Duurzame Glastuinbouwgebieden

2.3 Regionaal beleid

2.3.1 Regionaal Structuurplan Haaglanden 2020 (2008)

Het algemeen bestuur van het Stadsgewest Haaglanden heeft op 16 april 2008 het Regionaal Structuurplan (RSP) Haaglanden 2020 vastgesteld. Dit RSP betreft een integrale herziening van het Regionaal Structuurplan Haaglanden van 2002. Centraal in het RSP Haaglanden 2020 staat het ruimtelijk beleid, welke uitgaat van drie hoofddoelstellingen:

• Een internationaal concurrerende regio;
• Een goed functionerend stedelijk netwerk;
• En een goede kwaliteit van de woon- en leefomgeving.

Een belangrijke en opvallende positie in het ruimtelijk beleid van de regio Haaglanden, en zelfs van ons land, neemt de Greenport Westland-Oostland in. Deze Greenport loopt in de vorm van een as van Westland, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp via Lansingerland en de Zuidplaspolder en eindigt in Waddinxveen. Binnen deze Greenport is in 2005 in totaal 5.300 ha glas (bruto) aanwezig. Het zwaartepunt van de Greenport ligt met 4.000 ha bruto binnen de regio Haaglanden.

Om de hoofddoelstellingen van het RSP te kunnen realiseren is het van belang de ontwikkelingen in de glastuinbouw in goede banen te leiden. Herstructurering is één van de maatregelen. De rol van de sector in de kennis- en innovatiestructuur van Haaglanden neemt toe. Tot 2020 investeert de sector in innovatieve herstructurering van circa 2.400 ha aan bruto glastuinbouwareaal in deze regio. Tuindersbedrijven transformeren naar bedrijfsmatig georganiseerde eenheden die productie, toelevering, vermarkting, logistiek en kennis combineren. De herstructurering in de glastuinbouwgebieden vindt plaats via de zogenaamde integrale benadering. Deze benadering gaat uit van een duurzame inrichting van verouderde tuinbouwgebieden met aandacht voor: procesmanagement, grondposities, verkaveling, waterberging, woningen, infrastructuur, innovatie, ruimtelijke kwaliteit, energie, water, ecologie en riolering.

 

Afbeelding 4: Accenten 2030 Greenport Westland - Oostland

Dit herstructureringsproces biedt kansen voor verduurzaming van productie en energiegebruik in de glastuinbouw. Duurzame energie, energiebesparing, gesloten productiesystemen en creatief omgaan met water en waterberging zijn de uitgangspunten. Het areaal duurzaam glas krijgt in het RSP een beschermde status om voldoende ruimte voor innovatieve bedrijven, productiebedrijven en andere, niet op een bedrijventerrein thuishorende bedrijfsvormen in deze sector te verzekeren. Hiertoe is het duurzaam glas in het RSP opgenomen als structurerend element zodat in Haaglanden voldoende ruimte blijft bestaan voor een sterk Greenportcluster. De bestaande glastuinbouwlocaties Noukoop, Balijade en Pijnacker-West zullen onderdeel worden van het duurzaam glas gebied.

In de periode 2001-2020 transformeert in Haaglanden ongeveer 1.000 ha glastuinbouw naar andere functies, zoals woningbouw, bedrijventerreinen, water en groen. Het areaal glas dat in Haaglanden transformeert, is op basis van eerder vastgesteld beleid. Het nieuwe RSP zorgt niet voor aanvullende transformatieopgaven. De locaties Dwarskade, Rijskade en Overgauw zullen pas na 2025 mogelijk in aanmerking komen voor transformatie naar stedelijke functies, zoals zal blijken uit het Project integrale toekomstvisie! (Pit!) structuurvisie van de gemeente Pijnacker-Nootdorp.

Aanbevelingen voor visie en planopzet:

* * *

Inzetten op een verduurzaming van de glastuinbouwgebieden door herstructurering van glastuinbouw in het plangebied. Herstructurering is met name gericht op Noukoop, Balijade en Pijnacker-West; Herstructureren door middel van integrale benadering. Hierbij dus ruimte scheppen voor o.a. grootschalige tuindersbedrijven, infrastructuur, waterberging, ecologie en vormen van duurzame energie; De locaties Dwarskade, Rijskade en Overgauw zullen pas na 2025 mogelijk in aanmerking komen voor transformatie naar andere functies als woningbouw, economische functies, groen, water of voorzieningen..

