Smokkelhoek

3.2 Functies op het bedrijventerrein

3.2.1 Perifere en grootschalige detailhandel

Definities

Vooraf is van belang de definities voor detailhandel, perifere detailhandelsvestigingen (PDV) en grootschalige detailhandelsvestigingen (GDV) vast te leggen.

Detailhandel

Het bedrijfsmatig te koop aanbieden (waaronder de uitstalling ten verkoop), verkopen en leveren van goederen aan personen die deze goederen kopen voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit.

PDV

Perifere DetailhandelsVestigingen (PDV) zijn winkels die volumineuze goederen verkopen. Door de aard en omvang van de goederen zijn deze winkels moeilijk inpasbaar in bestaande winkelcentra. Perifere detailhandelsvestigingen zijn gelegen buiten de bestaande winkelgebieden, aan de rand van de bebouwde kom. Sinds de Nota Ruimte hebben gemeenten de mogelijkheid om in bestemmingsplannen een aparte bestemming voor perifere detailhandel op te nemen. Ook met de inwerkingtreding van de nieuwe Wro is het mogelijk te sturen op branches, mits goed onderbouwd. Onder volumineuze goederen worden algemeen verstaan de branches:

• auto’s;
• boten;
• bouwmarkten;
• brand- en explosie gevaarlijke goederen en bestrijdingsmiddelen;
• caravans;
• grove bouwmaterialen;
• keukens;
• sanitair;
• tuincentra / tuinbenodigdheden;
• woninginrichting.

In het voorliggende bestemmingsplan wordt naar PDV gerefereerd als volumineuze detailhandel.

GDV

Bij Grootschalige DetailhandelsVestigingen (GDV) gaat het niet om de omvang van de goederen, maar om de omvang van de winkel zelf. Grootschalige detailhandelsvestigingen zijn minimaal 1.500 m2 bruto vloeroppervlak. Voor grootschalige detailhandelsvestigingen geldt geen branchebeperking.

Ontwikkelingen in de markt

De detailhandelssector is een dynamische sector. Ontwikkelingen in de vraag- en aanbodzijde hebben ertoe geleid dat consumenten en winkels tegenwoordig andere eisen stellen aan de vestigingslocatie. Trends, zoals schaalvergroting, branchevervaging, dalende bestedingen en mobiliteit dragen er toe bij dat het voor winkeliers in volumineuze goederen onhaalbaar is om in de kernen gevestigd te blijven. Verschuiving van doelgericht winkelaanbod van de winkelcentra naar perifere locaties zet zich daarmee versterkt door. Ook in Kapelle worden aanvragen ingediend en zijn er initiatiefnemers die dit soort ontwikkelingen mogelijk willen maken. Daarnaast doet zich de trend voor dat detailhandelsvestigingen zich wat betreft oppervlak niet (meer) ruimtelijk laten inpassen in de kernen (zoals bijvoorbeeld bouwmarkten en grootschalige tuincentra).

Ruimte geven aan volumineuze detailhandel op perifere locaties kan voor alle partijen kansen bieden, mits de bestaande voorzieningenstructuur niet duurzaam wordt aangetast. De gemeente wenst daarom meer sturing te kunnen geven aan deze nieuwe ontwikkelingen. De voorliggende actualisering van het bestemmingsplan voor de Smokkelhoek biedt de mogelijkheid een actuele visie te vertalen in een daarbij passende juridische regeling. Nieuwe aanvragen worden op basis hiervan beoordeeld en kunnen dan mogelijk resulteren tot nieuwvestiging.

Gemeentelijke visie

De visie van de gemeente op het detailhandelsbeleid is de volgende.

• Ruimte bieden aan de dynamiek van de detailhandel met behoud van de bestaande detailhandelstructuur in de kernen en de kwaliteit van het bedrijventerrein als primaire vestigingslocatie voor bedrijvigheid.
• Waarborgen van de afstemming op het provinciaal en regionaal (detailhandels)beleid (concentratie PDV en GDV in Goes, incidentele vestiging in Kapelle).

