Kanaalpark

3.3 Natuur

De beschrijving van de actuele natuurwaarden in en rond het plangebied zijn vooral gebaseerd op de inventarisatie door Rijkswaterstaat in het kader van de MER, Flora- en faunawet en het Natuurcompensatieplan voor de Zuid-Willemsvaart. Daarnaast is een inschatting gemaakt op basis van veldbezoek en/of interpretatie van het landschap in relatie tot het mogelijkerwijs voorkomen van soorten. De belangrijkste natuurwaarden bevinden zich buiten het plangebied. Vooral de Koornwaard en Landgoed De Wamberg herbergen hoge natuurwaarden.

De Koornwaard

De Koornwaard bestaat uit rivierduinen, stroomdalgraslanden, voormalige grienden, wielen, plassen met oevervegetaties, wilgen-, slee- en meidoornstruwelen, populierenbossen én een ooibos op de landtong ten oosten van de huidige kanaaluitmonding. Door de afwisseling in biotopen en het microreliëf is het gebied rijk aan bijzondere planten. Het gebied ontleent zijn natuurwaarde vooral aan zijn stroomdalflora. In het gebied groeien Rode Lijst-soorten als brede ereprijs, zandwolfsmelk, karwijvarkenskervel en de beschermde veldsalie en brede wespenorchis. Het gebied is voor zandwolfsmelk de laatste groeiplaats in Noord-Brabant en voor de lange ereprijs en veldsalie één van de laatste twee respectievelijk drie groeiplaatsen in Noord-Brabant. In een wiel ten westen van de kanaalomlegging is de habitatrichtlijnsoort kleine modderkruiper waargenomen. De Koornwaard is een belangrijk foerageergebied voor de gewone dwergvleermuizen uit de kolonie van Empel en ook de meervleermuis is er enkele keren waargenomen. Daarnaast zijn de bosbestanden rond de Wielen van belang voor watervleermuis, gewone grootoorvleermuis, rosse vleermuis en ruige dwergvleermuis. Sinds 2009 verblijft er ook een bever.

Bever en Das

De Wamberg

Landgoed De Wamberg bestaat uit een oud parkbos, eiken- en beukenlanen, landhuizen, akkers en weilanden. Ook zijn er enkele waterlopen of beken aanwezig zoals de Wambergse beek. Het boscomplex heeft plaatselijk nog een ongestoorde bosbodem wat weerspiegeld wordt in de flora. Het gebied is rijk aan typische bosplanten als dalkruid, lelietje der - dalen en gewone salomonszegel. In de vijvers en laagten van het parkbos heeft zich een rijke moerasvegetatie ontwikkeld. Op en rondom het landgoed inclusief de zandvang van de Aa zijn tot in 2007 een groot aantal vleermuissoorten waargenomen. Aangetroffen zijn gewone grootoorvleermuis, laatvlieger, watervleermuis, rosse vleermuis, gewone dwergvleermuis en ruige dwergvleermuis.

In de direct nabijheid van de zandvang van de Aa bevindt zich een dassenburcht. Onderzoek heeft uitgewezen dat het leefgebied van de das zich beperkt tot het landgoed en omliggende agrarische gronden, waarvan een deel in het Aadal. Verder is het gebied vanzelfsprekend van belang voor vogels van oud of structuurrijk loofbos. Er bevinden zich bijvoorbeeld boomklever, groene, kleine bonte specht en bosuil.

Het Aa-dal

In het Aa-dal bevinden zich vooral potentiële natuurwaarden. De Aa zelf is gekanaliseerd en omgeven door kaden. Het gebied ter hoogte van de toekomstige kanaalomlegging is in agrarisch gebruik. De Aa heeft hier geen hoge natuurwaarde. De oever- en waterplantenvegetatie is vrij eenvormig. In het riet en de ruigten zijn algemene soorten aanwezig als bosrietzanger en kleine karekiet. Voor de rest is het Aadal van belang als foerageergebied voor dassen.

Overig plangebied

Het overige deel van het plangebied tussen Maas en Aa bestaat vrijwel volledig uit (intensief) agrarisch cultuurlandschap. Veel van de oorspronkelijke landschapselementen zijn verdwenen. In de komgronden liggen enkele waterlopen, die het hele jaar water voeren. Geconstateerd kan worden dat zowel in het droge dekzandlandschap als in de komgronden enkele algemene soorten voorkomen zoals kleine karekiet, wilde eend en schaarse soorten als de kievit (inventarisatie RWS). De kleine modderkruiper is aangetroffen in diverse sloten. Daarnaast is het te verwachten dat in en rond boerderijen, erfbeplanting en of bosjes vogels aanwezig zijn als zwarte roodstaart, zanglijster en andere algemene soorten. In een van de bosjes bij de Groote Wielen is de ransuil aangetroffen. Rond de Rosmalense Plas komen veel algemene zangvogels en dagvlinders voor. Het is ongetwijfeld ook een belangrijk foerageergebied voor vleermuizen gezien de hoog opgaande beplanting en het open water. Er zijn geen specifieke gegevens.