Buitengebied Roerdalen

3.5 Land- en tuinbouw

In deze paragraaf worden de huidige agrarische situatie en het toekomstperspectief voor de agrarische sector in het buitengebied van de gemeente Roerdalen beschreven. Voor de landbouwkundige analyse is gebruikgemaakt van de gegevens van het Centraal Bureau van de Statistiek (www.cbs.nl).

Huidige situatie

De gemeente Roerdalen is van oudsher een agrarische gemeente. Op basis van het grondoppervlak per bedrijfstype, het aantal per bedrijfstype en het aantal bedrijven dat aan verbreding doet, wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen die in de periode 2000-2010 hebben plaatsgevonden en in de huidige situatie van de landbouw in de gemeente Roerdalen. Bij het interpreteren van de cijfers is het van belang te onderkennen dat het hier om trends gaat die de richting aangeven waarin de sector zich ontwikkelt. De jaren 2000 en 2005 zijn een optelsom van de voormalige gemeenten Ambt-Montfort en Roerdalen.

Tabel 3.1 Grondgebruik naar bedrijfstype in ha/m²

						graasdieren en grasland (in ha)	akkerbouw (in ha)	tuinbouw open grond (in ha)	tuinbouw onder glas (in m²)	hokdieren	totaal areaal grondgebruik (in ha)
2000						1843	2328	330	47.209	45.192	4777
2005						1881	2307	345	53.100	41.224	4643
2010						1800	2029	394	40.300	133.018	4398

Bron: © Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen 06-12-2011.

Aantal bedrijven

Op basis van het grondgebruik is de akkerbouw de belangrijkste sector in het plangebied. In tabel 3.2 is een overzicht opgenomen van het aantal bedrijven. Uit deze tabel blijkt dat de akkerbouw ook in aantal de belangrijkste agrarische bedrijfstak vormt. In de afgelopen jaren is het aantal agrarische bedrijven in Roerdalen fors afgenomen (met circa 33%). Net als elders is ook hier sprake van een voortdurend proces van bedrijfsbeëindiging en schaalvergroting.

Tabel 3.2 Aantal bedrijven

						met graasdieren of grasland	met akkerbouw	met tuinbouw open grond	met tuinbouw onder glas	met hokdieren	totaal aantal bedrijven
2000						66	178	114	6	50	414
2005						50	147	86	4	38	325
2010						44	125	75	3	32	279

Bron: © Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen 06-12-2011.

Verbreding

De laatste jaren hebben steeds meer bedrijven, naast de agrarische hoofdtak, één of meer nevenfuncties in hun bedrijfsplan opgenomen. Het CBS houdt deze gegevens echter niet op gemeentelijk niveau bij, maar dit is ook in Roerdalen aan de orde is.

Verwachte ontwikkelingen

Schaalvergroting, verbreding en bedrijfsbeëindiging

Het buitengebied wordt gekenmerkt door een toenemende multifunctionaliteit. Binnen de agrarische sector, van oudsher de drager van de ruimtelijke kenmerken en kwaliteiten van het buitengebied, heeft de afgelopen decennia veel verandering plaatsgevonden. Een deel van de bedrijven blijft zich volgens de klassieke wijze van landbouw ontwikkelen, waarbij verschuiving plaatsvindt van productieverhoging per hectare naar kostenbeheersing, extensivering en schaalvergroting. Daarnaast zijn er bedrijven die zich naast de agrarische productietak richten op verbreding van de landbouw in de vorm van nevenfuncties. Ten slotte vindt er jaarlijks bij 2 tot 3% van de bedrijven bedrijfsbeëindiging plaats. Voor deze bedrijven komt er een andere functie in de plaats, zoals wonen of een andere vorm van bedrijvigheid.

Verwacht wordt dat de ontwikkelingen van de afgelopen decennia zich in de toekomst zullen doorzetten. Veel agrarische bedrijven richten zich voor de toekomst op schaalvergroting. Dit is onder andere noodzakelijk door veranderende wet- en regelgeving (Algemene Maatregel van Bestuur 'Ammoniakemissie huisvesting veehouderijen' en het vervallen van de melkquota).

Intensieve veehouderij

Naar verwachting zal binnen de intensieve veehouderij tussen nu en 2013 een versnelde afname van het aantal bedrijven plaatsvinden. In 2013 moeten alle intensieve veehouderijen hebben geïnvesteerd in emissiearme stallen om te kunnen voldoen aan de Algemene Maatregel van Bestuur 'Ammoniakemissie huisvesting veehouderijen'.

Glastuinbouwbedrijven

De glastuinbouw is een sector met een hoge dynamiek en een relatief grote economische betekenis per oppervlakte-eenheid. Glastuinbouwbedrijven zullen daarom, ook in de toekomst, blijven groeien. De mogelijkheden voor groei in het plangebied zijn beperkt en gekoppeld aan het Kwaliteitsmenu.

Opgaven voor het bestemmingsplan

• Behoud van alle aanwezige agrarische productietakken.
• Voldoende ontwikkelingsmogelijkheden bieden voor de bestaande grondgebonden veehouderijbedrijven, akkerbouwbedrijven en open grond tuinbouwbedrijven.
• Voldoende ruimte bieden aan agrarische bedrijven om te kunnen voldoen aan milieu-, dierwelzijn- en gezondheidseisen.
• Voor de intensieve veehouderijbedrijven zijn de mogelijkheden die het Reconstructieplan biedt (zie paragraaf 2.2.), leidend.
• Mogelijkheden bieden voor verbrede landbouw.
• Mogelijkheden bieden voor stoppende agrarische bedrijven (passende vervolgfuncties).
• Landbouwontwikkelingsgebied (LOG) Montfort-Mariahoop ontwikkelen tot agrarisch duurzaamheidspark.