direct naar inhoud van 5.4 Cultuurhistorie
Plan: Bestemmingsplan Kanaalzone-Zuid - Kayersmolen
Status: onherroepelijk
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0200.bp1003-onh1

5.4 Cultuurhistorie

5.4.1 Modernisering monumentenzorg

In november 2009 stemde de Tweede Kamer in met de beleidsbrief Modernisering van de Monumentenzorg. Deze beleidsbrief geeft de nieuwe visie van het Rijk op de monumentenzorg weer. De nieuwe visie rust op drie pijlers:

  • 1. cultuurhistorische belangen meewegen in de ruimtelijke ordening;
  • 2. krachtiger en eenvoudige regels;
  • 3. hergebruiken van cultuurhistorisch waardevolle panden die hun functie verliezen.

Met de eerste pijler wordt ingezet op het bestemmingsplan als belangrijk instrument om cultuurhistorische waarden in een gebied te beschermen. Een goede ruimtelijke ordening betekent dat er een integrale afweging plaatsvindt van alle belangen die effect hebben op de kwaliteit van de ruimte. Cultuurhistorie is één van die belangen. Dit nieuwe beleid vormt een belangrijke aanvulling op de sectorale bescherming van monumenten. Op deze manier is een meer gebiedsgerichte benadering mogelijk.

Het Rijk wil deze nieuwe visie implementeren door vanaf 1 januari 2012 in het Besluit ruimtelijke ordening een verplichting op te nemen om in het bestemmingsplan rekening te houden met cultuurhistorische waarden. Daarnaast zal het Rijk een structuurvisie voor cultuurhistorie opstellen. In deze visie zal worden omschreven welke cultuurhistorische waarden het Rijk in het bestemmingsplan verwoord wil zien

5.4.2 Regeling voor monumenten en karakteristieke panden in het bestemmingsplan

De rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden zijn hooggewaardeerd, maar worden niet op de verbeelding aangegeven. Voor deze systematiek is gekozen omdat de Monumentenwet 1998 en de gemeentelijke monumentenverordening een eigen beschermingsregime kennen via een vergunningensysteem. Bovendien is het monumentenbestand nog in ontwikkeling. Het opnemen van specifieke bestemmingen of aanduidingen voor de monumenten en beeldbepalende panden zou betekenen dat voor iedere mutatie in het monumentenregister een bestemmingsplanherziening in gang moet worden gezet om het bestemmingsplan actueel te houden. Dit wordt niet doelmatig geacht. In het bestemmingsplan zijn panden opgenomen als karakteristiek pand. Dit komt voort uit het nieuwe rijksbeleid Modernisering Monumentenzorg, waarin wordt bepaald dat cultuurhistorische belangen moeten worden meegewogen in de ruimtelijke ordening. Karakteristieke panden hebben geen monumentenstatus, maar zijn door hun cultuurhistorische en ruimtelijke waarde van groot belang voor het karakteristieke beeld van hun omgeving. Die waarden komen onder andere tot uitdrukking in de gebiedseigen typologie, markante ligging, bijdrage aan het typische beeld en/of de bijzondere vorm en functie. Deze karakteristieke panden hebben in het bestemmingsplan een aanduiding 'karakteristiek' gekregen met daaraan gekoppeld een sloopvergunningstelsel, waarin is bepaald dat de cultuurhistorische en ruimtelijke waarden moeten worden meegewogen in het besluit tot het al dan niet verlenen van de sloopvergunning

5.4.3 Cultuurhistorische analyse

Voor het hele plangebied is een Cultuurhistorische analyse uitgevoerd, deze is kort toegelicht in paragraaf 3.7. Hier zijn tevens de aanbevelingen benoemd die van belang zijn voor behoud, herkenbaarheid of versterking van de identiteit van de Kanaalzone.

Voor de volledige Cultuurhistorische analyse wordt verwezen naar Bijlage 11 bij bestemmingsplan

5.4.4 Monumenten en karakteristieke panden

Door het Monumenten Advies Bureau is het rapport 'Cultuurhistorische en stedenbouwkundige waardering van de bebouwing in de Kanaalzone-Zuid Apeldoorn' opgesteld (september 2011). Het rapport is opgenomen in Bijlage 12 bij deze toelichting. Deze rapportage bevat de resultaten van een cultuurhistorische inventarisatie van niet beschermde bebouwing in het bestemmingsplangebied. Het is een aanvulling op de Cultuurhistorische analyse van Kanaalzone Apeldoorn uit 2004. Op basis van eerdere inventarisatierondes en analyses alsmede hernieuwd veldwerk is een selectie gemaakt van panden, die bepalend en waardevol zijn voor het ruimtelijke beeld van het gebied en die aanmerkelijke cultuurhistorische waarden bezitten. De panden zijn getoetst aan de hand van vijf ruimtelijke en cultuurhistorische criteria, waarbij de ruimtelijke waardering de nadruk krijgt.

De resultaten dienen als input voor het bestemmingsplan. Hierin krijgen het bepalende en waardevolle ruimtelijke beeld en de cultuurhistorische kwaliteiten een verankering. Het doel is het behoud van een herkenbaar en voor het stadsdeel karakteristiek beeld, waarin de historische gelaagdheid en het onderscheiden karakter van de deelgebieden en objecten zichtbaar blijven. Op basis van de inventarisatie zijn de volgende panden/complexen opgenomen als karakteristiek pand in het bestemmingsplan

  • Kanaal Zuid 54 (kantoorvilla)
  • Kanaal Zuid 66

Verder zijn ook Condorweg 8 en Kanaalzone 108 hoog gewaardeerd als karakteristieke panden in de inventarisatie. De cultuurhistorische waarden het bedrijfscomplex aan de Condorweg 8 zijn echter zo hoog, versterkt door de gaafheid, dat het voor de status van gemeentelijk monument in aanmerking komt. Voor Kanaal Zuid 108, een uit ca. 1915 daterend fabriekscomplex, is in het verleden een sloopvergunning verleend. Bij herontwikkeling zal gekeken worden of en hoe het pand toch ingepast kan worden.

5.4.5 Archeologische waarden

Bij aanvang van de sloop wordt verzocht de gemeentearcheoloog te informeren. Omdat de bodem door de bebouwing en gedeeltelijke sloop geroerd is wordt het niet noodzakelijk geacht voorafgaand een archeologisch onderzoek uit te voeren.