Kernen Roerdalen

3.4 Cultuurhistorie, monumenten en archeologie

Archeologieverordening 2011

De gemeente Roerdalen heeft een archeologische beleidskaart opgesteld voor het totale grondgebied. Het archeologisch beleid zoals geregeld in de Archeologieverordening 2011 van de gemeente Roerdalen (vastgesteld op 10 november 2011) is gekoppeld aan de archeologische verwachtingskaart.

In deze verordening is opgenomen dat er een instandhoudingsbepaling/ onderzoeksplicht is opgenomen voor gebieden met een archeologische verwachting, zoals weergegeven op de archeologische verwachtingswaardenkaart, wanneer de bodem verstoord wordt door werkzaamheden. Door middel van een tabel is aangegeven welke 'ondergrenzen' gelden (beiden dienen aan de orde te zijn).

De verschillende waarden die voorkomen in de kernen zijn vertaald als dubbelbestemmingen in dit bestemmingsplan. Hierna zal per kern worden ingegaan op de aanwezige waarden.

Tabel behorende bij de archeologische verwachtingskaart

Onderstaande afbeeldingen betreffen uitsnedes uit de archeologische verwachtings- en beleidskaart. Er is sprake van diverse verwachtingen in de kernen. Deze verwachtingswaarden zijn als dubbelbestemmingen opgenomen op de verbeelding en in de regels opgenomen. Op het onderhavige plangebied zijn uitsluitend de dubbelbestemmingen WA-2, WA-4, WA-5 en WA-6 van toepassing.

Archeologische verwachtingswaarde Herkenbosch

Archeologische verwachtingswaarde Melick

Archeologische verwachtingswaarde Montfort

Archeologische verwachtingswaarde St. Odiliënberg

Archeologische verwachtingswaarde Reutje

Archeologische verwachtingswaarde Posterholt

Archeologische verwachtingswaarde Vlodrop

Archeologische verwachtingswaarde Etsberg

Cultuurhistorie en monumenten

In de kernen zijn de volgende typen cultuurhistorische waarden te onderscheiden:

• Rijksmonumenten
• Gemeentelijke monumenten
• Molenbiotoop
• Open te houden doorzichten
• Beeldbepalende panden

De rijks- en gemeentelijke monumenten zijn op de verbeelding van dit bestemmingsplan opgenomen door middel van de aanduiding 'Waarde - cultuurhistorie'.

Herkenbosch

Het dorp Herkenbosch kent nog diverse cultuurhistorische elementen, waaronder verschillende gebouwen (zoals delen van de kerk, de boerderij Beatrixhof en kasteel Daelenbroeck) uit diverse tijdsperiodes, enkele wegkruisen en het nog deels aanwezige historische wegenpatroon. Het straatbeeld van de oude kern is nog deels gaaf te noemen met de aanwezigheid van een historiserend straatprofiel en de aanwezigheid van oude (voormalige) boerderijen en erfbeplantingen.

De volgende rijksmonumenten komen voor in Herkenbosch:

• Hammerstraat 21 Boerderij, molen, bedrijf
• Hoofdstraat 21 Religieuze gebouwen

De volgende gemeentelijke monumenten komen voor in Herkenbosch:

• Aan de Vier Gebroeders/Schaapsweg Wegkruis
• Dr. Biermansstraat 17 Boerderijhoeve
• Dr. Biermansstraat/splitsing Hammerstraat Wegkruis
• Daelenbroekweg 15 Woonhuis
• Hammerstraat 17 Woonhuis
• Hammerstraat 23 Boerderijhoeve
• Hammerstraat 24 Woonhuis
• Hoofdstraat 2 Woonhuis
• Hoofdstraat 21 Graftombe/zerk
• Hoofdstraat, in plantsoen Beeld
• Stationsweg 2, ervoor Wegkruis
• Stationsweg 33 Woonhuis
• Stationsweg 53 Woonhuis/kantoor
• Steegstraat 10 Overigen (groot gebouwencomplex)
• Steegstraat 4 Woonhuis

In Herkenbosch zijn naast de rijks- en gemeentelijk monumenten geen beeldbepalende panden gelegen.

Melick

In het dorp Melick zijn nog diverse sporen uit het verleden aanwezig. Naast de aan de Heinsbergerweg, Dorpsstraat en Groenstraat gelegen historische bebouwing is nog een deel van de veedriften herkenbaar in het stratenpatroon. Daarnaast zijn nog enkele oude wegkruisen aanwezig in het dorp.

