Kern Maasdijk

2.2 Ruimtelijk functionele structuur

In deze paragraaf worden de ruimtelijke en de functionele opbouw van het centrum van Maasdijk beschreven.

2.2.1 Historisch ruimtelijke opbouw

Maasdijk is ontstaan aan de zuidwestzijde van de Stenendijk, de huidige Maasdijk (E25/N220). De Stenendijk was een oude reeds halverwege de 19e eeuw verharde polderdijk. Deze dijk vormde een belangrijke verbinding vanuit Vlaardingen via Maassluis en Maasdijk naar 's-Gravenzande en de kust. Tussen Vlaardingen en Maassluis lag de dijk op korte afstand van Het Scheur, de noordelijke watergeul van het estuariumgebied van de Maas. Ten westen van Maassluis, waar het estuarium zich aanmerkelijk verbreedde, werd ook de afstand tussen de watergeul en de dijk groter. De dijk vormde als het ware een scheiding tussen de meer aan de zeearm gerelateerde polders en kwelders en de meer landinwaarts gelegen veenpolders. Ter hoogte van het huidige Maasdijk vormde de Stenendijk de scheiding tussen de Oranjepolder en de polder Honderdland. In de vorige eeuw is de dijk opnieuw gedimensioneerd en sindsdien ligt hier de Maasdijk/provinciale weg N220 met parallelwegen.

De huidige dorpskern van Maasdijk ligt (met uitzondering van de oude lintbebouwing aan de noordoostzijde van de Maasdijk) geheel binnen de Oranjepolder. Deze polder is oorspronkelijk verkaveld op basis van een rechthoekige verkavelingpatroon. De Lange Kruisweg vormde de belangrijkste polderweg. Deze weg kruist halverwege met de Korte Kruisweg. Vanuit het kruispunt van deze twee wegen is de kern Maasdijk vervolgens gegroeid.

De oorspronkelijke rechthoekige polderverkaveling komt binnen de huidige kern nog steeds tot uiting in het hoofdzakelijk rechtlijnig stramien van haaks op elkaar gelegen wegen. De parallel aan de Lange Kruisweg en de dijk gelegen Tuindersweg en het tracé van de Prinses Marijkestraat-Abel Tasmanstraat-Kortenaerstraat vormen twee belangrijke ontsluitingswegen binnen het centrale deel van de kern. Vanuit deze wegen takken dwarsstraten af naar de woonbuurten. Een aantal van deze straten sluit weer aan op het onderpad van de Maasdijk en op de Lange Kruisweg.

De Korte Kruisweg loopt vanuit het centrum oostwaarts door naar de dijk én westwaarts dwars door het huidige kassengebied naar de Oranjedijk-Pettendijk, waar het aan de zijde van de Nieuwe Waterweg gelegen buitengebied van Maasdijk ligt. Hierdoor ligt dit recreatief aantrekkelijk groengebied op ongeveer één tot anderhalve kilometer uit het centrale deel van de woonkern.

De omgeving rond het Oranjeplein en het Cornelis Houtmanplein vormt het centrum van de kern, maar het zwaartepunt bevindt zich met name aan de noordzijde van de Korte Kruisweg. Het centrum loopt nog enigszins door tot bij de aansluiting van de Korte Kruisweg op de dijk en tot aan de Prins Mauritsstraat en de Prinsenlaan.

Met het project 'Watertuinen van Maasdijk' wordt de kern aan de zuidzijde in ruimtelijke zin afgerond. Dit project voorziet in een nieuwe woonwijk op voormalige glastuinbouwgronden.

2.2.2 Gebieden

Woongebied

Langs de oude dorpsassen, zoals de Korte Kruisweg, Lange Kruisweg, Tuindersweg en de Maasdijk, komt een gevarieerde woonbebouwing voor, bestaande uit oudere meestal vrijstaande of twee-aaneengebouwde panden in één of twee lagen onder wisselende kappen en uit meer recente woonbebouwing in twee bouwlagen met een kap (veelal zadeldaken). De latere woonbuurten bestaan voor het merendeel uit eengezinsrijenwoningen van twee bouwlagen met een kap. De woonbuurten verschillen sterk van elkaar maar hebben, mede door de tijd waarin ze gebouwd zijn, door het herkenbare rechthoekige stratenstramien wel een eigen ruimtelijke samenhang.

Naoorlogse vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen komen vooral voor in de randzones van de woonkern: de omgeving van de Prinses Maximastraat, de Maasdijk en de Prinses Beatrixstraat, de omgeving tussen Voomberghlaan en Vrouwe Van Loonstraat en het gebied gelegen tussen de Korte Kruisweg, de Tuinderweg, de Lange Kruisweg en de Van Beuningenstraat. Tussen de Korte Kruisweg en Van den Rijnstraat bevindt zich een wooncluster met twee-aaneengeschakelde woningen met patiovormige achtertuinen met garages.

