Bestemmingsplan VU medisch centrum (en omgeving)

4.3 Stedenbouwkundige aspecten

4.3.1 VUmc

Relatie VUmc met de omgeving

VUmc kent op dit moment een grote verscheidenheid aan gebouwen en bouwstijlen. Hierop wordt in principe niet ingegrepen. Wel is gezocht naar middelen die samenhang brengen in de bebouwing en de aansluiting op de omgeving verbeteren. Samenhang tussen de verschillende gebouwen zal worden verkregen door het hanteren van strikte rooilijnen. Hierdoor komt VUmc meer aan de omliggende straten te liggen. Verder worden de nieuwe gebouwen uitgevoerd met een plint. De plint kan worden benut voor de invulling met publieke functies, maar bijvoorbeeld ook door het onderscheidend materialiseren van de gevel, het maken van portalen of het plaatsen van luifels op deze hoogte.

VUmc zal in de toekomst nog nadrukkelijker in de stad en de Zuidas aanwezig zijn. De stedelijke straten en heldere rooilijnen waarlangs gebouwd wordt sluiten direct aan op de omgeving, waarbij de aansluiting op de bebouwing van de Vrije Universiteit wordt gezocht.

Routing en parkeren

VUmc is gelegen op de drukke Zuidas van Amsterdam. Voor de bereikbaarheid van VUmc is dit niet altijd ideaal. Met name in de spitsuren is het voor medewerkers, bezoekers en patiënten lastig om VUmc per auto te bereiken. Eenmaal bij VUmc aanbeland is het lastig om de juiste parkeerplaats te vinden gezien de onlogische routing en de drukte van auto’s, fietsers, voetgangers, trams en bussen op de De Boelelaan. De openbaar vervoerverbindingen daarentegen zijn legio, zowel per trein, metro, tram en bus is VUmc goed bereikbaar.

In de toekomst zullen projecten ten behoeve van de bereikbaarheid per auto en het parkeren moeten worden gerealiseerd. Bovendien wordt de vrije ruimte schaarser waardoor meer stedelijke vormen van toegangen, parkeren en bevoorrading gewenst zijn. In de praktijk komt dit neer op bouwkundige, inpandige oplossingen. Mits goed uitgewerkt draagt dit bij tot het opschonen van de buitenruimte en een verbetering van de routing voor auto’s en voetgangers.

De parkeervoorzieningen worden bereikbaar gemaakt vanuit de Amstelveenseweg, Mahlerlaan en Van der Boechorststraat. Hierdoor kunnen de huidige inritten aan de voorzijde van de Polikliniek en van het ziekenhuis op termijn vervallen en nog slechts als noodvoorziening blijven bestaan. De voorgebieden van VUmc aan de De Boelelaan worden daarmee aanzienlijk ontlast en daarmee rustiger. Het beperken van het aantal entrees en de eenvoudige bereikbaarheid ervan essentieel is voor een goede oriëntatie. Nader verkeerstechnisch onderzoek zal moeten uitwijzen welk bereikbaarheidsmodel het meest geschikt is.

Buitenruimte

In en rondom de gebouwen van VUmc zijn veel openbare ruimtes die de leefbaarheid van de gebouwen bepalen. Momenteel worden veel ruimtes gebruikt als overloopgebied voor de opslag van voorraden en afval, dit komt het aanzien van de bebouwing niet en goede. Een modern UMC als het VUmc vraagt om een andere invulling en gebruik van openbare ruimtes.

De contouren van de buitenruimtes zijn met grote precisie vastgelegd. Hier zal het een komen en gaan zijn van bezoekers, medewerkers en patiënten. De ruimtes worden gekenmerkt door heldere looplijnen en aantrekkelijke verblijfsplekken. Naar de randen maakt VUmc met rooilijnen, brede stoepen en een aantal kleine pleinen duidelijke overgangen naar het omliggende stedelijke weefsel. Middenin wordt een grote klassieke binnentuin met arcade gerealiseerd waarop de bebouwing zich oriënteert en waar personeel, bezoekers en patiënten kunnen wandelen en verpozen.

