Lelystad Haven

2.1 Ruimtelijke aspecten

2.1.1 Stedenbouwkundige structuur

Het plangebied ligt aan de zuidwestrand van Lelystad. De ligging van het gebied nabij het Markermeer, en de natuurgebieden Oostvaardersplassen en Hollandse Hout geeft aan de woonfunctie en de recreatieve functie van het gebied een bijzondere identiteit.

Deelgebieden

In het plangebied zijn verschillende deelgebieden te onderscheiden, met ieder hun eigen stedenbouwkundige structuur. De deelgebieden zijn weergegeven in onderstaande figuur, het zijn:

• 1. Werkeiland;
• 2. Lelystad-Haven 1;
• 3. Lelystad-Haven 2;
• 4. Hollandse Hout.

De verschillende woonbuurten

Werkeiland

Het noordelijk deel van het Werkeiland maakt deel uit van het plangebied. Het overige, meer zuidelijk gelegen gedeelte van het Werkeiland is in een apart bestemmingsplan geregeld. Het Werkeiland is een buitendijks woon-werkgebied, vanaf waar de drooglegging van de Flevopolder is begonnen. Op het opgehoogde land staat hier de oudste bebouwing van Lelystad; de dijkwerkerswoningen en -loodsen. De vrijstaande of twee-onder-één-kap-woningen staan gericht naar de wegzijde, het achtererf grenst aan de Oostvaardersdijk. Aan de westzijde van de Oostvaardersdijk bevinden zich de loodsen.

Lelystad-Haven 1

Het oudste deel van de wijk Lelystad-Haven ligt in het noordoosten van het plangebied. Dit deel van de wijk is aan het eind van de jaren '70 van de vorige eeuw gerealiseerd. De stedenbouwkundige structuur is vergelijkbaar met een zogenaamd tuindorp. Daarbij is sprake van relatief grote voortuinen, pleinen, smallere woonstraten, hoekverdraaiingen in de verkaveling en accenten bij hoekwoningen. Deze accenten zijn bijvoorbeeld een verspringende voorgevelrooilijn en/of grotere bouwvolumes. Het gaat in dit woongebied voornamelijk om rijwoningen van minimaal vier aaneengesloten woningen. Centraal in dit gebied liggen vier blokvormen met ieder vier woningen. In de noordwestzijde van Lelystad-Haven 1 zijn twee strips met woningen in meer lagen. Daartussen ligt een voorzieningencluster, met maatschappelijke voorzieningen.

Lelystad-Haven 2

Dit beslaat het hele woongebied tussen Lelystad-Haven 1, de Houtribweg en 't Bovenwater. Dit deel van de wijk is vanaf begin jaren '80 van de vorige eeuw, vanuit de noordoostzijde, ontwikkeld. De stedenbouwkundige structuur van Lelystad-Haven 2 is rationeel en ruimer opgezet dan in Lelystad-Haven 1.

Centraal in het noordwestelijke deel van dit woongebied ligt een wijkontsluitingsweg (Harderwijkstraat), met dwars daarop verschillende woonstraten. Dit gedeelte is gebouwd vanaf het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw. De woonstraten liggen op een regelmatige afstand van elkaar. In dit gebied staan voornamelijk twee-onder-één-kap- en rijwoningen.

In de meest westelijk gelegen punt van dit woongebied wijkt het patroon enigszins af, de woonstraten liggen hier in noordzuidrichting en de bebouwing bestaat voornamelijk uit grote vrijstaande woningen. Ten zuiden van het eerder besproken gebied liggen in 't Bovenwater sikkelvormige eilanden. De eilanden liggen op een gelijkmatige afstand van elkaar, het meest zuidelijke eiland kent iets meer afstand dan gemiddeld. De bebouwing op deze eilanden is van begin jaren 90 van de vorige eeuw. Op die eilanden staan twee-onder-één-kap- en vrijstaande woningen, waarvan de vrijstaande op de meest zuidelijke eilanden liggen.

Op enkele plaatsen is in Lelystad-Haven 2 woningbouw aanwezig die duidelijk van de hoofdstructuur afwijkt. Dit zijn bijvoorbeeld de woningen in het water tussen Lelystad-Haven 1 en Lelystad-Haven 2 en de woningen in het water tussen Lelystad-Haven 2 en de Houtribweg. In beide gevallen gaat het om rijwoningen, waarbij de directe ligging aan het water de bepalende factor is voor de grootte en oriëntatie van het erf.