Perifere detailhandel

De gemeente acht nieuwe vestigingen van detailhandel in volumineuze goederen (PDV) - na afweging - toelaatbaar. Ten behoeve van de afweging geldt het volgende.

• Een detailhandelsbedrijf in volumineuze goederen is uitsluitend toegestaan indien uit een distributie-planologisch onderzoek blijkt dat de vestiging van een detailhandelsbedrijf in volumineuze goederen geen nadelige invloed heeft op de aanwezige distributieve structuur van de gemeente.
• De vestiging van een detailhandelsbedrijf in volumineuze goederen heeft geen nadelige invloed op de normale afwikkeling van het verkeer en veroorzaakt geen onevenredige parkeerdruk op de openbare ruimte.
• Er wordt geen onevenredige afbreuk gedaan aan de ingevolge de bestemming gegeven gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden en bouwwerken.

Grootschalige detailhandel

Nieuwvestigingen van grootschalige detailhandel (GDV) zijn op basis van provinciaal en regionaal beleid uitsluitend op bedrijventerrein De Poel toegelaten. Dergelijke vestigingen worden namelijk veelal gecombineerd gesitueerd, nabij of als onderdeel van bijvoorbeeld een meubelboulevard. In Kapelle zijn dergelijke locaties niet aanwezig.

In verband met het beschermen van het kernwinkelapparaat is directe vestiging van GDV niet voorgestaan.

De trend doet zich voor dat lokale ondernemers 'uit hun jasje' groeien, waardoor vestiging in kernwinkelgebieden niet langer vanuit ruimtelijk oogpunt wenselijk is (verkeersaantrekkende werking, oppervlakte winkelpanden ten opzichte van maat en schaal van de reguliere winkels in de kern, opslag, transport en logistiek). De vraag vanuit de markt naar locaties voor zogenoemde GDV neemt hierdoor toe. Afwijkend ten opzichte van PDV is dat voor GDV in principe elke vorm van detailhandel mogelijk is. Het gaat immers niet om de omvang van de goederen, maar om de omvang van de vestiging (minimaal 1.500 m²).

De gemeente wil de lokale ondernemers daarin faciliteren en de werkgelegenheid en andere spin-off behouden. Door een incidentele vestiging van GDV is nog geen sprake van een concentratie van grootschalige detailhandel. Er is in dit bestemmingsplan daarom voorzien in een wijzigingsbevoegdheid, waarmee na zorgvuldige afweging de realisering van een GDV-vestiging mogelijk is. Hiervoor zijn soortgelijke criteria geformuleerd als voor de PDV-vestigingen (distributieplanologisch onderzoek.

Kleine op de lokale markt gerichte vestigingen van detailhandel in doelgerichte, laagfrequente aankopen

In de bestemmingsregeling is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen voor 'kleine op de lokale markt gerichte vestigingen van detailhandel in doelgerichte, laagfrequente aankopen'. Hiermee worden detailhandelsvestigingen bedoeld die zich voornamelijk oriënteren op de lokale markt. Vestiging op Smokkelhoek moet nodig zijn omdat vestiging in het centrumgebied niet gewenst is in verband met de relatief grotere omvang, verkeersaantrekkende werking en parkeerbehoefte.

De branche zelf en zeker de ontwikkelingen in de branche, zijn relevante aspecten. In branches doet zich veelal schaalvergroting voor. Dit speelt tegenwoordig meer en meer een rol bij speciaalzaken, anders dan de reguliere PDV-zaken. In de regeling wordt een mogelijkheid ingebouwd om het lokale aspect te waarborgen.

Tevens is nadrukkelijk een beoordeling nodig voor de effecten die de vestiging zal hebben voor andere locaties in de kern. Het veroorzaken van leegstand vormt in dat opzicht een belangrijk aandachtspunt.

De vestigingen passen zich in ieder geval in het detailhandel in doelgerichte, laagfrequente aankopen). Hiermee is uitgesloten dat zich reguliere winkels vestigen en zeker niet in de foodbranche.

