Verbreding A12

4.2 De nieuwe situatie

In de nieuwe situatie wordt de A12 als volgt ingedeeld:

• tussen Bunnik en Driebergen wordt de weg verbreed van 2 naar 3 rijstroken in beide richtingen. Ook komt er in beide richtingen een extra plusstrook;
• tussen Driebergen en Veenendaal krijgt de A12 in beide richtingen een extra plusstrook.

Zie figuur 2 voor de overzichtskaart van maatregelen aan de A12 op het traject Utrecht-Maarsbergen (Wegaanpassingsbesluit) en figuur 3 voor het traject Maarsbergen-Veenendaal (Tracébesluit).

Figuur 2: Overzichtskaart aanpassingsmaatregelen uit het wegaanpassingsbesluit op het A12 traject van Utrecht naar Maarsbergen.

Figuur 3: Overzichtskaart aanpassingsmaatregelen uit het Tracébesluit op het A12 traject van Maarsbergen naar Veenendaal.

Voor de aanleg van plusstroken moet het weglichaam worden verbreed. Een aantal kunstwerken moet vervangen worden. Dit gebeurt toekomstvast. De aanpassingen van het weglichaam moeten voldoen aan de geldende eisen voor horizontale en verticale boogstralen. Vanwege de maximumsnelheid mag een bocht in een snelweg niet te scherp zijn. In verband hiermee wordt het wegverloop onder andere bij Driebergen en Maarn/Maarsbergen en tussen Maarsbergen en Veenendaal aangepast.

Wegvak Bunnik-Driebergen

Het bestaande weglichaam is te smal en moet worden uitgebreid. Naast de benodigde verharding voor de A12 is er ruimte nodig voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden en sloten. De plusstrook krijgt een breedte van 2,75 meter met aan de linkerzijde een redresseerstrook van 0,70 meter. De linker rijstrook wordt 3,25 meter, de middelste rijstrook wordt 3,50 meter, de rechterrijstrook wordt 3,35 meter, de vluchtstrook wordt 3,45 meter (inclusief kantstreep) breed.

De kunstwerken Rijnwijckse Wetering en Zeisterweg zijn oud en qua afmetingen veel te smal en worden daarom vervangen. De doorrijhoogte bij de Zeisterweg wordt 4,60 m. Tevens wordt er bij km 70,15 een ecologische passage onder de A12 gebouwd. De gehele waterhuishouding (hemelwaterafvoer/sloten) wordt aangepast. Langs de zuidzijde worden tussen km 68,55 en km 70,08 geluidswerende maatregelen getroffen door de aanleg van een nieuwe geluidswal, het ophogen van de bestaande geluidswal en het plaatsen van geluidsschermen.

De zuidelijke rijbaan (circa 17 meter breed) komt zo dicht mogelijk bij de bestaande geluidswal Odijk te liggen. De kapitaalintensieve kunstwerken en de plaats van de geluidsvoorzieningen zijn echter wel ontworpen op een eventuele toekomstige verbreding. Mede door de uitvoeringsfasering, waarbij altijd twee rijstroken en een vluchtstrook per rijrichting beschikbaar moeten zijn, komt de noordelijke rijbaan (circa 17 meter breed) meer noordwaarts te liggen dan nu het geval is. Om deze reden en omwille van een toekomstvaste ligging van de kunstwerken en de geluidswerende voorzieningen ontstaat een brede middenberm van circa 11,80 meter. Voor het aanbrengen van een verlengde uitvoegstrook en afrit voor de aansluiting Driebergen wordt de zuidelijke rijbaan tussen km 69,4 en km 71,2 ca. 20,90 meter breed. De breedte van middenberm wordt versmald tot ca. 7,90 meter.

Nieuwe ontsluitingsweg Hooge Woerd, Driebergen

Vanaf km 71,20 tot de Hoofdstraat wordt de Hooge Woerd opgebroken. Als doorgaande verbinding zal ter hoogte van km 71,20 (langs de rand van het sportveld richting de Woerd) een nieuwe ontsluitingsweg worden aangelegd.

