Kernen Roerdalen

3.3 Natuur en landschap

3.3.1 Herkenbosch

Herkenbosch is gelegen aan de rand van het rivierdal van de Roer op een dekzandrug. De overgang van de dekzandrug naar het rivierdal is goed zichtbaar in Herkenbosch.

De bebouwing van het dorp volgt keurig het bochtige verloop van de steilrand die de overgang markeert. Aan de zijde van kasteel Daelenbroeck markeren twee veldwegen, de weg langs de Riemen en de Oortjensveldweg, de overgang tussen de dekzandrug en het rivierdal. Duidelijk zichtbaar in het dorp is de ligging van Akzo Nobel op een hoogte die begint aan de Stationsweg. Een ander markant hoogteverschil is zichtbaar aan de Daelenbroekweg, alwaar een steilrand aanwezig is, waarop een rij monumentale Eiken staat. De zuidpunt van het dorp wordt gevormd door de monumentale boerderij "de Beatrixhof", die is gelegen op een als een schiereiland in het rivierdal stekende hoogte. De bodem van het dorp wordt gevormd door holtpodzolgronden en aan de oostzijde door vorstvaaggronden.

De dorpskern van Herkenbosch grenst direct aan het Natura2000-gebied Roerdal. Het betreft het gedeelte tussen de Beatrixhof en de N570 (Roermond - Wassenberg). Kasteel Daelenbroeck is als een schiereiland in het gebied gelegen. Onderaan de steilrand op de overgang naar het Roerdal liggen enkele watergangen met een ecologische functie. Aan de oostzijde van Herkenbosch liggen de Zandbergen. Dit bosgebied grenst aan de N570, maar het bos loopt door in de villawijk aan de Van de Landelaan aan de westzijde van de N570.

Ecologische structuur - Herkenbosch (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

3.3.2 Melick

Melick is gelegen aan de rand van het rivierdal van de Roer op het Middenterras van de Roer, in tegenstelling tot Herkenbosch dat op een dekzandrug is gelegen. De overgang van het Middenterras naar het rivierdal is goed zichtbaar aan de zuidrand van het dorp. De bebouwing van het dorp volgt keurig het bochtige verloop van de steilrand die de overgang markeert.

Duidelijk zichtbaar in het dorp is de ligging van de bijzondere begraafplaats op een hoogte aan de Heinsbergerweg. Vanaf deze hoogte is een bijzonder uitzicht mogelijk over het Roerdal en het dorp Melick. Het uitzicht wordt echter belemmerd door de houtkant op de helling aan de zijde van de paardenhouderij Tonnedenhof. Andere niet op de kaart vermelde eenheden zijn enkele holle weggedeeltes aan weerszijden van de Brede school.

Deze holle wegen zijn onderdeel van het oude stelsel van veedriften van Melick, waarover het vee vanuit het dorp naar de Melickerheide werd geleid en vice versa. De bodem van het dorp wordt gevormd door horst- en holtpodzolgronden (zandgronden).

Ter plekke van de westzijde van de Lorberg is Melick direct aan het Natura2000-gebied Roerdal gelegen. Het Roerdal vormt daarnaast één grote ecologische verbindingszone die aan de west- en zuidzijde van Melick is gelegen. De Melicker Leigraaf is daarbij aangewezen als watergang met een specifieke ecologische functie. Aan de noord- en oostzijde van het dorp zijn daarnaast droge ecologische verbindingen aanwezig/gepland die het Roerdal verbinden met de Melicker heide ten noorden van het bedrijventerrein Heide-Roerstreek.

Binnen het dorp vormt de groene wig rond de Brede School een verbinding voor fauna tussen kern en buitengebied. Daarnaast vormen de tuinen en groenstroken belangrijke leefgebieden voor fauna van tuin en park.