Bij een aanvraag voor toepassing van de wijzigingsbevoegdheid is een zorgvuldige onderbouwing nodig. De aanvrager/initiatiefnemer dient in feite het gemeentebestuur te overtuigen. De hiervoor opgenomen aspecten en voorbeeldsituaties kunnen daarbij van betekenis zijn, zonder dat die als harde criteria zijn bedoeld. Daarbij dient ook specifiek aandacht uit te gaan naar de bedoelingen van het gemeentelijk en het provinciaal beleid (Omgevingsplan, Verordening Ruimte en de toelichting hierop). Ook kan in voorkomend geval een vergelijking worden gemaakt met de bestaande vestiging als er sprake is van verplaatsing of met vestigingen elders indien nieuwvestiging aan de orde is.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

De gemeente hanteert de volgende uitgangspunten.

• Bedrijventerreinen worden primair voor bedrijven bestemd, overeenkomstig de regionale bedrijventerreinprogrammering.
• De aanwezige perifere detailhandelsbedrijven worden voorzien van een functieaanduiding 'detailhandel volumineus'. Dit is bij de 1e herziening van het geldende bestemmingsplan voor enkele bedrijven al geïntroduceerd (artikel 3, lid 1 onder f1).
• De gemeente wenst de mogelijkheden voor PDV te continueren in de vorm van een wijzigingsbevoegdheid. In de wijzigingsbevoegdheid kunnen specifieke eisen worden gesteld.
• Naar analogie van de wijzigingsbevoegdheid voor PDV wordt een wijzigingsbevoegdheid geïntroduceerd voor GDV en voor 'kleine op de lokale markt gerichte vestigingen van detailhandel in doelgerichte, laagfrequente aankopen'.
• Grootschalige vestiging van PDV en GDV is door het opgenomen toetsingskader uitgesloten. Toegevoegd wordt dat voor GDV-vestigingen afstemming met de gemeente Goes plaatsvindt.

Onder PDV en GDV wordt geen detailhandel verstaan in de foodsector. Dat betekent dat zich geen supermarkt op het bedrijventerrein Smokkelhoek kan vestigen.

3.2.2 Webshops en internetwinkels

Definities

Vooraf is van belang de definities voor detailhandel, ondergeschikte detailhandel en webshop/internetwinkel vast te leggen.

Detailhandel

Het bedrijfsmatig te koop aanbieden (waaronder de uitstalling ten verkoop), verkopen en leveren van goederen aan personen die deze goederen kopen voor gebruik, verbruik of aanwending anders dan in de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit.

Ondergeschikte detailhandel

Detailhandel als activiteit die in ruimtelijk, functioneel en inkomenswervend opzicht duidelijk ondergeschikt is aan de op de ingevolge het bestemmingsplan toegestane hoofdfunctie.

Webshop

Detailhandel op internet. In het Nederlands wordt voor het begrip webshop ook wel internetverkoop of verkoop op internet gebruikt. In dit bestemmingsplan wordt voor detailhandel op internet het begrip webshop gehanteerd.

Kenmerken

Kenmerkend bij verkoop via internet in een webshop is het ontbreken van het fysiek uitstallen van artikelen ten verkoop. Bij verkopen via internet (webshops) worden producten alleen digitaal (virtueel) gepresenteerd. Klantcontacten vinden vrijwel uitsluitend per e-mailbericht of telefonisch plaats. Van belang bij de toelaatbaarheid van webshops is in hoeverre aanvullende functies of combinaties daarvan worden toegevoegd aan de bedrijfsvoering. Te denken valt aan:

• afhaalmogelijkheden van goederen;
• afrekenmogelijkheden door consumenten;
• showrooms en uitstalling van producten.