Aansluiting Driebergen (N225)

De aansluiting wordt vernieuwd. De vorm wordt, evenals nu, een compacte Haarlemmermeeroplossing. Dit is een ongelijkvloerse kruising, waarbij de toe- en afritten in elkaars verlengde liggen. Tevens wordt de kruisende weg (de Hoofdstraat) lokaal over een lengte van ca. 500 meter verbreed om ter plaatse van de toe- en afritten in combinatie met een verkeersregelinstallatie een goede verkeersafwikkeling mogelijk te maken. Aan de zuidzijde van de A12 strekt de aanpassing van de Hoofdstraat zich uit tot aan het kruispunt met de Loolaan, aan de noordzijde van de A12 tot op ongeveer 250 meter uit de nieuwe wegas van de A12. Vanwege de noodzakelijke aanpassingen aan de A12 en de Hoofdstraat en de ouderdom van het bestaande viaduct wordt het viaduct vervangen, waarbij de nieuwe doorrijhoogte 4,60 meter wordt. Ter plaatse van de kruising met de A12 worden aan beide zijden van de Hoofdstraat fiets- en voetpaden gerealiseerd. De uitvoegstroken langs de A12 worden extra verlengd om te voorkomen dat de doorgaande rijstroken op de A12 worden geblokkeerd vanwege eventuele filevorming als gevolg van de gelijkvloerse spoorwegovergang Hoofdstraat.

Naast de benodigde verharding voor de A12 is er ruimte nodig voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden en sloten. Langs de zuidzijde worden vanaf km 71,46 tot km 72,50 geluidsschermen aangebracht. Aan de noordzijde worden tussen km 71,81 en km 72,36 geluidsschermen aangebracht waarvan een deel bij de Drift, in verband met schaduwwerking, grotendeels transparant wordt uitgevoerd.

Drift

Ten behoeve van de verbreding van de A12 wordt de aansluiting van de Drift op de Arnhemse Bovenweg circa 10 meter naar het noorden verlegd.

Gesplitste aansluiting Driebergen Door de voormalige gemeente Driebergen (nu onderdeel van de gemeente Utrechtse Heuvelrug) was in samenwerking met de gemeente Zeist, Provincie Utrecht en Bestuur Regio Utrecht in de periode 2000-2004 een plan ontwikkeld voor een “gesplitste” aansluiting Driebergen. Om de Hoofdstraat qua verkeersdruk te ontlasten zouden de westelijke toe- en afrit circa 600 meter naar het westen worden verplaatst en aldaar aangesloten op een nieuwe noord/zuidverbindingsweg. Tevens was er vanaf dit punt langs de zuidzijde van de A12 een verbindingsweg gedacht naar de Hoofdstraat. Na intensief overleg tussen alle partijen is eind 2004 besloten om niet meer verder te gaan met de gesplitste aansluiting maar alle energie te richten op het uitvoeren van de ongelijkvloerse spoorkruisingen met de Hoofdstraat en Odijkerweg bij het station Driebergen-Zeist waardoor de verkeersdoorstroming aanmerkelijk verbeterd wordt.

Wegvak Driebergen-Maarn

De bestaande verharding is te smal en wordt in beide richtingen aan de buitenzijde uitgebreid naar een versmald profiel van 2 rijstroken met een plusstrook en een vluchtstrook (rijbaanbreedte ca. 13,40 meter). De plusstrook krijgt een breedte van 2,75 meter met aan de linkerzijde een redresseerstrook van 0,70 meter. De linkerrijstrook wordt 3,50 meter, de rechterrijstrook wordt 3,35 meter, de vluchtstrook wordt 3,10 meter (inclusief kantstreep). De noordelijke rijbaan wordt tussen km 71,8 en km 73,3 circa 14,85 meter breed in verband met het aanbrengen van een verlengde uitvoegstrook voor de afrit Driebergen. Tevens wordt ter hoogte van km 72,2 een pechhaven aangelegd van circa 100 meter lengte en 3,50 meter breedte.

