Buitengebied Liesveld

3.5 Archeologie

3.5.1 Regelgeving en beleid

Wet op de archeologische monumentenzorg/Verdrag van Malta

Het archeologisch bodemarchief is de grootste bron voor de geschiedenis in Nederland. Het Verdrag van Malta regelt de bescherming en het behoud van deze archeologische waarden. Het Verdrag is geïmplementeerd via de Wet op de Archeologische monumentenzorg. Als gevolg van dit verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen.

Op grond van de aangescherpte regelgeving stellen Rijk en Provincie zich op het standpunt dat in het ruimtelijk beleid zorgvuldig met het archeologische erfgoed moet worden omgegaan.

Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient door de initiatiefnemer voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het belangrijkste doel is de bescherming van het archeologische in de bodem (in situ) omdat de bodem doorgaans de beste garantie biedt voor een goede conservering. Er wordt uitgegaan van het basisprincipe de verstoorder betaalt voor het opgraven en het documenteren van de aangetroffen waarden als behoud in de bodem niet tot de mogelijkheden behoort.

Het Rijk heeft de beleidsuitgangspunten ten aanzien van archeologie neergelegd in onder meer de Cultuurnota 2005 - 2008, de Nota Belvedère, de Nota Ruimte, de Wijziging van de Monumentenwet 1988 en diverse publicaties van het Ministerie van OC&W.

3.5.2 Archeologische waardering

Sporen van vroeger menselijk gebruik van het landschap liggen (mogelijk) verborgen in de bodem. Het landschap van de Alblasserwaard heeft een rijk en uitstekend geconserveerd bodemarchief. Op tal van plaatsen, met name op de donken, stroomruggen en oeverwallen, zijn unieke archeologische vondsten gedaan. Op de flanken van de donken zijn resten aangetroffen van de verschillende culturen die elkaar vanaf de Midden-Steentijd (8000 jaar geleden) tot aan het einde van de vervening 300 jaar geleden, hebben opgevolgd. Deze resten liggen in een vijf meter dik pakket, luchtdicht geconserveerd door een dik veenpakket.

Gemeentelijke archeologisch onderzoek

In opdracht van acht gemeenten in de regio Alblasserwaard Vijfheerenlanden heeft BAAC bv voor het gehele grondgebied van deze gemeenten een archeologische inventarisatie uitgevoerd en vervolgens een archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart opgesteld. Op de kaart is te zien dat in het buitengebied van Liesveld redelijk veel archeologische sporen te verwachten zijn. Een groot deel van het plangebied heeft een middelmatige tot zeer hoge archeologische verwachtingswaarde. Het overige gebied heeft een lage archeologische verwachtingswaarde.

Gebieden met een zeer grote kans op archeologische sporen zijn:

• Streefkerk: direct ten zuidoosten van de bebouwing ligt in de ondergrond een oude stroomgeul met eveneens een zeer grote kans op archeologische sporen;
• een deel van de uiterwaard Gelkenes buitendijks;
• de Molenkade bij de Achtkante Molen (locatie omleiding Groot-Ammers);
• Nieuwpoort en nabije omgeving;
• Waal (Liesveld noordoost).

Op de kaart is ook te zien dat in het buitengebied van Liesveld drie archeologische rijksmonumenten (voormalig kasteel Liesveld en 2 locaties langs de Graaflandse Dijk) en vijf terreinen met een bepaalde archeologische waarde (overige AMK-terreinen) aanwezig zijn.

 

Het gemeentelijk archeologisch beleid wijkt op een aantal punten af van het provinciaal en rijksbeleid inzake archeologie. Oorzaak hiervan is dat het onderzoek in de regio Alblasserwaard Vijfheerenlanden secuurder en op een groter detailniveau is uitgevoerd dan het hoger overheidsbeleid. Nieuwe bouwplannen dienen getoetst te worden aan het gemeentelijk archeologisch beleid zoals vastgelegd op de archeologische verwachtings- en beleidskaart De Waard.

Bij functiewijzigingen dient rekening gehouden te worden met archeologische en cultuurhistorische elementen (Verdrag van Malta).