2.3.2 Deelstroomgebiedsvisie Midden-Holland (2003)

De deelstroomgebiedvisie is een koersdocument. Er worden oplossingsrichtingen en maatregelen voorgesteld om tijdig te kunnen anticiperen op toekomstige perioden met grote wateraanvoer door extreme hoeveelheden neerslag en perioden met watertekorten. De wateropgave hier houdt in dat in het plangebied ruimte benut moet worden voor waterberging van gebiedseigen water, het beperkt houden van bodemdaling, het vergroten van het oppervlak open water en het beperkt houden van afwenteling van oppervlaktewater. Het waterbeheer is gericht op het realiseren van een goede waterkwaliteit voor de agrarische sector, de recreatie en de natuur. Daarnaast is het beheer gericht op het vervullen van een belangrijke rol bij het bieden van waterberging die niet in het bestaand stedelijk gebied gevonden kan worden. Van belang is dat binnen deze gebieden en/of in de directe nabijheid ruimte wordt gevonden om het huidige tekort aan waterberging in vele (oudere) stedelijke gebieden en glastuinbouwgebieden op te lossen. Ook voor het glastuinbouwgebied in het plangebied ligt er een opgave om voor de wateroverlast ruimte te vinden. Er worden geen concrete oplossingen aangedragen.

Aanbevelingen voor de visie:
*	In het plangebied dient ruimte te worden gereserveerd voor waterberging.

2.3.3 Mooi en Vitaal Delfland (2007)

Het programma Randstad Urgent kent 33 projecten waaronder Mooi en Vitaal Delfland. De doelstelling voor het project Mooi en Vitaal Delfland is het bereiken van een aantal doelen, waarvan er met name de volgende van belang is voor het plangebied: het beter bereikbaar maken van het gebied voor recreanten. Recreatieve routes zijn doorgaande groene routes vanuit de omringende steden naar en door Delfland. De routes zijn waardevol voor de recreatie, het landschap en de natuur. Het streven is om vanaf 2013 Delfland voor de recreanten per fiets, te voet of per openbaar vervoer beter bereikbaar te maken. Er zijn nog geen concrete plannen voor het plangebied.

Aanbevelingen voor visie en planopzet:
*	Ruimte voor realisatie van recreatieve routes in het plangebied is wenselijk.

2.3.4 Beleidsregel veendijken (2008)

Naar aanleiding van het bezwijken van een veendijk in Wilnis en Rotterdam en grove scheurvorming in veendijken in Delfland in de zomer van 2003, is landelijk veel aandacht voor de sterkte van veendijken ontstaan. In 2005 is de Beleidsregel Niet bouwen op veendijken door Hoogheemraadschap van Delfland vastgesteld. In 2007 is de werking van deze beleidsregel geëvalueerd. Naar aanleiding hiervan is de Beleidsregel veendijken opgesteld. Sinds 2008 is deze beleidsregel in werking. De Beleidsregel veendijken vervangt de Beleidsregel Niet bouwen op veendijken.

De hoofdregel van de beleidsregel is dat het college geen vergunning verleent voor het verrichten van werkzaamheden en het hebben of aanbrengen van werken in, op, onder en boven de kernzone van een veendijk. De beleidsregel heeft niet tot doel om het effectief en efficiënt verbeteren van het waterkerend vermogen van veendijken te belemmeren. Daartoe introduceert de beleidsregel een aantal uitzonderingen op de hoofdregel.

De doelstellingen bij verbeteringen van veendijken zijn:

• 1. Vergroting van de veiligheid van het achterland (uit te voeren door Hoogheemraadschap van Delfland);
• 2. Aanbrenging van werken (uitvoering door Hoogheemraadschap van Delfland of derden).

Het onderscheid tussen deze twee doelstellingen is van belang omdat bij de aanbrenging van werken (als beoogde activiteit) beslag wordt gelegd op de nog aanwezige open ruimte voor toekomstige versterkingen. In geval de veendijken enkel worden versterkt, dus zonder aanbrenging van werken, wordt de open ruimte voor toekomstige versterkingen niet ingeperkt.