Door combinatie van afhalen, afrekenen en tonen van producten in een fysieke ruimte op een bedrijventerrein, ontstaat feitelijk een reguliere detailhandelsfunctie (zoals in de volgende tekstpassages is benoemd onder 'Ontwikkelingen in de markt', onder 'internetdetailhandel en postordening'' onder a. Er is in dat geval geen sprake meer van een webshop met bedrijfsmatige verkoop van goederen via het internet. Verkoop van goederen via het internet in een webshop laat zich in deze situaties niet langer verenigen met een bedrijfsfunctie en een bedrijfsbestemming. Afhankelijk van de aard en omvang van goederen en de vloeroppervlakte van de bedrijfsvestiging is in die situaties sprake van:

• een reguliere winkel (detailhandel);
• perifere detailhandelsvestiging (PDV) of;
• grootschalige detailhandelsvestiging (GDV).

Ontwikkelingen in de markt

Een belangrijk aspect bij de bedrijfsmatige internetverkopen vormt opslag en distributie. Opslag en distributie is een vorm van bedrijvigheid die zich zonder meer laat verenigen met de Staat van Bedrijfsactiviteiten. Het afgelopen decennium heeft de verkoop van goederen via internet een grote vlucht genomen. Online winkelen biedt gemak, producten kunnen worden vergeleken en besteld, zonder de woning te verlaten. Het aanbod is sterk gegroeid evenals de betrouwbaarheid en betalingsmogelijkheden. Naar verwachting zet de groei van het aantal detailhandelsverkopen per internet de komende jaren verder door.

Verkoop via internet kent verschillende vormen:

• a. groothandel en productie (business to business);
• b. verkoop van (gebruikte) artikelen tussen consumenten;
• c. internetdetailhandel en postordering (business to consumer).

Groothandel en productie

Juridisch-planologisch is deze vorm van detailhandel via internet niet relevant. Het betreft geen detailhandel en is daarmee niet gebonden aan de bestemming detailhandel. Aandachtspunt is eventuele verbreding van een groothandelsbedrijf naar de consumentenmarkt. Zolang particuliere verkopen een ondergeschikt karakter blijven houden, is geen sprake van detailhandel.

Onder ondergeschikte detailhandel wordt verstaan detailhandel als activiteit die in ruimtelijk, functioneel en inkomenswervend opzicht duidelijk ondergeschikt is aan de op de ingevolge het bestemmingsplan toegestane hoofdfunctie. De detailhandelsactiviteit is van zulke beperkte bedrijfsmatige en/of ruimtelijke omvang dat de (niet-detailhandel) functie waaraan zij wordt toegevoegd (productie, ambachtelijke en/of groothandelactiviteit) qua aard, omvang en verschijningsvorm, overwegend of nagenoeg geheel als hoofdfunctie duidelijk herkenbaar blijft. In het algemeen is een grootte van 15% van de totale bedrijfsomvang nog te beschouwen als ondergeschikt.

Verkoop van (gebruikte) artikelen tussen consumenten

In de praktijk vindt de verkoop van artikelen tussen consumenten niet plaats op bedrijventerreinen. Derhalve wordt hieraan verder geen aandacht geschonken.

Internetdetailhandel en postordering

Verkoop via internet in de vorm van internetdetailhandel en postordering kan vanuit het perspectief van de ruimtelijke ordening globaal in de volgende 3 hoofdcategorieën worden onderscheiden.

• a. Bedrijfsmatige internetverkoop aan consumenten vanaf een locatie met detailhandelsbestemming, zoals een winkel die naast reguliere detailhandelsverkoop ook e-commerce activiteiten ontplooit. Dit vindt regelmatig plaats bij ketens maar ook bij individuele ondernemers. In deze vorm kan ook sprake zijn van een PDV of GDV, met webshop.
• b. Bedrijfsmatige internetverkoop aan consumenten vanaf een locatie met de bestemming Wonen. Er zijn inmiddels vele initiatiefnemers die een webshop hebben opgezet en deze parttime, maar inmiddels ook vaak fulltime exploiteren. In dit plan is dit aspect niet relevant.
• c. Bedrijfsmatige internetverkoop vanuit een bedrijfslocatie. Onder deze categorie vallen de professionele e-tailers, die zelf voorraadhoudend zijn en ook over een logistieke functie beschikken, zoals postorderbedrijven, maar ook importeurs van merkproducten. Dit is een webshop in de meest zuivere vorm. Dergelijke vestigingen zijn vergelijkbaar met opslag en distributie en zijn dus zonder meer toelaatbaar op een bedrijventerrein.