De volgende rijksmonumenten komen voor in Melick:

• Dorpsstraat 62 Woningen en woningbouwcomplex – Dienstwoning
• Heinsbergerweg 3 Boerderij, molen, bedrijf - Boerderij
• Heinsbergerweg 34 Woningen en woningbouwcomplex – Woonhuis
• Heinsbergerweg 9 Boerderij, molen, bedrijf - Boerderij
• Kerkberg tegenover 10 Religieuze gebouwen – Kapel
• Kerkstraat 4 Religieuze gebouwen

De volgende gemeentelijke monumenten komen voor in Melick:

• De steeg 9 Woonhuis
• Dorpsstraat 23 Boerderij/hoeve
• Dorpsstraat 43 Overige (oud raadhuis)
• Dorpsstraat 51 Woonhuis
• Groenstraat 26 Woonhuis
• Groenstraat 32 Boerderij/hoeve
• Groenstraat 34 Boerderij/hoeve
• Groenstraat 54 Boerderij/hoeve\
• Heinsbergerweg 40 Boerderij/hoeve
• Heinsbergerweg tov Dorpsstraat Kapel
• Kerkberg, op het oude kerkhof Graftombe/zerk (5x)
• Kerkberg, op het oude kerkhof Beeld (2x)
• Dr. Nolenslaan/Clauslaan Beeld
• Waterschei/hoek Groenstraat Beeld

In Melick zijn naast de rijks- en gemeentelijk monumenten geen beeldbepalende panden gelegen.

Montfort

In de huidige situatie zijn naast kasteel Montfort nog diverse cultuurhistorische elementen aanwezig in de stad, waaronder een deel van het wegenpatroon, historische bebouwing en enkele wegkruisen. Daarnaast zijn de voormalige moerassen en broeken nog herkenbaar aan de hand van de laagte waarin de Vlootbeek is gelegen, de laagte tussen de Brandlintjesweg en de Vinkesteeg en de laagte aan de Venweg, tussen het Gestraatje en de Hoogstraat.

De volgende rijksmonumenten komen voor in Montfort:

• Kerkstraat 19 Religieuze gebouwen - Kerkelijke dienstwoning

De volgende gemeentelijke monumenten komen voor in Montfort:

• Vinkesteeg 1 Voormalige boerderij, nu woonhuis
• Kerkstraat 1 en 3 Voormalig schoolgebouw, thans klooster

De volgende beeldbepalende panden komen voor in Monfort:

• Markt 25

St. Odiliënberg

Historische elementen zijn in Sint Odiliënberg nog aanwezig in de vorm van historische bebouwing, zoals de basiliek en de omringende bebouwing. Ook de landgoederen Overen, Hoosden en Freymerson verkeren nog in redelijke tot goede staat. Van de parkaanleg op de verschillende landgoederen heeft de aanleg op landgoed Freymerson het beste de tand des tijds doorstaan.

Van de historische wegenstructuur zijn nog diverse wegen aanwezig, waaronder de Hagelkruisweg, de Bosserveldweg, de Veestraat en de oude heerweg van Roermond naar Heinsberg die tussen het Kerkplein en het Raadhuisplein via een brug de Roer passeerde. Van de 19e eeuwse wijziging in de doorgaande wegen resteert nog mijlpaal nummer 5 van de doorgaande weg Roermond-Heinsberg die eerst bij de brug ter hoogte van het Raadhuisplein heeft gestaan en na verplaatsing van de brug naar de huidige locatie bij het begin van de Pastoor Siebenstraat is komen te staan.

De volgende rijksmonumenten komen voor in St. Odiliënberg en Reutje:

• Aan de Berg 3 Cult., gezondh., wetenschap, onderwijs
• Aan de Berg 3 Religieuze gebouwen - Kerkelijke dienstwoning
• Kerkplein 1 Religieuze gebouwen - Kerkelijke dienstwoning
• Kerkplein 11 Religieuze gebouwen - Kerkelijke dienstwoning
• Kerkplein 12 Religieuze gebouwen - Kapel
• Kerkplein 15 Religieuze gebouwen - Kerk en kerkonderdeel
• Molenweg 16 Boerderij, molen, bedrijf - Industrie- en poldermolen

De volgende gemeentelijke monumenten komen voor in St. Odiliënberg en Reutje:

• Pastoor Siebenstraat 5 Woonhuis
• Hoofdstraat 22 Woonhuis
• Hoofdstraat 11 Woonhuis

De volgende beeldbepalende panden komen voor in St. odiliënberg en Reutje:

• Hoofdstraat 9
• Hoofdstraat 17
• Kerkplein 3
• Kerkplein 9
• Molenweg 2
• Raadhuisstraat 1
• Molenweg 16

Molenbiotoop St. Odiliënberg

De Beltmolen "Molen van Verbeek" aan de Molenweg kent een 'molenbiotoop'. De Beltmolen (op een verhoging gezet i.v.m. de windvang) stamt uit 1883 en is sinds 1989 in bezit van de gemeente. De molen wordt op vrijwillige basis in bedrijf gehouden.

