Citadellaan - Willem van Nassaulaan

3.11 Geluid

De geluidbelasting van de nieuw te bouwen woningen is onderzocht in het kader van de Wet geluidhinder (Wgh) en met het oog op een 'goede ruimtelijke ordening' ook in het kader van de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet ruimtelijke ordening (Wro) in samenhang met de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). De relevante geluidbronnen die invloed hebben op de te bouwen woningen zijn het wegverkeer en - op enige afstand - het railverkeer. Geluidhinder van bedrijven is beschouwd in de paragraaf 3.9.

Het geluidniveau vanwege het wegverkeer en het railverkeer is onderzocht in het 'Akoestisch onderzoek Citadellaan te 's-Hertogenbosch weg- en railverkeer', opgesteld door Cauberg-Huygen, d.d. 10 juni 2010, nr. 20100696-06. Het onderzoek is opgesteld voor het prognosejaar 2022, 10 jaar na realisatie van het bouwplan, aangezien de verkeersintensiteiten op de relevante wegen naar verwachting verder toenemen en 2022 voor verkeerslawaai in dit geval het maatgevende jaar is. In het onderzoek is rekening gehouden met de verwachte toekomstige verkeersintensiteiten.

Wegverkeer

Volgens de Wet geluidhinder heeft elke weg een geluidzone, tenzij de weg in een woonerf ligt of een maximumsnelheid van 30 km/uur kent. Een geluidzone is het gebied aan weerszijden van een weg waarbinnen moet worden nagegaan of de geluidsituatie bij woningen of andere geluidgevoelige functies in overeenstemming is met de geluidvoorschriften uit de Wet geluidhinder. De breedte van de geluidzone is afhankelijk van het aantal rijstroken en de ligging van de weg binnen of buiten de bebouwde kom.

De locatie van het bouwplan ligt binnen de geluidzone van de Citadellaan (200 m) en die van de Orthenseweg (350 m). Binnen deze zones geldt voor de nieuw te bouwen woningen een voorkeursgrenswaarde van 48 dB en een maximale grenswaarde van 63 dB. Het bouwplan moet niet alleen voldoen aan de normen van de Wet geluidhinder maar ook aan het geluidbeleid van de gemeente 's-Hertogenbosch: het 'gebiedsgericht geluidbeleid' en de ontwerpnota 'Hogere grenswaarden'. Vanwege de ligging direct aan (drukke) wegen met een belangrijke verkeersfunctie classificeert het gebiedsgericht geluidbeleid de locatie als 'stromingsgebied'. Het beleid kent aan zo'n gebied met geluidgevoelige bestemmingen de ambitiewaarde 'onrustig' toe met een bijbehorend geluidniveau vanwege wegverkeerslawaai van 48 tot 53 dB.

Als gevolg van het wegverkeer in het prognosejaar 2022 zal de voorkeursgrenswaarde van 48 dB vanwege het wegverkeer over de Citadellaan worden overschreden op de volledige zuidwestgevel en de zuidelijke kopgevel van het te bouwen woningcomplex. Als gevolg van het verkeer over de Orthenseweg en verderop de Diezebrug zal ook een overschrijding plaatsvinden op ongeveer een derde van de noordgevel van het te bouwen woningcomplex. Er moet voor realisatie van het bouwplan een ontheffing voor een hogere grenswaarde worden verleend. De berekende geluidbelasting als gevolg van het wegverkeer bedraagt maximaal 62 dB, op woningen aan de westgevel en op de noordwesthoek. De maximaal te ontheffen waarde van 63 dB wordt nergens overschreden.

De ontwerpnota 'Hogere grenswaarden' van de gemeente 's-Hertogenbosch stelt een aantal criteria voor het verlenen van een ontheffing voor een hogere grenswaarde die ruim boven de ambitiewaarde ligt. De waarden waarvoor ontheffing moet worden verleend classificeert het gemeentelijk gebiedsgericht geluidbeleid als 'lawaaiig', dat wil zeggen een gevelbelasting tussen 58 en 63 dB:

• Ontheffing voor een hogere grenswaarde is mogelijk als het gaat om plaatsvervangende nieuwbouw en/of als de beoogde ontwikkeling een markant punt of een markante lijn vormt ter versterking van de stedenbouwkundige structuur. Omdat het woningcomplex Citadellaan-Willem van Nassaulaan ter behoud van de stedenbouwkundige structuur op dezelfde positie wordt gesitueerd als de bestaande bebouwing wordt voldaan aan dit criterium.
• Ook overwegingen met betrekking tot de bron- en overdrachtsmaatregelen ter verbetering van de geluidsituatie gelden als criteria. Vanwege de belangrijke toegangs- en ontsluitingsfunctie voor de (binnen)stad zijn maatregelen zoals verlaging van de verkeersintensiteit of verlaging van de rijsnelheid vanuit verkeerskundig opzicht niet gewenst: ze passen niet bij de functie en het karakter van de wegen. Vanwege de beperkte ruimte tussen de Citadellaan en de woningen achter de locatie van het bouwplan is het niet mogelijk om de afstand tussen de geluidbron (het wegverkeer) en de nieuw te bouwen woningen te vergroten. Bovendien zou een verschuiving van het bouwblok met enkele meters slechts een beperkt effect hebben. De Orthenseweg en het aansluitende deel van de Diezebrug zijn recent, in 2005, voorzien van het stillere type asfalt SMA/06. Op termijn zal ook de Citadellaan worden voorzien van dit type asfalt. Hiermee is en wordt de geluidsituatie als gevolg van het wegverkeer al verbeterd. Vervanging ervan door een nog stiller type asfalt is als overdrachtsmaatregel vanwege de relatief hoge kosten niet redelijk. Afschermende muren of geluidschermen zijn ter plaatse van het bouwplan stedenbouwkundig niet wenselijk.