Hollandse Hout

In de westelijke hoek van het plangebied ligt de wijk Hollandse Hout. Deze wijk is het meest recente woongebied van het plangebied. De wijk kent een driehoekige ontsluitingsstructuur, met aan de noordzijde vier landtongen. Over het algemeen is sprake van grote kavels met vrijstaande woningen (villa's). Een deel hiervan is in particulier opdrachtgeverschap ontwikkeld, namelijk in de zuidelijke punt van de driehoek en de meest westelijk gelegen landtong. In deze gebieden varieert de afmeting en de architectuur van de woningen. De rest van het Hollandse Hout is projectmatig opgezet, met een meer eenduidige architectuur en afmeting.

Opvallend in het Hollandse Hout zijn de (bewust) verspringende rooilijnen van de langs de oostelijke en westelijke wijkontsluitingsweg en op de landtongen gelegen woningen.

2.1.2 Wegenstructuur

Bij de opzet van de hoofdstructuur van wegen in Lelystad is gestreefd naar een volledige scheiding tussen het doorgaande autoverkeer en fietsers/voetgangers. Dit doel is bereikt door het raster als uitgangspunt te nemen, waarbij sprake is van twee schaalniveaus: het stadsniveau en het buurtniveau. Het stadsniveau wordt gevormd door een raster van dreven. Het beeld van de dreven wordt bepaald door rechte lijnen met een overwegend landschappelijk beeld.

Het plangebied kent geen dreven. De interne wegenstructuur van de buurten bestaat voornamelijk uit licht gebogen of rechthoekige woonstraten, woonerven, enkele parkeerclusters en fiets- en voetpaden. De fiets- en voetpaden zijn deels gekoppeld aan de water- en groenstructuren en vormen bindende elementen tussen de verschillende buurten en het centrum van Lelystad.

2.1.3 Groen / blauwe structuren

In het plangebied zijn drie grote groen / blauwe hoofdstructuren te onderscheiden, deze zijn in onderstaande figuur weergeven. Dit zijn achtereenvolgens:

• 1. Oostvaardersdiep;
• 2. 't Bovenwater;
• 3. Hondenkop.

Groen / blauwe structuren

Oostvaardersdiep

Het Oostvaardersdiep is een onderdeel van het Markermeer. Het Oostvaardersdiep wordt van het Markermeer gescheiden door een golfbreker. Deze loopt parallel aan de kustlijn, op een afstand van circa 300 meter van die kustlijn.

Het Oostvaardersdiep is water dat hoofdzakelijk bedoeld is voor de recreatie. Zo ligt er, zoals eerder vermeld, een jachthaven met verschillende steigers. Vanaf het Oostvaardersdiep is, door middel van een sluis, de Lage Dwarsvaart te bereiken. Dit laatstgenoemde water vormt de noordoostgrens van het plangebied.

't Bovenwater

Aan de Markermeerzijde gaat het bos van het Hollandse Hout over in een grote recreatieplas; het Bovenwater (583 hectare, beheerder gemeente Lelystad). 't Bovenwater neemt in Lelystad een bijzondere plaats in, het is namelijk de belangrijkste recreatieplas van enige omvang. 't Bovenwater wordt door middel van een dijk gescheiden van het Markermeer en heeft daardoor geen direct en open contact met het noordwestelijk daarvan gelegen grootschalig waterlandschap. Door de ligging wordt deze plas door watervogels veel gebruikt als rust- en foerageerplaats.

Hondenkop

Het groengebied tussen Lelystad-Haven en het Hollandse Hout staat bekend als de Hondenkop; het gebied heeft vanuit de lucht namelijk de vorm van een hondenkop.

De Hondenkop is toegankelijk voor wijkbewoners en bezoekers, met behoud van de natuurlijke waarde. Inmiddels is een gevarieerd natuurlandschap met enkele wandelpaden en een uitkijkpunt aangelegd. Er worden veel vogels aangetroffen. Voor het nestelen van oeverzwaluwen is een zwaluwmuur gemaakt.