Grenzend aan de bebouwingsrand van het beddenhuis van het Ziekenhuis wordt een rechthoekige tuin voorgesteld met een afmeting van ca. 100x100m. Deze klassieke groene ruimte wordt omzoomd met bebouwing die een duidelijke grens maakt. De tuin is een bijzondere verblijfsplek en biedt vanuit de zorginstellingen aangenaam uitzicht. Een uitgelezen plek om even te verpozen of een wandeling te maken. Een groot deel van de bestaande bomen krijgen in de tuin een plek. Door verbindingen te leggen met de Amstelveenseweg en de VU-campus maakt de tuin bovendien onderdeel uit van een stelsel van openbare en openbaar toegankelijke ruimtes voor voetgangers. Tevens dient een deel van de tuin als oefen- en therapietuin voor patienten. Belangrijk aspect van de tuin is de ruimtelijke beslotenheid. Door het onderbreken van lange zichtlijnen en een compacte opzet van de bebouwing krijgt de tuin zijn intimiteit en aangename verblijfsklimaat. Hiertoe zal ook de rand met de entrees tot de gebouwen rond het groen 80cm worden opgetild.

Programma VUmc Noord

Het gebied ten noorden van de De Boelelaan, bij de huidige Polikliniek, is recentelijk verder verdicht. Aan de noordzijde is tijdelijk het CCA gevestigd (hiervoor is een apart bestemmingsplan vastgesteld; het maakt geen onderdeel uit van voorliggend bestemmingsplan). Op het gebouw van de Polikliniek is op verschillende plaatsen de mogelijkheid tot optoppen benut, variërend van 2 tot 4 verdiepingen. In totaal is op deze manier nog ongeveer 13.000 m2 brutovloeroppervlak (bvo) gerealiseerd. Ten oosten van de polikliniek wordt gewerkt aan de gebouwen van Acta en O&D. Het gaat hierbij om twee volumes van 25.000 en 35.000 m2 bvo. In de stedenbouwkundige uitwerking wordt nu gekozen het geheel van Polikliniek, Acta en O&D als een groot bouwblok op te vatten, waarbij de ruimte tussen de gebouwen alleen gebruikt wordt voor logistiek- en calamiteitenverkeer.

De twee kleine voorpleinen voor de bestaande Polikliniek en tussen Acta en O&D dienen voor het publiek als de toegangen tot de gebouwen. Tussen Acta en O&D is tevens de voetgangersuitgang van de ondergrondse parkeergarage geprojecteerd.

Programma VUmc Zuid

Ten zuiden van de De Boelelaan ontstaat rond de zorgtuin een randzone van ongeveer 50 meter diep die bebouwingsmogelijkheden geeft voor de poliklinische zorgfuncties van het ziekenhuis met geralateerde partners. Bij een gedifferentieerde bebouwingshoogte binnen de gegeven bouwenvelop is de capaciteit ongeveer 130.000 m2 bvo.

Zowel vanuit de beleving in de zorgtuin als vanwege de aansluiting op de omliggende bebouwing is het wenselijk de bebouwing op te delen in verschillende volumes en daarbij te differentiëren in bouwhoogte. Het maximale bouwpotentieel van de Zuidflank kent dus nog flexibiliteit. Vanwege de ligging aan het water en de oriëntatie op de zon heeft de zuidzijde veel potentie voor het maken van bebouwing met tuinen en terrassen. Dit maakt het aantrekkelijk om hier te verblijven. Ook wordt er op deze manier een minder harde rand gemaakt naar de naastgelegen woningbouw.

Ondergrondse bebouwing

Binnen het plangebied bestaat reeds veel functionele ondergrondse bebouwing, waarbij het bestemmingsplan bovendien voorziet in een verdere uitbreiding daarvan. Het gaat daarbij voor een groot deel om ondergrondse parkeervoorzieningen, maar ook om kelderlagen die door het VUmc (zullen) worden gebruikt voor bepaalde functies, zoals radiologie en de te realiseren cyclotrons.

Welstandscriteria

In het bestemmingsplan is ten aanzien van de bebouwing een relatief globaal juridisch kader geboden. In concrete bouwplannen zal dit nader uitgewerkt worden. Naast het bestemmingsplan dient daarbij tevens te worden getoetst aan de welstandscriteria.

Daarin is het volgende aangegeven: "Voor de geplande bebouwing van het VUmc van 35 meter hoog tegenover de Overijsselweg Weldam is een nadere uitwerking nodig om de massaliteit te doorbreken door in hoogte en breedte te variëren."

4.3.2 Bestaande woningbouw

De in het plangebied bestaande woningbouw langs de Amstelveenseweg zal behouden blijven. De bestaande situatie zal conserverend worden bestemd. Er wordt niet voorzien in uitbreiding van de betreffende bebouwing.