Het kunstwerk Arnhemsebovenweg is verouderd en te smal en wordt daarom vervangen en krijgt een doorrijhoogte van 4,60 meter. Het kunstwerk de Traay wordt verbreed, evenals het kunstwerk Zanderij. Bij km 75,5 wordt een nieuw ecoduct Mollebos over de A12 en de spoorlijn Utrecht-Arnhem gebouwd. De Bergweg wordt tussen km 77,3 en km 77,4 vanwege de verbreding van de A12 circa 15 meter naar het zuiden verlegd. De voetgangerstunnel Bergweg wordt afgesloten en ingericht als vleermuisonderkomen. De tunnel is daarmee niet meer geschikt voor voetgangers. De waterhuishouding (hemelwaterafvoer/sloten) wordt aangepast. De huidige smalle middenberm (circa 2,80 meter breed) wordt gehandhaafd. Naast de benodigde verharding is er ruimte nodig voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden en sloten van het tracé.

Fietspad en bospad bij ecoduct Mollebos

Ter plaatse van ecoduct Mollebos wordt het aanwezige fietspad aan de zuidzijde van de A12 zodanig verlegd, dat het buiten de invloedssfeer van het ecoduct komt te liggen. Aan de noordzijde van de spoorlijn Utrecht-Arnhem wordt het bestaande bospad ter plaatse van het ecoduct opgeheven om verstoring te voorkomen. Reden van deze verlegging c.q. opheffing is het optimaal functioneren van het ecoduct.

Voormalige verzorgingsplaats Mollebos

Deze voormalige verzorgingsplaats langs de zuidelijke rijbaan tussen km 75 en km 75,6 is reeds afgesloten voor het verkeer, waarbij de aanwezige zendmast nog wel bereikbaar is. Alle nog aanwezige verharding wordt opgebroken, waarbij het gehele terrein bestemming groenvoorziening krijgt. De zendmast blijft via de berm vanaf de A12 bereikbaar.

Werkweg ten behoeve van de bouw van ecoduct Mollebos

Voor de bouw van ecoduct Mollebos is tussen km 74,9 (de Traay) en km 75,5 aan de noordzijde van de spoorlijn Utrecht-Arnhem een tijdelijke toegangsweg naar de bouwlocatie nodig. Een aldaar aanwezig bospad zal, met wat kleine aanpassingen, als tijdelijke toegangsweg gaan fungeren. Na het gereed zijn van het ecoduct, wordt het bospad in zijn oorspronkelijke staat teruggebracht.

Recreatief fietspad

Het schelpenpad (recreatief fietspad) ten zuiden van de A12, ter hoogte van km 73,15 en km 74,00 wordt door derden verlegd, vooruitlopend op de realisatie van de wegverbreding.

Aansluiting Maarn (N227)

De aansluiting Maarn wordt vernieuwd. De vorm wordt, evenals nu, een compacte halve Haarlemmermeer voor het verkeer van en naar Utrecht. De toe- en afrit worden evenals de verkeersregelinstallatie aangepast aan de nieuwe situatie. De Amersfoortseweg zelf wordt ter plaatse van de nieuwe toe- en afrit aangepast. Vanwege de aanpassingen aan de A12 en de Amersfoortseweg en de verouderde staat van het bestaande viaduct wordt het viaduct vervangen, waarbij de nieuwe doorrijhoogte 4,60 meter wordt. Aan de oostzijde vanaf de N227 wordt tussen de spoorlijn Utrecht-Arnhem en de A12 een onderhoudsweg aangelegd. Naast de benodigde verharding is er ruimte benodigd voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden en sloten.

Toegangsweg spooremplacement

De bestaande toegangsweg naar het spooremplacement vanaf de toerit van de aansluiting Maarn wordt tussen km 77,4 en km 77,7 aangepast aan de nieuwe A12-situatie. Op het spooremplacement zelf zal tussen km 76 en km 77,2 een aantal momenteel niet in gebruik zijnde opstelsporen verdwijnen voor de verbreding van de A12.

