Giessen-Oudekerk, Hoogblokland en Schelluinen

3.2 Hoogblokland

Historische dorpskern en dorpslint

Hoogblokland is gevormd ter plaatse van een hoge, langgerekte donk in het veenweidegebied van de Alblasserwaard. De bebouwing werd opgericht aan weerszijden van de in lengterichting over de donk aangelegde Hoogbloklandseweg, de huidige Dorpsweg. Het brandpunt van de oorspronkelijke nederzetting betrof een dorpskerk met een pleintje. Deze kerk werd gesticht ten zuidoosten van de aansluiting van een zuidelijke polderweg (de Hoogbloklandseweg) op de Dorpsweg. De Hoogbloklandseweg vormde de scheiding met Arkel. Tot ver in de 19e eeuw heeft de nederzetting zich dan ook vooral ontwikkeld ten westen van de kerk. Daar liep op een afstand van circa 125 m uit de genoemde aansluiting van de Hoogbloklandseweg en de Dorpsweg een tweede polderweg in noordelijke richting door de polders Hoge Beemd en Lage Beemd naar Meerkerk. Aan de noord- en zuidzijde van het oorspronkelijke dorp werden op circa 100 tot 150 m uit de dorpsweg twee watergangen gegraven, namelijk het Kwelvlietje en Mijntjesvlietje.

De uitbreiding van het dorp geschiedde tot ver in de 20e eeuw op een kleinschalige en individuele wijze. Verspreid langs de naar Hoornaar en Arkel leidende Dorpsweg vond zowel binnen als buiten de kern de vestiging plaats van boerderijen. Ook trad er een verdichting op van het bestaande bebouwingslint bij de kerk. In het algemeen bedraagt de maximale goothoogte van de bebouwing 4 m.

Planmatige uitbreidingen

Na de Tweede Wereldoorlog heeft Hoogblokland zich vooral uitgebreid door middel van projectmatige gerealiseerde woonbuurtjes, met name aan de noordzijde van het oude dorpslint. Deze vooral uit eengezinsrijenwoningen bestaande woonbuurten betreffen allereerst de omgeving van de Vlietsstraat en 't Hoekje en daarna de deels aan de overzijde van de Mijntjesvliet ontwikkelde buurt rond de Pinksterbloemstraat, Boterbloemstraat, Korenbloemstraat en de omgeving van de Schoolstraat en 't Hoog. Nadien zijn er ook inbreidingen geweest binnen de oude kern namelijk bij Mijntjeserf en Hofstede. Deze noordelijk van de Dorpsweg gelegen in- en uitbreidingen waren allen gekoppeld aan de aanwezigheid van de Dorpsweg. De diverse buurten kenmerken zich door een eigen buurtspecifieke opzet en vormgeving. De maximale goothoogte bedraagt 6 m.

Recentelijk heeft ook woningbouw plaatsgevonden in de omgeving van de Onderweg en de Meester D.C. Goesstraat. Hierbij is sprake van een gedifferentieerd ruimtelijk beeld met veel individueel bepaalde bebouwing. Inmiddels heeft ook een woningbouwontwikkeling aan de zuidzijde van de Dorpsweg plaatsgevonden (woningbouw aan de Onderweg/Het Oudland). Deze latere ontwikkelingen lijken door de meer individueel gekozen oriëntatie, de verspringende rooilijnen en het relatief grote aandeel dwarskappen meer aan te sluiten bij het bebouwingsbeeld van de bij de Dorpsweg gelegen oude kern.

Figuur 3.1 Schets Hoogblokland

Bungalowpark Minkeloos en Dorpsweg-oost

Een geheel eigen ontwikkeling betreft de vrijstaande woningbouw van bungalowpark Minkeloos (grote woningen met platte daken op ruime percelen aan weerszijden van een centrale ontsluiting) en het buiten de oude kern aan de Dorpsweg gelegen bungalowpark Dorpsweg-oost (een hofjesachtige clustering van woningen onder langs- en dwarskappen). Zowel bij Minkeloos als bij Dorpsweg-oost is sprake van een bijzonder groene setting. De goothoogte van de bebouwing bedraagt maximaal 4 m.

Maatschappelijke functies

Bijzondere voorzieningen betreffen de kerk, het gebouwencomplex 'De Korenschoof' van de kleinschalige woon- en leefgemeenschap voor senioren aan de Korenbloemstraat, de openbare basisschool Den Beemd aan de Schoolstraat, de prot. chr. basisschool 'De Wegwijzer' aan 't Hoog en het zwembad 'De Hoge Kamp' aan 't Hoog.

Bedrijven en overige functies

Binnen de kern komen nog enkele verspreid gelegen bedrijven voor, waaronder een groot aan de wegtransport gerelateerd bedrijf direct ten zuidoosten van de kruising Dorpsweg-A27 en enkele (binnen de oude dorpskern gelegen) kleinere bedrijven.

Groen

Binnen de tussen de Mijntjesvliet en het Kwelvlietje gelegen dorpskern komen op meerdere plekken nog grotere groene ruimten voor, namelijk in de omgeving van de kerk, de begraafplaats en het zwembad met speelterrein en onder meer achter de ter weerszijden van Mijntjeserf en Hofstede aanwezige nieuwbouw. Ook komen her en der verspreid bij de Onderweg nog grote tuinen voor.

Verkeer

De Dorpsweg sluit in oostelijke richting en in westelijke richting aan op Arkel respectievelijk Hoornaar. Hoewel Hoogblokland in de directe nabijheid ligt van de A27 is de kern niet direct bereikbaar vanaf deze rijksweg. Vanaf de A27 is Hoogblokland te bereiken via de bij Meerkerk gelegen aansluiting met de Provinciale Weg N214 en Zijlkade en van daaraf via de Beemdweg of Minkeloos. De Hoogbloklandseweg vormt een verbinding vanuit de kern naar Gorinchem.