De omgeving waarmee een molen in relatie staat, heet de molenbiotoop. Een goede molenbiotoop is van fundamenteel belang voor de werking en het behoud van de molen. Voor de molenaar is een goede windvang (de mate waarin een molen met zijn wieken de wind kan onderscheppen) van cruciaal belang. Bij de molenbiotoop is de ruimte die vrij wordt gehouden van opgaande elementen voor een goede windvang het meest belangrijk.

Op de verbeelding is de molenbiotoop als 'vrijwaringszone-molenbiotoop' opgenomen. In de regels is een regeling opgenomen die overeenkomt met de voorgaande regeling uit het bestemmingsplan 'kern St. Odiliënberg 2004'.

Posterholt

In Posterholt kunnen nog diverse sporen uit het verleden worden aangetroffen. Naast monumentale bebouwing, zoals de vijf oude boerderijen aan de rand van het beekdal die van voor begin 19e eeuw dateren, is ook de wegenstructuur van de oude dorpskern van hoge ouderdom. Zo is nog een groot deel van de heerbaan Roermond Heinsberg aanwezig. Daarnaast zijn nog enkele wegkruisen in het dorp aanwezig.

De volgende rijksmonumenten komen voor in Posterholt:

• Burg.Geradtsstr. 3 Woningen en woningbouwcomplex - Woonhuis
• Monsg. Koningsstr. 5 Religieuze gebouwen – Kapel

De volgende gemeentelijke monumenten komen voor in Posterholt:

• Roermondseweg 1 Trafohuis
• Burg. Geradtsstraat 16 Voormalige boerdeij, nu woonhuis
• Hoofdstraat 145

De volgende beeldbepalende panden komen voor in Posterholt:

• Hoofdstraat 40
• Hoofdstraat 71
• Hoofdstraat 72
• Hoofdstraat 150
• Hoofdstraat 178

Vlodrop

Cultuurhistorische elementen die nu nog aanwezig zijn in het dorp zijn naast een deel van de wegenstructuur enkele historische gebouwen en enkele wegkruizen.

De volgende rijksmonumenten komen voor in Vlodrop en Etsberg:

• Kasteelweg 2 Kastelen, landh., parken e.d. - Kasteel, buitenplaats
• Kerkstraat 1 Religieuze gebouwen - Vanwege onderdelen kerk

De volgende monumenten komen voor in Vlodrop en Etsberg:

• Angsterweg Begraafplaats Graftombe/zerk
• Bennebroekerweg 10 Woonhuis
• Bergerweg 17 Boerderij/hoeve
• Bergerweg 29+31 Woonhuis
• Bergerweg 30 Woonhuis
• Bergerweg 38 Woonhuis
• Bergerweg 46 Boerderij/hoeve
• Bergerweg 47 Woonhuis
• Bergerweg 48 Boerderij/hoeve
• Bergerweg 7 Boerderij/hoeve
• Bergerweg 9 Woonhuis
• Bergerweg/Randweg Wegkruis
• Bergerweg/Walstraat Wegkruis
• Boormgaardstraat 12 + 14 Boerderij/hoeve
• Etsberg 12 Boerderij/hoeve
• Etsberg 26 Boerderij/hoeve
• Grootestraat 15 Boerderij/hoeve
• Grootestraat 21 Boerderij/hoeve
• Grootestraat 24 Boerderij/hoeve
• Grootestraat 29 Boerderij/hoeve
• Grootestraat tov Steinwinkelweg Wegkruis
• Kerkbergweg 1 Kapel
• Kerkstraat 7 Begraafplaats/Kerkhof
• Kerkstraat Graftombe/zerk
• Kerkstraat 14 Boerderij/hoeve
• Kerkstraat 16 Boerderij/hoeve
• Kerkstraat 3 + 5 Woonhuis
• Kerstraat 4 Woonhuis
• Kerkstraat, plantsoen Beeld
• Kleine Wal 10 Boerderij/hoeve
• Kleine Wal 12 Woonhuis
• Markt 1 Overigen (voormalig gemeentehuis)
• Markt 18 Woonhuis
• Markt 22 + 22a Boerderij/hoeve
• Markt Wegkruis
• Martinusweg 7 Woonhuis
• Schaapweg 10 Woonhuis
• Schaapweg 14 Boerderij/hoeve
• Schaapweg 18 Boerderij/hoeve
• Schaapweg 4 t/m 8 Overigen (marechausseekazerne)

In Vlodrop en Etsberg zijn naast de rijks- en gemeentelijk monumenten geen beeldbepalende panden gelegen.