Wegvak Maarn-Maarsbergen

Het bestaande profiel van twee rijstroken en een vluchtstrook in beide richtingen wordt aangepast in een versmald profiel van: redresseerstrook (0,70 meter breed), twee rijstroken (3,35 meter en 3,50 meter breed), vluchtstrook (3,45 meter breed) en plusstrook (2,75 meter breed). In de kern van Maarn is, vanwege de aanwezige bebouwing aan de zuidzijde, alleen maar een asymmetrische verbreding van het wegprofiel naar het noorden (richting spoor) mogelijk.

De snelweg A12 en het spoor doorsnijden het dorp Maarn. Naast het viaduct over de Amersfoortseweg, welke aan de westzijde van het dorp gelegen is, is er slechts één andere onderdoorgang: de Raadhuistunnel. Deze tunnel is door zowel autoverkeer als door fietsers en voetgangers te gebruiken en bevat tevens de toegang naar het perron. Om de verbinding tussen Maarn Noord en Zuid te versterken (uit oogpunt van leefbaarheid) is, overeenkomstig het Standpunt, een extra tunnel in het WAB opgenomen die uitsluitend bestemd is voor fietsers en voetgangers. Deze tunnel is gepland bij de Bakkersweg. Tevens wordt er in verband met de aanleg van deze tunnel een tijdelijk werkterrein ingericht. De nieuwe tunnel zorgt voor een verkeersveiligere verbinding voor fiets- en voetgangers tussen Kapelweg en Bakkersweg en zal tevens de Raadhuistunnel ontlasten.

De kapitaalintensieve kunstwerken (fiets-voetgangerstunnel en Raadhuistunnel) en de plaats van de geluidsvoorzieningen zijn ontworpen op een eventuele toekomstige verbreding. Mede door de ruimtelijke beperkingen aan de zuidzijde en de uitvoeringsfasering, waarbij altijd 2 rijstroken en een vluchtstrook per richting beschikbaar moeten zijn, komt de noordelijke rijbaan meer noordwaarts dan nu te liggen. Hierdoor ontstaat een middenberm van circa 7,60 meter breed. Richting de aansluiting Maarsbergen wordt de verbreding weer symmetrisch vanuit de bestaande smalle middenberm uitgevoerd. Naast de benodigde verharding voor de A12 is er ruimte nodig voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden, sloten en het verleggen van de Hof ter Heideweg. Deze weg heeft alleen een ontsluitende functie voor een aldaar gelegen boerderij.

Aansluiting Maarsbergen (N226)

De aansluiting Maarsbergen wordt vernieuwd; de vorm wordt veranderd in een compacte Haarlemmermeer. De wegas van de A12 verschuift hier deels naar het zuiden om een, binnen de beperkte beschikbare ruimte, zo optimaal mogelijke aansluiting te creëren waarbij rekening wordt gehouden met een ongelijkvloerse spoorwegkruising op termijn.

Het beginpunt (noordelijke rijbaan) en eindpunt (zuidelijke rijbaan) van de plusstroken ligt tussen de toe- en afritten van de aansluiting Maarsbergen. Het wegprofiel van 2 rijstroken en vluchtstrook in beide richtingen wordt gewijzigd naar een versmald profiel van 2 rijstroken, plusstrook en vluchtstrook. De plusstroken ter hoogte van de aansluiting Maarsbergen sluiten aan op de plusstroken van het traject Maarsbergen-Veenendaal.

De toe- en afritten worden semi-direct via aangepaste parallelwegen aan de noordzijde (Engweg en toegang motel) en de zuidzijde (Hof ter Heideweg en Parallelweg) middels een zogenaamde “kluifrotonde” op de kruisende weg (Woudenbergseweg/N226) aangesloten. Om een goede verkeersafwikkeling mogelijk te maken, wordt de Woudenbergseweg ter plaatse van de aansluiting met de A12 aangepast. Deze aanpassing van de Woudenbergseweg strekt zich aan de noordzijde uit tot aan de spoorlijn Utrecht-Arnhem en aan de zuidzijde tot ongeveer 200 meter uit de nieuwe wegas van de A12.