Ecologische structuur - Melick (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

3.3.3 Montfort

De kern Montfort is gelegen op de punt van een dekzandrug en is in de loop der jaren uitgebreid op een landduin noordelijk van het Vlootbeekdal. Aan de westzijde grenst Montfort aan de depressies van het ontveende broekgebied. Karakteristiek is het hoogteverschil tussen het beekdal en de dekzandrug dat enkele meters bedraagt, maar niet overal even goed beleefbaar is. Binnen het stadje is eveneens een duidelijk hoogteverschil waarneembaar, bijvoorbeeld in de Kampweg of De Vaert. Vanaf de Dijk is het dal van de Vlootbeek slechts in oostelijke richting beleefbaar. In de richting van kasteel Montfort wordt het uitzicht over het beekdal geblokkeerd door bebouwing in het dal en de groenvoorzieningen rondom het voormalige sportterrein. De bodem bestaat uit Vorstvaaggronden (een zandgrond) en plaatselijk uit gooreerdgronden (een zandgrond gerelateerd aan een beekdal).

Monfort grenst aan de boskernen van 't Sweeltje, Landgoed Rozendaal en de Reigershorst. Deze boskernen grenzen nagenoeg aan elkaar, maar migratie van fauna wordt bemoeilijkt door de aanwezigheid van bebouwing en infrastructuur. Zodoende kunnen bijvoorbeeld Ree, Wild zwijn en Das niet migreren tussen de genoemde bosgebieden zonder het open agrarische gebied aan de oostrand van Montfort te doorkruisen.

De vlootbeek kruist Montfort tussen het (voormalige) sportterrein en de oude stad. Deze beek heeft een specifieke ecologische functie en heeft een potentiële verbindingsfunctie voor zowel vis en amfibieën als voor kleine zoogdieren. Daarmee verbindt de beek het agrarische buitengebied ten oosten en ten westen van Montfort met elkaar. Tussen de Wiejerd en de Dijk is de verbindende functie van het beekdal min of meer beperkt tot de beek zelf, de oevers en het aanliggende schouwpad. Deze corridor heeft op dit moment een minimale breedte om te kunnen functioneren als verbinding voor kleine zoogdieren, zoals marterachtigen.

Ecologische structuur - Montfort (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

3.3.4 St. Odiliënberg en Reutje

De oude kern van Sint Odiliënberg is gelegen op het hoogste gedeelte van het Middenterras van de Roer ter plekke van de scheiding tussen een oud gedeelte van het huidige rivierdal en de huidige bedding van de Roer. De recentere uitbreidingen van het dorp zijn eveneens op het Middenterras gelegen. Hoogteverschillen zijn in het dorp duidelijk aanwezig.

De basiliek is op een hoogte gelegen. Daarnaast is aan het begin van de Hagelkruisweg de overgang naar het Roerdal goed zichtbaar, evenals de insnijding van de Veestraat in de hoger gelegen delen van het Middenterras. Dit hoogteverschil is tevens te ervaren aan de Molenweg, die aan de voet van een helling is gelegen.

De bodem bestaat uit holtpodzolgronden (een zandgrond) die naar het zuidwesten overgaan in enkeerdgrond (een zandgrond met een door eeuwenlange bemesting voedselrijke toplaag). Aan de zuidzijde van Sint Odiliënberg bevindt zicht de gegraven beekloop van de Onderbeek. Deze beek verzorgt de afwatering van de landbouwgronden en de woonwijk tussen 't Sitterd en de Reutjesweg.

De vijver in de woonwijk vangt het water op. De vijver is uitgerust met een leegloopvoorziening middels een overkluizing naar de Roer.

Aan de noord- en westzijde grenst Sint Odiliënberg aan het Natura2000-gebied Roerdal.