Het uitvoeren van kadeverbeteringen uitsluitend voor het vergroten van de veiligheid van het achterland is de taak die berust bij Hoogheemraadschap van Delfland als waterkeringbeheerder.

Afbeelding 5: Veendijken in en nabij het plangebied

Aanbevelingen voor visie en planopzet:
*	In het bestemmingsplan dient rekening gehouden te worden met de veiligheid in het kader van de veendijken.

2.3.5 Waterbeheersplan 2006-2009 (2005)

In het Waterbeheersplan ligt het accent op het realiseren van de opgestelde plannen van het Hoogheemraadschap van Delfland en het intensiveren van de uitvoering ervan. Delfland wil een centrale, actieve rol blijven vervullen in het waterbeheer van de 21e eeuw.

In het waterbeheersplan staan de doelen met bijbehorende maatregelen van het Hoogheemraadschap voor de periode 2006-2009:

• de zorg voor veilige dijken;
• het voorkomen van wateroverlast;
• het tegengaan van watertekorten, verdroging en verzilting;
• het verbeteren van de waterkwaliteit en het zuiveren van afvalwater.

Het Hoogheemraadschap van Delfland vervult een centrale, actieve rol in het waterbeheer ten behoeve van de veiligheid, leefbaarheid en duurzame bruikbaarheid van het gebied, nu en in de toekomst, door middel van een goede communicatie met partners. Doelmatig waterbeheer is de primaire maatschappelijke opdracht.

Aanbevelingen voor visie en planopzet:
*	Het bestemmingsplan dient mogelijkheden te bieden voor het realiseren van de bovengenoemde doelen uit het waterbeheersplan. Veiligheid, leefbaarheid en duurzame bruikbaarheid staan hierbij centraal.

2.3.6 ABCDelfland (2001)

Het Hoogheemraadschap van Delfland is een aantal jaar achter elkaar getroffen door wateroverlast. Sinds de eerste keer, in 1998, pakt het Hoogheemraadschap deze overlast in al zijn facetten aan. De gevolgen van de extreme neerslag in de jaren na 1998 onderstrepen de urgentie en noodzaak van robuuste maatregelen. Het Hoogheemraadschap van Delfland is in 1998 gestart met het project Afvoer- en BergingsCapaciteit Delfland (ABCDelfland). Het streven is om in 2015 het gehele project af te ronden.

Het Hoogheemraadschap zet in op een betere inrichting en beheer van het waterhuishoudkundig systeem, waarmee een verantwoord veiligheidsniveau wordt bereikt. ABCDelfland beoogt meer verwerkingsruimte te creëren voor een plotselinge toename van de waterhoeveelheid, zoals bij hevige regenbuien. Bijvoorbeeld door water langer vast te houden, meer te bergen en sneller af te voeren. Het Hoogheemraadschap heeft maatregelen ontwikkeld om de waterhuishouding binnen zijn beheersgebied te verbeteren. Het gaat om een combinatie van technische maatregelen, zoals de capaciteit van gemalen vergroten, en ruimtelijke maatregelen, zoals het reserveren van gebieden voor het snel en tijdelijk opvangen van water in natte perioden. Daarnaast worden nieuwe verbindingen tussen kanalen aangelegd om het waternetwerk te vervolmaken en de doorstroom te verbeteren. Delfland maakt boezemkanalen breder en breidt de capaciteit van de gemalen uit. Ten slotte onderzoekt Delfland de mogelijkheid water vast te houden in waterbassins. Bij de voorbereiding van al deze maatregelen werkt Delfland nauw samen met andere belanghebbenden.

In het kader van het programma ABCDelfland zijn enkele honderden projecten geprogrammeerd voor het verbeteren van de waterhuishouding en het voorkomen van wateroverlast. In de Gemeente Pijnacker - Nootdorp ligt de Polder van Nootdorp. Binnen deze polder zijn diverse ABC-maatregelen opgestart of uitgevoerd met als doel de waterafvoer in de polder te verbeteren. Het doel hiervan is verbetering van het doorstroomprofiel en daarmee verkleinen van de stroomsnelheid. Verbreding van de watergang wordt uitgevoerd door middel van aanpassingen aan bruggen, viaduct en huidige kaden. Daarnaast betreft het vervanging van de huidige oeverbeschoeiing en onderzoek naar de stabiliteit van de huidige kaden. Indien noodzakelijk wordt de stabiliteit verbeterd.

