Buitengebied West Maas en Waal

2.5 Ecologische waarden

Het onderstaande kaartje uit het LOP geeft een beeld van de gebieden en zones met een grote natuurwaarde. Deze gebieden en zones zijn in verschillende groene tinten weergegeven. De natuurwaarden worden hier per deelgebied behandeld.

 

Bestaande natuurwaarden en gewenste ontwikkeling (bron LOP blz. 66)

Uiterwaarden

De natuurwaarde van de uiterwaarden van de Waal wordt in belangrijke mate bepaald door de soortenrijkdom van de extensief beheerde graslanden. In de uiterwaarden komen droge en natte omstandigheden vlak naast elkaar voor, hetgeen de diversiteit van verschillende plantensoorten nog vergroot. De brede en extensief benutte uiterwaarden van de Waal zijn van groot belang voor diverse, wettelijk beschermde, vogelsoorten. Om die redenen heeft dit gebied dan ook de status van Vogelrichtlijngebied (momenteel deel uitmakend van de wettelijk beschermde Natura 2000-gebieden).

Voor deze uiterwaarden vormt de kwartelkoning een vogelrichtlijnsoort. Deze uiterwaarden behoren tot de weinige gebieden in Nederland waar nog broedparen voorkomen van deze vogelsoort. Het voortbestaan van deze soort is gebaat bij de instandhouding en de ontwikkeling van hooilanden, ruigtes en plas-drassituaties in de uiterwaarden.

Het deel van de uiterwaarden van de Waal ten noorden van Beneden-Leeuwen is doorsneden met kreken en van belang vanwege de natte natuurwaarden die daarmee verbonden zijn. Dit gebied en de overige terreinen met natte natuurwaarden in de gemeente zijn op het onderstaande kaartje uit het 'Waterplan Gelderland 2010-2015' met een donkergroene kleur aangegeven.

In het beheerplan voor 2011 van de provincie Gelderland (zie het kaartje elders in deze paragraaf) is bepaald op welke natuurdoeltypen het natuurbeheer van deze terreinen moet worden afgestemd.

Functiekaart Waterplan Gelderland, natte natuurwaarden donkergroen en groen gearceerd

De uiterwaarden van de Maas bestaan ook voor een belangrijk deel uit botanisch waardevolle graslanden. De waarde van deze graslanden hangt samen met het extensieve graslandbeheer. De uiterwaarden langs de Maas zijn smaller dan de uiterwaarden langs de Waal, zijn van minder belang voor de vogels hebben dan ook niet de status van Natura 2000-gebied. Wel maken ze deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur.

De bestaande en toekomstige natuurontwikkeling in de uiterwaarden van de Maas is veelal gekoppeld aan maatregelen op basis van de 'beleidslijn Grote rivieren' en de geplande zandwinning langs deze rivier.

Oeverwallen

Dit gebied wordt relatief het meest intensief benut door de mens. Hier liggen de dorpen en vinden ook op grote schaal intensieve grondgebonden teelten plaats (fruitteelt met name). Alleen ten oosten van Appeltern liggen twee bosjes en een natuurterrein van enige omvang. Wel komen in dit gebied natuurlijk de nodige wettelijk beschermde dieren en plantensoorten voor. Zo vormen de boomgaarden een belangrijk leefgebied voor de steenuilen. Ook knotwilgen zijn van belang voor deze soort.

Komgebied

In het komgebied komen de meeste natuurwaarden voor in het natuurreservaat 'De Meren' in het westen van dit gebied, in de verspreid liggende eendenkooien waarvan de grootste langs de Weteringstraat ligt en in de grote weidevogelgebieden in het oostelijke deel van het komgebied.

Het natuurreservaat De Meren, een aantal eendenkooien en een aantal bospercelen die gelegen zijn tussen de Rijkse Wetering en de Zegeweg in het oosten van het komgebied hebben een speciale waarde als 'natte landnatuur'. In het natuurreservaat De Meren komen onder andere een reigerkolonie voor en bijzondere paddenstoelen voor. Verder is dit gebied van groot belang voor amfibieën.

Natuurbeheerplan provincie Gelderland

De wateren in het komgebied hadden in het verleden en hebben ook nu nog een unieke vispopulatie. In het verleden kwamen er relatief veel snoeken voor. Momenteel kan men veelvuldig de grote en de kleine modderkruiper aantreffen. Dit zijn doelsoorten die op basis van Natura 2000 bescherming genieten.