In 1992 is in Valletta (Malta) het Europees Verdrag inzake de bescherming van het archeologisch erfgoed (Verdrag van Malta) ondertekend. Het Verdrag van Malta voorziet in bescherming van het Europees archeologisch erfgoed onder meer door de risico's op aantasting van dit erfgoed te beperken. Deze bescherming is in Nederland wettelijk verankerd in de Monumentenwet en de Wet op Archeologie en Monumentenzorg. Op basis van deze wetten zijn mogelijke (toevals)vondsten bij het verrichten van werkzaamheden in de bodem altijd beschermd. Er geldt een meldingsplicht bij het vinden van (mogelijke) waardevolle zaken. Dat melden dient terstond te gebeuren. In het kader van een goede ruimtelijke ordening in relatie tot de Monumentenwet kan vooronderzoek naar mogelijke waarden nodig zijn zodat waar nodig die waarden veiliggesteld kunnen worden en/of het initiatief aangepast kan worden.
Archeologie
De locatie valt binnen het gebied met een archeologische verwachtingwaarde. Voor de gemeente Rijnwoude is een archeologiebeleid opgesteld inclusief Waarden- en Verwachtingskaart, dat op 13 december 2012 door de Raad is vastgesteld. Voor de planlocatie gelden Waarde - Archeologie 2 en Waarde - Archeologie 4
In de volgende tabel zijn de beschermde gebouwde monumenten die in het plangebied aanwezig zijn weergegeven.
| Rijksmonument (adres) | Toelichting |
| Dorpsstraat 48 | Kerk |
| Dorpsstraat 46 | Toren behorende bij de kerk |
| Heerewegh 34 | Boerderij |
| Dorpsstraat 139-141 | Zeer markant gelegen molen |
De monumenten zijn op de verbeelding opgenomen met een speciale aanduiding. In de planregels is voorzien in een nadere regeling. Daarnaast is rondom de (rijksmonumentale) molen aan de Dorpsstraat 139-141 een molenbiotoop opgenomen. Dit is een zone van 400 meter rondom de molen waarin beperkingen gelden ten aanzien van nieuwe bouwontwikkelingen, om zodoende windvang voor de molen te garanderen.