Plaatselijk komt hogere bebouwing voor, onder meer bij de kleinschalige winkelcentra aan het Cornelis Houtmanplein, Oranjeplein en Prinses Marianneplein. Hier zijn boven de begane grondlaag met voorzieningen twee bouwlagen met appartementen of maisonnettes onder plat dak gerealiseerd. Aan de Korte Kruisweg staan op de hoek met de Willem de Zwijgerlaan enkele appartementengebouwen in 3 en 4 woonlagen. Het aan de zuidzijde van de Willem de Zwijgerlaan gebouwde complex bevat seniorenwoningen. Aan de De Ruyterstraat staan oudere beneden-/bovenwoningen voor senioren in twee woonlagen onder kap.

De Prins Mauritsstraat en Prinses Marianneplein vormen de overgang van het woongebied naar het bedrijventerrein. Hier bevinden zich aan de noordzijde van de straat onder meer horeca, woningen, bedrijven, de r.k.-kerk en de scouting.

Centrumgebied en voorzieningen

Het centrumgebied van Maasdijk heeft zich vooral ontwikkeld in de omgeving van de Nassaustraat, het Oranjeplein, de Korte Kruisweg, maar strekt zich van daaruit plaatselijk verder naar onder meer de Prinsenlaan en Waldeck Pyrmontstraat. De Nassaustraat verbindt drie winkelpleinen, namelijk het Cornelis Houtmanplein, Oranjeplein en Prinses Marianneplein. Bij deze drie pleinen bestaat de bebouwing uit centrumbebouwing met gemengde functies in drie bouwlagen onder platte daken en uit woonbebouwing in twee lagen onder kap. Bij de centrumbebouwing bevinden de voorzieningen, zoals detailhandel, horeca en enige dienstverlening, zich op straatniveau. De boven deze voorzieningen gelegen bouwlagen bevatten woningen. Aan het Oranjeplein komen onder meer voor een Rabobank, fysiotherapiepraktijk, fietsenhandel, kapsalon, winkel voor tijdschriften en dergelijke en een supermarkt. Bij het Prinses Marianneplein bevinden zich onder meer een apotheek, een slager en de brandweerkazerne. Ook aan het Cornelis Houtmanplein komt detailhandel, horeca en dienstverlening voor.

Aan de noordzijde van de Waldeck Pyrmontstraat staan een aantal haaks op de straat gebouwde woonblokken met rijenwoningen in twee bouwlagen onder kap. Aan de zijde van de straat worden de woonblokken paarsgewijs verbonden door parallel aan de Waldeck Piermontstraat gelegen bebouwing in één bouwlaag onder kap. Deze bebouwing geeft onderdak aan kleinschalige detailhandel en dienstverlening, waaronder makelaardij, kapsalons, fitness en kleding.

Ook rond de aansluiting van de Korte Kruisstraat op de Maasdijk komt enige reeds langer aanwezige detailhandel voor, namelijk een slager, bakker, dierenkliniek, bloemenwinkel en een slijter. Ook binnen de woonbuurten komt – zij het zeer beperkt – enige detailhandel en dienstverlening voor, zoals een kapsalon, drogisterij of apotheek. Ook bevindt zich een horecavoorziening (sportcafé Maasdijk) bij het sportveldencomplex.

Maasdijk beschikt over meerdere scholen en buurt- of ouderverenigingen, zoals 'de Schakel' aan de Prinses Wilhelminastraat, 'Het Kompas' op de hoek van de Trompstraat en De Ruyterstraat, De 'Zevensprong' aan de Van den Rijnstraat, 'Het Tweespan' aan de Tuindersweg en een peuterspeelzaal en kindercentrum aan de Prinsenlaan. De bebouwing bestaat uit één bouwlaag onder plat dak of met gedeeltelijke kap of uit twee bouwlagen onder een plat dak.

Een opvallend gegeven is de bijzondere ligging van de begraafplaats in de directe omgeving van het centrumgebied van Maasdijk. De begraafplaats ligt samen met een aantal andere voorzieningen (school, kerk en seniorencomplex) in een centraal binnen Maasdijk aanwezige groenzone.

Bedrijventerrein

Aan de noordwestzijde loopt de woonkern door tot aan de Prins Mauritsstraat-Prinses Marijkestraat-Prinses Maximastraat. Aan de noordzijde van deze begrenzing ligt het bedrijventerrein van Maasdijk. In de eerste bebouwingslijn aan de noordwestzijde van deze straat ligt echter nog een aantal woningen. Plaatselijk komen op het bedrijventerrein bedrijven met bedrijfswoning voor of staan er tussen de bedrijven nog agrarische bedrijven.

Het bedrijventerrein kenmerkt zich door de diversiteit aan functies en bedrijven. Onder meer komen handelsondernemingen en bedrijven voor op het gebied van licht, geluid en elektrotechniek, reclame en entertainment, productie en levering van metaalconstructiebouw, oppotteelten, zonneboilers, machinebouw (motoren, generatoren en aggregaten), gevelrenovatie, autotechniek en -reparatie, carrosseriebouw, woninginrichting en meubilair. Op het bedrijventerrein hebben zich ook bedrijven en kantoren gevestigd ten behoeve van aangepaste reisvakanties, accountancy, horeca en een bakkerij. Ter hoogte van de Prins Mauritsstraat en Nassaustraat gaat het bedrijventerrein over in het woon- en centrumgebied van Maasdijk.