De landgoederen Hoosden en Overen zijn compleet binnen het Natura2000-gebied gelegen. Van het landgoed Freymersen is alleen het gedeelte met het slot Bergh binnen de Natura2000-begrenzing gelegen. De natuurdoelen zijn hier gerelateerd aan het rivierdal. Oostelijk en westelijk van Sint Odiliënberg betreft dit voornamelijk 'Veenbossen' en 'Bossen van Alluviale Gronden'. Landgoed Hoosden vormt tevens het begin van de ecologische verbinding naar Landgoed Rozendaal via het tussenliggende agrarische gebied en de daar gelegen bospercelen. Aan de zuidzijde van Sint Odiliënberg zijn de bossen van Zittard gelegen die zuidelijker overgaan in 't Sweeltje dat onderdeel is van de ecologische verbinding langs de Vlootbeek. De openbare groenstructuur van Sint Odiliënberg is niet verbonden met het buitengebied, met uitzondering van de vijver in de wijk ten zuiden van de Schaapsweg waarin de bovenloop van de Onderbeek uitkomt. Deze gegraven beek verzorgt de afwatering van het agrarische gebied ten zuiden van het dorp, maar heeft geen specifieke ecologische functie.

Ecologische structuur - St. Odiliënberg (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

Reutje

In de kern Reutje zijn geen ecologische structuren aanwezig.

3.3.5 Posterholt

Posterholt is gelegen aan de noordrand van het beekdal van de Vlootbeek, deels op een dekzandrug en deels op het Middenterras van de Roer. Duidelijke hoogteverschillen zijn niet aanwezig in het dorp, behalve ten zuiden van de Hoofdstraat, op de overgang naar het beekdal. De bodem in het dorp bestaat uit holtpodzolgronden (een type zandgrond) en in het aangrenzende beekdal uit oude rivierkleigronden.

De Vlootbeek en een deel van de andere in het dal aanwezige watergangen hebben een specifieke ecologische functie. Aan de westzijde zijn enkele bospercelen gelegen, waaronder die van Landgoed Aerwinkel.

De ecologisch meest waardevolle gebieden van het dorp worden gevormd door de dorpsranden en dan in het bijzonder de rand aan de zijde van het Vlootbeekdal. Deze gronden vormen foerageergebied voor kleine zoogdieren als de Das en leefgebied van tal van vogelsoorten van half open landschappen, tuin en park.

Ecologische structuur - Posterholt (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

3.3.6 Vlodrop en Etsberg

Vlodrop is gelegen op een dekzandrug aan de zuidwestzijde van het rivierdal van de Roer. Aan de westzijde van het dorp gaat de dekzandrug over in het Middenterras van de Roer. In het veld is deze overgang niet herkenbaar. Aan de zuidzijde van het dorp is de overgang naar het Rivierdal goed zichtbaar in het aanwezige hoogteverschil, bijvoorbeeld aan de Kerkbergweg. Aan de oostzijde van het dorp is een dijk aanwezig langs de Boomgaardstraat. Het gebied tussen de Prinsenweg en de Roer valt onder het inundatiegebied van de Roer.

De bodem van het dorp Vlodrop bestaat grotendeels uit horstpodzolgronden (zandgronden), die naar het oosten en zuiden toe overgaan in oude rivierkleigronden en oude kleibrikgronden van het rivierdal van de Roer.

Vlodrop grenst aan de oostzijde aan het Natura2000-gebied Roerdal. Het dorp wordt van dit gebied gescheiden via de aanwezige dijk aan de Boomgaardstraat. Tussen de brug en de Wassemweg volgt de begrenzing de scheiding tussen de verharding/bebouwing en de aanliggende weides.

De aan de oostzijde van de Roer gelegen straat Tussen de Bruggen, die tevens de dorpsentree voor Vlodrop vormt, is geheel in het Natura2000-gebied gelegen.

Aan de zuidzijde van het dorp is een (voormalige) Leigraaf gelegen, die een specifieke ecologische functie heeft. Deze leigraaf is verbonden met de houtkanten van de sportvelden aan de Angsterweg en vormt zodoende een soort ecologische verbinding voor fauna langs de zuidelijke dorpsrand. De monding van de Leigraaf is gerenatureerd en verlegd in de richting van de brug over de Roer.

Ecologische structuur - Vlodrop (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)

Etsberg

Het buurtschap Etsberg is gelegen aan de rand van het Natura2000-gebied Roerdal. In Etsberg zelf komen geen ecologische structuren voor.

Ecologische structuur - Etsberg (Bron: Groenstructuurplan Roerdalen DEEL I inventarisatie en analyse, december 2009)