Kockengen

3.2 Ontstaansgeschiedenis

Het dorp Kockengen
Het dorp Kockengen is ontstaan tussen de twee noord-zuid gerichte weteringen de Heicop en de Bijleveld, in de omgeving van de huidige Nieuwstraat/Heicop. Op deze plek zijn de eerste ontginningen in het Copelandschap ontstaan. Langs beide weteringen ontstond plaatselijk lintbebouwing van boerderijen, woonhuizen en bedrijven. Het gebied hiertussen heeft zich ontwikkeld als de kern van het dorp.

Met het opwaarderen van het Kerkpad naar de Kerkweg is het dorp zich gaan uitbreiden aan de andere kant van de Bijleveld. Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden vanaf de Kerkweg de eerste uitbreidingen buiten het Lint. Deze uitbreidingen werden gevolgd door de wijken Welgelegen en Groenlust ten oosten van de huidige Dreef. In de laatste decennia is de derde uitbreidingswijk van Kockengen gerealiseerd (Groenlust II). Deze ligt meer aan de zijde van de Kerkweg.

Op dit moment zijn er plannen in voorbereiding om het dorp uit te breiden met een nieuwe woonwijk aan de noordoostzijde van het dorp (vierde kwadrant).

Landschap rond Kockengen
Het landschap rond Kockengen is vlak, open en nat. Het oppervlaktewater staat maar net onder het maaiveld, het gebied watert af in noordoostelijke richting. Natuurlijke hoogteverschillen komen, met uitzondering van de nauwelijks zichtbare kreekruggen, niet voor. Het 'hart' van het dorp is op zo'n rug ontstaan. Zowel de bodem (veengronden) als het reliëf (veenvlakten) zijn zeer homogeen.

Het oorspronkelijke veenmoerasgebied is vanaf de 12e eeuw ontgonnen door middel van zogenoemde cope-ontginningen. Namen als Teckop, Gervescop en Oukoop herinneren hier aan. Ook Kockengen en Portengen zijn van oorsprong cope-ontginningen. Vanaf een ontginningsdijk werd volgens een vaste maatvoering ontgonnen gebied uitgegeven. Min of meer haaks op een dergelijke dijk werden parallelle sloten gegraven om het water af te voeren.