Kern Beek

4.4 Archeologie en cultuurhistorie

4.4.1 Archeologie

Op de Archeologisch Advieskaart (zie onderstaande uitsnede van het plangebied) voor de gemeente Beek (Archolrapport 85, kaartbijlage 2) is het overgrote deel van het onderhavige plangebied aangeduid als middelhoge verwachting (categorie 3: oranje). Daarnaast is de oude kern van Beek grotendeels aangemerkt als gebied 'van archeologische waarde'. Op of nabij een groot gedeelte van dit gebied is in meerdere gevallen al enige vorm van archeologisch onderzoek geweest. Vanwege het feit dat de gebieden hoog scoren op de verspreidingskaart, in het model en weinig verstoring kennen zijn ze aangemerkt als een soort ‘hotspot’. Het betreft de gebieden op onderstaande afbeelding voorzien van de cijfers 5 en 6 (blauw).

Ter inventarisatie en bescherming van eventuele archeologische waarden in de bodem dient waar sprake is van een lage (indien het plangebied groter dan 10.000 m2 betreft), middelhoge of hoge verwachtingswaarde voorafgaand aan eventuele nieuwe bouwontwikkelingen een archeologisch onderzoek (archeologisch vooronderzoek) te worden verricht om eventueel aanwezige archeologische waarden in kaart te brengen. In het voorliggende bestemmingsplan zijn deze mogelijk aanwezige archeologische waarden beschermd via een dubbelbestemming “Waarde - Archeologie 1” t/m “Waarde - Archeologie 4”.

De verwachtingswaarden uit de Archeologische Advieskaart zijn als volgt vertaald naar de 1 t/m 4 in het onderhavige bestemmingsplan:

• Cat.2 lage verwachtingswaarde --> Waarde - Archeologie 2
• Cat.3 middelhoge verwachtingswaarde --> Waarde - Archeologie 3
• Cat.4 hoge verwachtingswaarde --> Waarde - Archeologie 4
• Cat. 5 gebied van archeologische waarde --> Waarde - Archeologie 1

Categorie 1 betreft de overige gebieden (reeds onderzochte en vrijgegeven- dan wel verstoorde gebieden), categorie 6 zijn gebieden van archeologische waarde binnen vrijgegeven gebieden en vallen derhalve binnen categorie 1.

Hiermee worden de eventuele aanwezige waarden voldoende geborgd.

4.4.2 Cultuurhistorie

In het plangebied komen acht gebouwen voor die zijn opgenomen op de (rijks)monumentenlijst. Het betreft de neo-romaanse kerk (1888-1910) aan de Burgemeester Janssenstraat 11, een karakteristieke boerderij aan de Burgemeester Janssenstraat 2 de Hervormde Kerk (1837) aan de Raadhuisstraat 28, een villa (Hennekens) aan de Maastrichterlaan 45, een grote herenboerderij met omsloten binnenplaats aan Wolfeynde 2, een kantoorwoning aan de Heirstraat 17, en tot slot twee panden aan de Maastrichterlaan 15 en 17 die dateren uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Veranderingen aan deze monumenten mogen slechts worden uitgevoerd onder goedkeuring van de Rijksdienst voor het cultureel erfgoed.

Er zijn geen gemeentelijke monumenten in het plangebied gelegen.

Naast deze rijksmonumenten zijn in het plangebied karakteristieke panden, beeldbepalende en beeldondersteunende panden en wanden aanwezig. Ten aanzien van deze panden en wanden en het stedenbouwkundige beeld en de ruimtelijke kwaliteit die in belangrijke mate hierdoor bepaald worden is in de planregels en verbeelding een beschermende regeling opgenomen (zie Artikel 22 Waarde - Cultuurhistorie). Het betreft oa. het Carmelitessenklooster uit 1938 van architect S. Dings aan de Carmelstraat 23, het woonhuis Stegen 8 en de daarachter gelegen schuur, en de Peter Treckpoelstraat en Visscherssteeg. Activiteiten aan deze karakteristieke gebouwen zijn door middel van de Regels aan bepaalde voorwaarden gebonden.

Rijksmonument

Dit zijn panden die van rijkswege beschermd zijn en waarvan de bescherming geregeld is in de Monumenten Wet. Het doel van deze bescherming is de instandhouding van monumentale en cultuurhistorische waarden. Voor iedere wijziging aan een beschermd monument zowel binnen als buiten moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd (monumentenvergunning zit in omgevingsvergunning) en in bepaalde gevallen ook een omgevingsvergunning voor het bouwen (voorheen bouwvergunning). Bij sommige estauraties worden rijks- of gemeentelijke subsidies verleend.

Andere waardevolle bebouwing

Karakteristieke panden zijn niet wettelijk beschermd maar hebben wel een architectonische en cultuurhistorische kwaliteit die bewaard dient te worden. Deze panden staan vaak symbool voor een bepaalde tijdsperiode of vormen een verbeelding van een belangrijke kunststroming. Daarnaast is de laatste jaren het besef toegenomen dat het niet alleen gaat om de individuele objecten of panden maar ook om de stedenbouwkundige situaties of “ensembles” waar verschillende panden, het wegtracé en – profiel, de inrichting van de openbare ruimte en de landschappelijke situatie samen de historische kwaliteit bepalen.

Het onderhavige bestemmingsplan betreft een beheersplan derhalve zijn de karakteristieke, beeldbepalende en beeldondersteunende panden conform de vigerende bestemmingsplannen gehandhaafd.