Het bedrijventerrein Maasambacht is recent uitgebreid met de Derde en Vierde Hoeve en is goed ontsloten voor vrachtwagens over de Lange Kruisweg. Het oudste deel van het bedrijventerrein ligt direct aan de dorpskern. Aan de dorpskant is voor een goede aansluiting op de woningen meer ruimte voor functiemenging. Er is een natuurlijke verwevenheid ontstaan door de aanwezige meubelzaak, kantoor, de scouting en een kerk. Verdere uitbreiding van het bedrijventerrein wordt niet voorzien. Grotere bedrijvigheid heeft uitbreidingsruimte op het nabij gelegen Honderdland. Ook herstructurering is niet nodig. De infrastructuur is goed. Een impuls voor de gebouwen aan de Prins Mauritsstraat is wenselijk, maar afhankelijk van particulier initiatief.

2.2.3 Verkeer

Ontsluiting gemotoriseerd verkeer, langzaam verkeer en openbaar vervoer

De belangrijkste ontsluitingsweg voor de kern is de N220. De N220 vormt de verbinding tussen de A20 en de N211 ('s Gravenzande/Hoek van Holland). Vanaf de N220 wordt ter hoogte van de Prinsenlaan en de Willem III laan naar de Maasdijk ontsloten. Aan de westkant wordt de kern ontsloten via de Korte Kruisweg en de Lange Kruisweg. De kern Maasdijk is verboden voor vrachtverkeer met uitzondering van bestemmingsverkeer.

Uit het verkeersmodel blijkt dat door de nog te realiseren verbinding Westerlee-Maasdijk de intensiteiten op de Maasdijk zullen afnemen. De verbinding Westerlee-Maasdijk is een nieuw stuk weg tussen de A20 bij Leehove en de Maasdijk (N220). Deze weg vervangt de Oranjesluisweg als provinciale weg. In dit project zullen onder andere de Oranjesluisweg en een deel van de Maasdijk verkeersluw worden. Het doorgaand verkeer zal gebruik gaan maken van de nieuwe verbinding Westerlee-Maasdijk.

De Maasdijk (N220) is gecategoriseerd als erftoegangsweg buiten de bebouwde kom met een maximumsnelheid van 60 km/h. De verschillende wegen binnen de kern zijn gecategoriseerd als erftoegangsweg binnen de bebouwde kom met een maximumsnelheid van 30 km/h. De wegen zijn ingericht conform Duurzaam Veilig. Het gemotoriseerd verkeer en het fietsverkeer worden dan ook gemengd afgewikkeld. Binnen het plangebied zijn bushaltes gelegen langs de Maasdijk. Hier halteren openbaarvervoersdiensten in de richtingen Maassluis en Naaldwijk.

De Lange Kruisweg wordt buiten de kern voorzien van aanliggende fietspaden. De Korte Kruisweg is een 30 km/h gebiedsontsluitingsweg. In de kern zullen op sommige kruisingen plateau's aangelegd worden. Er wordt onderzoek gedaan naar een verbinding tussen Honderdland en de Maasdijk als gevolg van het 3-in-1-project.

Parkeren

Bij nieuwbouw dient aan de hand van de parkeernormen het benodigde aantal parkeerplaatsen te worden bepaald zoals opgenomen in het Westlands Verkeer- en Vervoerplan. De gemeente Westland heeft in de parkeernormering eigen parkeernormen opgenomen.

2.2.4 Groen

Maasdijk maakt deel uit van het Westland en wordt aan meerdere zijden omringd door kassengebied en bedrijventerreinen. Daardoor is direct buiten de kern de aanwezigheid van groen beperkt, maar de Korte Kruisweg vormt wel een rechtstreekse verbinding naar het langs de Nieuwe Waterweg gelegen gebied van de Buiten Oranjepolder, De Haak en de Oranjeplassen. Dit aantrekkelijke buitengebied sluit in het westen aan op het gebied van het Staelduinse Bos en de Lange Bonnen.

Door de afwezigheid van een groene structuur direct rond de kern zijn de oude verbindingswegen van en naar Maasdijk van belang voor de aantrekkelijkheid van de omgeving. Aan deze oude verbindingswegen zoals de Lange en Korte Kruisweg, Tuindersweg en Maasdijk ligt een gevarieerde en deels nog historische lintbebouwing die tot binnen de kern doorloopt (met name de Maasdijk en Korte Kruisweg).

Binnen de kern vormen de begroeide taludzones van de Maasdijk (in samenhang met de historische lintbebouwing) en de groene omgeving van de begraafplaats, het Oranjeplein en Korte Kruisweg/Oranjewerf belangrijke openbare ruimten en groenelementen. Een groot aantal straten, met uitzondering van het bedrijventerrein, is aan ten minste één zijde voorzien van een rij straatbomen.

Belangrijke recreatieve voorzieningen betreffen het sportveldencomplex aan de Lange Kruisweg/Oranjeveld en de schaatsbaan aan de Lange Kruisweg.