkheid van de bouwregels opgenomen. Aan de plaats en de omvang van bouwwerken kan een nadere eis worden gesteld. Indien een nadere eis wordt gesteld binnen het beschermd dorpsgezicht moet de gemeentelijke monumentencommissie om advies worden gevraagd.

Voor beeldbepalende en beeldondersteunende panden is in een uitzonderingsgeval het bouwen van een afwijkende hoofdvorm toegestaan, indien het pand redelijkerwijs niet handhaafbaar is. Dit kan uitsluitend bij een afwijkingsmogelijkheid van de bouwregels, bijvoorbeeld omdat niet kan worden voldaan aan de eisen van het Bouwbesluit en de Bouwverordening. Wel dient er sprake te zijn van een binnen het beschermd dorpsgezicht passende bouwvorm, waarbij uitgegaan dient te worden van de bestaande hoofdvorm. Voor beeldbepalende en beeldondersteunende panden kan voor het bepalen van een passende hoofdvorm gebruik worden gemaakt van de gevelwandtekening. In elk geval zal een oordeel van de gemeentelijke monumentencommissie vereist zijn. Dit vereiste is opgenomen in de algemene procedureregels en geldt voor alle bestemmingen. Tevens moet de passende bouwvorm voldoen aan het gestelde in het Bouwbesluit en de Bouwverordening.

Voor beeldverstorende panden is een soortgelijke afwijkingsmogelijkheid van de bouwregels opgenomen. Een afwijkende bouwvorm mag worden gebouwd, als sprake is van een passende bouwvorm die voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit en de Bouwverordening. Door middel van de toetsing door de gemeentelijke monumentencommissie wordt gewaarborgd dat daadwerkelijk sprake is van een passende hoofdvorm. Als referentiekader kunnen de gevelwandtekening voor beeldbepalende en beeldondersteunende panden worden gebruikt. Bij het gebruik maken van deze afwijkingsmogelijkheid is sprake van een impuls voor het beschermd dorpsgezicht.

Omdat deze mogelijkheid wordt geboden door middel van het verlenen van een omgevingsvergunning op grond van de Wabo, zal het college van burgemeester en wethouders worden aangemerkt als het bevoegd gezag.