Het geluidbeleid stelt aanvullende criteria voor het verlenen van een ontheffing hogere grenswaarde ten behoeve van het woon- en leefklimaat binnen de nieuw te bouwen woningen. Zo moeten buitenruimten (balkons) van de woningen voldoen aan de ambitiewaarde ('onrustig', 48 tot 53 dB). Tevens moeten woningen tenminste één geluidluwe gevel hebben: één gevel met een geluidbelasting kleiner of gelijk aan de voorkeursgrenswaarde van 48 dB. Bij appartementen moet tenminste één verblijfsruimte aan de geluidluwe zijde worden gesitueerd. Bij ééngezinswoningen moeten tenminste drie verblijfsruimten aan de geluidluwe zijde worden gesitueerd of moet tenminste de woon- en hoofdslaapkamer aan de geluidluwe zijde liggen. Als het bouwplan voorziet in appartementen zonder geluidluwe zijde kan een 'gesloten balkon' ofwel een wintertuin een oplossing bieden. Een wintertuin is geen geluidgevoelige ruimte en daarom niet maatgevend. In dat geval is de gevel tussen het balkon en de woning maatgevend. Een aantal appartementen in het bouwplan heeft geen geluidluwe gevel en is daarom met een wintertuin toebedeeld. Aldus wordt in alle nieuw te bouwen woningen een acceptabel woon- en leefklimaat gerealiseerd op basis van de aanvullende criteria voor het binnenklimaat.

Railverkeer

De locatie van het bouwplan ligt in de nabijheid van diverse spoortrajecten en ligt binnen de geluidzone van het spoortraject 731 ('s-Hertogenbosch - Utrecht). Deze zone is aan weerszijden van het spoor 600 meter breed, terwijl de afstand van het spoor tot de locatie slechts circa 500 meter bedraagt. Binnen de zone geldt voor nieuw te bouwen woningen een voorkeursgrenswaarde van 55 dB en een maximale grenswaarde van 68 dB vanwege railverkeerslawaai. Ook wat betreft railverkeerslawaai moet het bouwplan niet alleen aan de normen van de Wet geluidhinder voldoen maar ook aan bovengenoemd geluidbeleid van de gemeente 's-Hertogenbosch. Voor railverkeerslawaai geldt in een 'stromingsgebied' ook de ambitiewaarde 'onrustig', nu met een bijbehorend geluidniveau vanwege railverkeerslawaai van 55 tot 58 dB.

Wat betreft het railverkeer zijn de railgegevens in de peiljaren 2006 en 2007 gehanteerd. Omdat geen prognose bekend is van railgegevens voor het jaar 2022 worden voor het toekomstige railverkeerslawaai de waarden van de peiljaren 2006 en 2007 opgeplust met 1,5 dB. Zo worden de prognosecijfers gemiddeld het best benaderd. Ten gevolge van het railverkeer op het traject 731 ('s-Hertogenbosch - Utrecht) zal de voorkeursgrenswaarde van 55 dB op de gevels van het geplande woningcomplex niet worden overschreden. De grote afstand van de locatie van het bouwplan tot het spoor zorgt ervoor, in combinatie met tussenliggende afschermende gebouwen, dat de geluidbelasting op het nieuwe woningcomplex maximaal 46 dB zal bedragen. Het railverkeerslawaai leidt dan ook niet tot restricties aan het nieuwe woningcomplex.

Ontheffing hogere grenswaarde; omgevingsvergunning

Bij de aanvraag om een omgevingsvergunning moet een bouwakoestisch onderzoek worden gevoegd waaruit moet blijken dat wordt voldaan aan de normen die het Bouwbesluit stelt aan het geluidniveau binnen de woning. Hierbij wordt uitgegaan van de gecumuleerde geluidbelasting op de gevel, dat wil zeggen de geluidbelasting vanwege het wegverkeer én die vanwege het railverkeer. De bepaling van de geluidwering aan de gevel moet plaatsvinden aan de hand van de gecumuleerde geluidbelasting in het progosejaar 2022 vanwege de relevante wegen (Citadellaan, Orthenseweg en Diezebrug) en het spoortraject 731, zonder toepassing van de aftrek ex artikel 110g Wgh.

Voor de realisatie van het bouwplan moeten burgemeester en wethouders een ontheffing voor een hogere grenswaarde verlenen. Zij moeten daarbij aantonen dat toepassing van maatregelen, gericht op het terugbrengen van de geluidbelasting tot de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting (de voorkeursgrenswaarde) onvoldoende doeltreffend zal zijn dan wel overwegende bezwaren ontmoet van stedenbouwkundige, verkeerskundige, vervoerskundige, landschappelijke of financiële aard. Hierboven is beschreven op welke wijze maatregelen kunnen worden getroffen en waarom andere maatregelen onvoldoende doeltreffend zijn of op overwegende bezwaren stuiten.