Vanwege de aanpassingen aan de A12 en de Woudenbergseweg en de ouderdom van het bestaande viaduct wordt het viaduct vervangen, waarbij de nieuwe doorrijhoogte 4.60 meter wordt. De totale oplossing past zowel in de huidige situatie met de gelijkvloerse spoorwegovergang van de N226, als in een situatie met een (op termijn) voorziene ongelijkvloerse spoorwegovergang. Naast de benodigde verharding voor de A12 is er ruimte nodig voor zijbermen, taluds, onderhoudspaden en sloten.

Wegvak Maarsbergen-Veenendaal

Het bestaande profiel van 2 rijstroken en een vluchtstrook in beide richtingen wordt aangepast in een profiel van: twee rijstroken, een plusstrook en een vluchtstrook. Tussen Maarsbergen en Veenendaal wordt grotendeels uitgegaan van een zogeheten “symmetrische verbreding”. Dit houdt in dat de verharding aan beide zijden van de weg evenveel verbreed wordt.

Zuidelijke rijbaan A12 Maarsbergen-Veenendaal

Op dit stuk komt tussen km 81,2 en km 82,5 een plusstrook, aan de kant van de middenberm. De bestaande rijbaan wordt verbreed van circa 11,20 meter naar circa 13,75 meter. Op die 13,75 meter komen een redresseerstrook (0,70 meter breed), een plusstrook (2,75 meter breed), een linker rijstrook (3,50 meter breed), een rechter rijstrook (3,35 meter breed) en een vluchtstrook (3,45 meter breed). Bij Maarsbergen sluit de plusstrook aan op de plusstrook uit het wegaanpassingsbesluit Utrecht-Maarsbergen.

Tussen km 82,5 en km 92,12 wordt de bestaande rijbaan verbreed van circa 11,20 meter naar 13,40 meter. Op die 13,40 meter komen een redresseerstrook (0,70 meter breed), een plusstrook (2,75 meter breed), een linker rijstrook (3,50 meter breed), een rechter rijstrook (3,35 meter breed) en een vluchtstrook (3,10 meter breed). De plusstrook sluit bij de aansluiting Veenendaal aan op de al aanwezige plusstrook Veenendaal-Ede.

Noordelijke rijbaan A12 Maarsbergen-Veenendaal

Op dit stuk komt tussen km 81,2 en km 82,5 een plusstrook, aan de kant van de middenberm. De bestaande rijbaan wordt verbreed van circa 11,20 meter naar circa 13,75 meter. Op die 13,75 meter komen een redresseerstrook (0,70 meter breed), een plusstrook (2,75 meter breed), een linker rijstrook (3,50 meter breed), een rechter rijstrook (3,35 meter breed) en een vluchtstrook (3,45 meter breed). Bij Maarsbergen sluit de plusstrook aan op de plusstrook uit het wegaanpassingsbesluit Utrecht-Maarsbergen.

Hier komt tussen km 82,5 en km 92,23 een plusstrook, aan de kant van de middenberm. De bestaande rijbaan wordt verbreed van circa 10,90 meter naar circa 13,40 meter. Op die 13,40 meter komen een redresseerstrook (0,70 meter breed), een plusstrook (2,75 meter breed), een linker rijstrook (3,50 meter breed), een rechter rijstrook (3,35 meter breed) en een vluchtstrook (3,10 meter breed). De plusstrook sluit bij de aansluiting Veenendaal aan op de plusstrook Ede-Veenendaal die al in gebruik is.

