Woonwijken Zevenbergen

2.5 Ruimtelijk-functionele structuur

Historie

De kern Zevenbergen bestond al in de 13e eeuw en ligt relatief hoog ten opzichte van het omliggende open zeekleilandschap. Oorspronkelijk was de kern het middelpunt van veenontginning, later was het een handelsplaats. De Roode Vaart werd gegraven om de kern voor scheepvaart bereikbaar te houden. De Polder Oudland van Zevenbergen stamt uit 1535. Het grondgebruik in de omgeving is divers. Overwegend gaat het om akkerbouw en glastuinbouw.

Hydrologisch gezien ligt de kern op de grens van twee watersystemen: het watersysteem zand en veen in het oosten en het overgangssysteem richting zeeklei in het westen.

Zevenbergen is binnen de gemeente Moerdijk de grootste kern met het meest uitgebreide voorzieningenniveau. De Roode Vaart is de centrale cultuurhistorisch waardevolle structuurdrager van de kern.

Omgeving

Het plangebied bestaat uit de westelijke helft van de bebouwde kom van Zevenbergen, globaal de woonwijken Molengors, Krooswijk, Torenveld en Bosselaar en de aangrenzende sport- en recreatiegebieden. In het open gebied rondom deze woonwijken overheerst vooral het agrarische gebruik ten behoeve van de akkerbouw. De woonwijken in het plangebied zijn gebouwd rondom het historische centrumgebied dat haar ontstaan dankt aan de ligging aan de Roode Vaart die een belangrijke doorvoerbron vormde voor (agrarische) producten uit de omgeving. Zevenbergen fungeerde daarbij als belangrijke overslaghaven en handelscentrum. In de ruimtelijke opbouw van Zevenbergen is ook nu nog het lineaire verloop van de Roode Vaart duidelijk herkenbaar. Deze doorsnijdt de stadskern en verdeelt het gebied in een oostelijk en een westelijk deel. De Roode Vaart vormde aanvankelijk een directe doorgaande verbinding tussen de Mark en het Hollandsch Diep, maar de verbinding is door de demping ter plaatse van de haven in de jaren '60 opgeheven. Langs het noordelijke stroomgebied van de Roode Vaart domineren de bedrijfscomplexen van de voormalige suikerindustrie het beeld. Hierlangs is bedrijvigheid gevestigd die deels nog gebruik maakt van de Roode Vaart als aan- en afvoerroute. Het zuidelijke stroomgebied van de Roode Vaart vervult met name een functie ten behoeve van natuur en recreatie.

Stedenbouwkundige structuur

De stedenbouwkundige structuur van Zevenbergen is opgebouwd rondom de historische kern die ter plaatse van de haven bestaat uit een rechthoekig patroon van evenwijdig aan elkaar lopende straten. Op grotere schaal is een waaiervormig patroon van straten te onderscheiden die uitkomen bij het station. De kern is daarbij kleinschalig en gevarieerd van karakter met individuele bebouwing in gesloten straatwanden.

De latere woonwijken en bedrijventerreinen zijn als duidelijk herkenbare gebiedseenheden hieromheen ontwikkeld. Hierdoor heeft de stad een concentrische gebiedsopbouw met concentraties van wonen aan de noord- en westzijde en bedrijvigheid aan de noord- en oostzijde. Opvallend is de beperkte ruimtelijke ontwikkeling (Bosselaar) aan de zuidzijde van Zevenbergen. Tegen de bestaande wijk Bosselaar zal in de toekomst de wijk Bosselaar-Zuid gerealiseerd worden.

Vanaf de noordzijde wordt Zevenbergen ontsloten door de provinciale rondweg (N285-De Langeweg) die aansluit op de A17 en verder in oostelijke richting op de A59 en A16. Vanaf deze provinciale weg wordt via de westelijke randweg het grootste gedeelte van de bebouwde kom ontsloten. Deze randweg vloeit in de wijk Molengors over in de stedelijke binnenring: de Kristallaan, Sint Jorisstraat, Pastoor van Kessellaan, Stationslaan en de Prins Hendrikstraat. Ter hoogte van de Blokweg wordt deze binnenring aangesloten op de N285 (De Langeweg). Momenteel wordt de verkeerstructuur van Zevenbergen aangepast en wordt een nieuwe oostelijke randweg ontwikkeld welke het doorgaande verkeer van en naar de steden Breda en Etten-Leur een snellere verbinding biedt en het centrumgebied van Zevenbergen zal ontlasten van doorgaand verkeer.

Gebieden

Het plangebied bestaat uit verschillende woonwijken en bijbehorende voorzieningen (figuur 2.1). Deze worden hieronder kort toegelicht.