Aanbevelingen voor visie en planopzet:
*	Het bestemmingsplan dient rekening te houden met de maatregelen in het kader van ABCDelfland die betrekking hebben op het plangebied, met name in de Polder van Nootdorp.

2.3.7 Waterkansenkaart (2004)

Om ook in de toekomst een goed waterbeheer te kunnen voeren, zijn structurele oplossingen nodig. Deze vragen om extra ruimte. In de Waterkansenkaart wordt een ruimtelijke vertaling gegeven van het beleid waarin de ruimtelijke reserveringen van het Hoogheemraadschap worden gecombineerd. Dit is weergegeven op de kaart door eisen, wensen en kansen in beeld te brengen. De kaart heeft een signaalfunctie.

Het doel van de Waterkansenkaart Delfland is:

• Het versterken van de inbreng van waterkwantiteit, waterkwaliteit en waterkeringen in de ruimtelijke ordening;
• Het versterken van de afstemming tussen het waterbeheer en de ruimtelijke ordening.

In de beleidskaart zijn alle ruimtelijke reserveringen gecombineerd die nodig zijn voor de taken van Hoogheemraadschap van Delfland op het gebied van waterhuishouding, waterkeringen, waterkwaliteit en afvalwaterzuivering.

Afbeelding 6: Waterkansenkaart

De kaart is bij planvorming een leidraad voor een goede onderlinge afstemming tussen de ruimtelijke ordening en het waterbeheer. Met als uiteindelijk doel het watersysteem te verbeteren en de veiligheid te vergroten.

Aanbevelingen voor visie en planopzet:
*	Het bestemmingsplan dient rekening te houden met de eisen, wensen en kansen die op de Waterkansenkaart staan aangegeven.

2.3.8 Integrale visie Greenport Westland-Oostland 2020 (2008)

Voor de Greenport Westland-Oostland is een integrale visie opgesteld om condities te creëren waardoor de glastuinbouw krachtig blijft (vastgesteld en onderschreven door raad op 17 juli 2008). Hierbij is een goede afstemming met andere ruimtelijke functies vereist. Met een gerichte gemeenschappelijke aanpak wordt gericht op het in stand houden en versterken van de glastuinbouw. Dynamiek, bereikbaarheid en duurzaamheid zijn hierbij van belang.

Afbeelding 7: Integrale visie ambities en opgaven

Greenport Westland-Oostland kenmerkt zich door een glastuinbouwconcentratie in het Westland, dat doorsneden wordt door woonkernen en water- en groenstructuren en verspreid een aantal grotere glasclusters in het Oostland (tezamen Westland en Oostland de 'Glas-as').

De visie kent de volgende ambities:

• 1. Innoverende en dynamische Greenport
• 2. Bereikbare Greenport
• 3. Duurzame Greenport
• 4. Greenport met droge voeten
• 5. Groene Greenport
• 6. Wonen tussen glas
• 7. Werken in het Greenport Kennisnetwerk
• 8. Groeidiamant van de Zuidvleugel

Om de glastuinbouwcluster krachtig te doen blijven is ook ruimte nodig voor agro-gerelateerde bedrijvigheid. In het Westland leidt dit tot een 'economische as' langs de N213, in het Oostland ontstaat een concentratie langs de A12, van veiling tot Bleizo-locatie. Ten aanzien van de infrastructuur worden verschillende grote werken aangedragen. Als tegenhanger van de verstedelijking is een groenstructuur opgenomen, die gebaseerd is op een aantal grote landschappelijke eenheden en een stelsel van verbindingen vanuit de verstedelijkte gebieden. Veel verspreid glas is hiertoe gesaneerd en moet nog verdwijnen om de kwaliteit te verbeteren. Ook hier ontstaat een ruimtevraag. In het gebied dient de wateropgave nader te worden uitgewerkt. Als onderdeel van de ontwikkeling van de wateropgave is reeds aangemerkt de Poelzone in het Westland, de Bergboezem tussen Berkel en Pijnacker en de waterstructuur als onderdeel van de ontwikkeling van de Zuidplaspolder. Met de integrale visie dient een aantal gemeenschappelijke ambities nader te worden geformuleerd en te worden uitgewerkt tot opgaven om de toekomst van de greenport als vitaal glastuinbouwgebied zeker te stellen.