Horizontaal alignement A12 (verloop van de weg)

In horizontale richting volgt het ontwerp zoveel mogelijk de bestaande wegas om een strakke bundeling met de bestaande infrastructuur te bewerkstelligen en zo de aantasting in de omgeving zo gering mogelijk te laten zijn. De grootste afwijking ten opzichte van de bestaande wegas bevindt zich nabij de bocht ten westen van de aansluiting Driebergen. Deze boog (bocht) is volgens de ontwerpnormen ROA (Richtlijnen Ontwerp Autosnelwegen) te krap. De gewenste waarde is, uit oogpunt van verkeersveiligheid en wegbeeld, een boog met een straal van 2000 meter. Om natuur- en cultuurhistorische waarden en de aanwezige bebouwing van Driebergen (Loolaan en Drift) te sparen, is de straal van de boog verminderd naar 1500 meter waarbij met name het rij- en stopzicht maatgevend zijn. Tussen km 70,2 en km 72,7 verschuift de wegas circa 27 meter naar het noorden (ten westen van de aansluiting Driebergen) en ca. 5 meter naar het zuiden (ten oosten van de aansluiting Driebergen).

Ter hoogte van de aansluiting Maarn bevindt zich ook een boogstraal die volgens de ROA-normen te krap is; deze wordt aangepast aan de huidige ontwerpnormen. De maximale verschuiving van de wegas tussen km 77 en km 80,3 bedraagt hierdoor circa 6 meter naar het noorden (ter hoogte van de Amersfoortseweg) tot circa 5 meter naar het zuiden (ter hoogte van km 78,1). In de kern Maarn verschuift de wegas, ten gevolge van de aanwezige bebouwing aan de zuidzijde en aanpassing boogstraal, circa 6 meter noordwaarts. Nabij Maarsbergen verschuift de wegas tussen km 80,3 en km 81,6, ten gevolge van de aanwezige bebouwing Engweg aan de noordzijde en aanpassing van de boogstraal en het Kombos, ter hoogte van km. 80,9 circa 20 meter naar het zuiden en ter hoogte van km 81,4 circa 5 meter naar het noorden.

Op het wegvak Maarsbergen-Veenendaal verschuift de wegas ten opzichte van de huidige situatie als volgt:

• tussen km 81,5 en km 82,5 verschuift de as circa 10 meter naar het zuiden;
• tussen km 88,9 en km 89,2 verschuift de as circa 2 meter naar het zuiden.

Verticaal alignement A12 (hoogteverloop van de weg)

Ook in verticale richting volgt het ontwerp zoveel mogelijk de hoogteligging van de bestaande wegas. Het verticale alignement ligt in het gedeelte vanaf de Zeisterweg tot voorbij de Arnhemsebovenweg (km 69,2 - km 72,8) in combinatie met de horizontale boogaanpassing verlopend tot circa 2 meter hoger dan de bestaande situatie. Ter hoogte van de aansluiting Maarn (tussen km 77,2 en km 78,9) ligt de nieuwe weg verlopend tot circa 1 meter hoger. Bij de aansluiting Maarsbergen (tussen km 80,3 en km 81,7) ligt het verticale alignement verlopend tot circa 2 meter hoger dan de bestaande situatie. Tussen Maarsbergen en Veenendaal verandert de hoogteligging van het wegvak in de nieuwe situatie ten opzichte van de bestaande situatie tussen km 86,70 en km 87,70 verlopend tot circa 1 meter hoger. Dit alles is noodzakelijk in verband met het vergroten van de doorrijhoogtes bij een aantal kruisende wegen en het aanpassen van het verticale verloop conform de ontwerpnormen (ROA).

Keerwandconstructies in plaats van talud

Voor de aanpassing van de A12 moet het weglichaam verbreed worden. Op een aantal plaatsen langs de A12 is onvoldoende ruimte om, zonder grote gevolgen voor de omgeving, het hoogteverschil tussen de A12 en het aanliggende maaiveld met een normaal talud op te vangen. Hier worden dan verticale keerwanden toegepast. Deze constructies worden op een aantal plaatsen gecombineerd met de te bouwen geluidsschermen.

Kabels en leidingen

Over het hele traject worden kabels en leidingen verlegd of aangepast. Hierbij moet gedacht worden aan kruisende en langsliggende leidingen voor onder meer elektriciteit, water, gas en telecommunicatie. De benodigde aanpassingen worden in overleg met de eigenaren en beheerders van kabels en leidingen uitgewerkt en vastgesteld. Hierbij worden kabels en leidingen waar mogelijk gebundeld.