Bosselaar

De wijk Bosselaar ligt ten zuiden van het centrum van Zevenbergen en kenmerkt zich door de parkachtige setting. De wijk is ruim van opzet en er is een overdaad aan groen. De hoofdontsluiting van de wijk is de Kuringen. De woningen zijn zeer gevarieerd qua bouwstijl. De woningen zijn vrij op de kavel gebouwd en zijn voorzien van ruime voor- en zijtuinen. Het merendeel van de bebouwing bestaat uit één bouwlaag met al dan niet een kap.

De meeste woningen hebben aangebouwde of losse garages, die vrijwel nooit op de perceelsgrens staan.

Torenveld-zuidzijde

De wijk Torenveld is gerealiseerd in de jaren '50, '60 en '70 van de vorige eeuw en bestaat uit traditionele blokverkaveling. Het zuidelijke deel bestaat uit woningen langs de rechte straten veelal in rijen van vier woningen of meer. Aan de Willem de Derdestraat zijn rijenwoningen gebouwd in drie bouwlagen. Aan de Van Strijenstraat staan enkele houten huizen die naar Scandinavisch voorbeeld zijn gebouwd. De overige woningen bestaan uit twee bouwlagen met een zadeldak.

Torenveld-noordzijde

De noordzijde van de wijk Torenveld bestaat uit woningen en een winkelcentrum. Aan de oostelijke buitenring van de wijk komen geschakelde bungalows voor. De wijk is opgebouwd uit clusters van rijtjeswoningen en kent een duidelijke hoofdweg (Zeestraat) waarop een groot aantal korte woonstraten is aangetakt. Het parkeren vindt in een binnenhof achter de woningen plaats. Het winkelcentrum op de hoek van de Zeestraat met de Willem Alexanderlaan bestaat uit twee vleugels van drie verdiepingen hoog met een plat dak. Op de begane grond bevinden zich winkels met daarboven woningen in de vorm van galerijflats.

Krooswijk

Krooswijk is gelegen in het noordwesten van Zevenbergen, ten westen van de Galgenweg. In het gebied komen overwegend woonerven voor die typerend zijn voor de bouwstijl in de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw. Het stratenpatroon is kronkelig van aard. Hieraan zijn rijenwoningen van twee tot drie lagen gebouwd. Het woongebied valt uiteen in twee delen: de buitenring en de binnenring. De buitenring bestaat uit een centraal groen middenplein waar rondom twee rijen woningen zijn gelegen. De woonhoven van de binnenring bestaan uit kleinere eenheden met enkele rijen. De woningen zijn in een verspringende rooilijn geplaatst.

Binnen de wijk komt een aantal uitzonderingen op de structuur voor. Ter hoogte van de Zomerland zijn vrijstaande woningen gebouwd bestaande uit één of twee bouwlagen en een kap. Aan de straat In de Wijngaard zijn seniorenwoningen gelegen bestaande uit woningen die onderling geschakeld zijn. Deze woningen bestaan uit één woonlaag voorzien van een piramidedak. Het voormalige wijkcentrum Zoetendaal is ontwikkeld tot een het nieuwe wijkcentrum Serena. In dit gebied komen zowel woningen als detailhandel en maatschappelijke functies voor.

Molengors

Aan de zuidzijde van Zevenbergen ligt de wijk Molengors. Dit woongebied is ontwikkeld in de jaren '80 en '90 van de vorige eeuw. Het gebied bestaat uit drie delen die planmatig ontwikkeld zijn en onderling verbonden worden door de Westrand, Zuidrand en de Kristallaan. De interne verkeersstructuur is opgebouwd uit licht rondlopende straten. Hieraan zijn woonerven gelegen of de woningen grenzen direct aan de weg. De bebouwing bestaat uit rijenwoningen of twee-onder-een-kapwoningen en geschakelde en vrijstaande woningen. Aan de zuidrand van de wijk komende vrijstaande en geschakelde woningen voor die zijn voorzien van één of twee bouwlagen en een plat dak.

Overige gebieden

In het plangebied ligt een aantal overige gebieden die bestaan uit parken, een begraafplaats en sportcomplexen. Aan de noordzijde van de kern ligt tegen de provinciale weg N285 het sportcomplex 'de Knip'. Hier is onder andere een atletiekbaan gelegen. Centraal in de kern ligt het evenemententerrein van Zevenbergen. Aan de west- en zuidzijde liggen de sportcomplexen de Meeren en Bosselaar. Het complex de Meeren wordt gebruikt als accommodatie voor onder andere voetbal, korfbal en hockey. Bosselaar wordt gebruikt voor tennis en zwemmen. De ligweide bij het zwembad wordt daarnaast incidenteel gebruikt als natuurijsbaan. Ten noorden van het centrum aan de Kerkhofweg is de openbare begraafplaats gelegen.