Relevant voor dit bestemmingsplan zijn de aspecten a en c.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

De gemeente hanteert de volgende uitgangspunten.

• Webshops zijn rechtstreeks toegelaten binnen de bestemming bedrijf.
• In de specifieke gebruiksregels worden ruimtelijke criteria opgenomen, waaraan webshops moeten voldoen. Met deze specifieke gebruiksregels zijn de aan webshops gerelateerde aanvullende functies ruimtelijk begrensd.
• Bij webshops is de gezamenlijke vloeroppervlakte ten behoeve van het afhalen van goederen, afrekenen van goederen en het fysiek uitstallen van goederen beperkt tot niet meer dan 15% van de vloeroppervlakte van het hoofdgebouw, met een maximum van 50 m² gewenst. 
• (Vestiging van) niet-digitale detailhandel is in de gebruiksregels uitgesloten.

3.2.3 Voorzieningen dienstverlening, ontspanning en sport

Ontwikkelingen in de markt

In de praktijk doen zich vragen voor inzake vestigingen van voorzieningen in de sfeer van specifieke vormen van dienstverlening, ontspanning en sport. Het gaat om bijvoorbeeld een autorijschool, fitnesscentrum, indoor kartcentrum, indoor speelhal of sportschool.

Dergelijke functies zouden op zich passen binnen een centrumgebied van de kern. Echter, de omvang van die voorzieningen neemt toe. Hetzelfde geldt voor de parkeerdruk. In centrumgebieden zijn nauwelijks locaties (meer) beschikbaar waar dergelijke voorzieningen zich zonder problemen kunnen vestigen.

De genoemde functies voor specifieke vormen van dienstverlening, ontspanning en sport geven wel een belangrijke invulling aan de maatschappelijke behoefte. De vestiging van fitnesscentra en sportscholen op bedrijventerreinen kan stimulerend werken voor de gebruikers van een bedrijventerrein. Voorts wordt de monofunctionaliteit van een bedrijventerrein daarmee ook genuanceerd. De levendigheid neemt toe.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

De gemeente hanteert de volgende uitgangspunten.

• Autorijscholen, zonder buitenoefenterrein, zijn niet toegestaan. Indien het louter gaat om een autorijschool zonder oefenterrein is sprake van een kantoor/onderwijsfunctie. Een dergelijke voorziening is meer passend in de (centra) van kern. In geval een buitenoefenterrein aanwezig is, is vestiging op een bedrijventerrein toelaatbaar. Een buitenoefenterrein laat zich vanwege omvang niet inpassen in de kernen.
• Aangetoond wordt dat de nieuwvestiging van een voorziening voor ontspanning en sport een binding heeft met de gemeente Kapelle, zoals blijkt uit de herkomst van het bedrijf, medewerkers en klantenbestand. Dit zijn geen voorwaarden die in de bestemming tot uitdrukking komen, maar als criterium dienen voor toepassing van een wijzigingsbevoegdheid. Hiermee wordt voorkomen dat zich bijvoorbeeld op Smokkelhoek een landelijke vestiging op een zeer prominente locatie situeert. Dat is uitdrukkelijk voorbehouden aan De Poel in Goes.
• Aangetoond moet worden dat geen geschikte vestigingslocaties in centrumgebieden van het stedelijk gebied beschikbaar zijn.
• De vestiging van de voorziening voor ontspanning en sport heeft geen nadelige invloed op de normale afwikkeling van het verkeer en veroorzaakt geen onevenredige parkeerdruk op de openbare ruimte.
• Er wordt geen onevenredige afbreuk gedaan aan de ingevolge de bestemming gegeven gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden en bouwwerken.