Buitengebied Zwijndrecht

3.3 Visie

In deze paragraaf worden de hoofdlijnen van de ontwikkelstrategie buitengebied Zwijndrecht geformuleerd, zoals deze is vastgesteld door de gemeenteraad op 25 oktober 2011. 

Voorheen open landschap versnipperd en verrommeld

Het Buitengebied van Zwijndrecht ligt op het eiland IJsselmonde en is onderdeel van het landschap van de Zuid-Hollandse Delta. De Zwijndrechtse Waard is één van de laatste open polders op het eiland IJsselmonde. Hier krijgt het oog nog rust en ervaart men weidsheid en is de rivier te zien. Een stukje openheid in de Randstad in een gebied dat nog steeds functioneert als een eiland. De landbouw speelt van oudsher een grote rol in dit gebied en heeft die ook nu nog, ook in het open houden van het landschap. Een landschap dat echter onder druk van grootschalige infrastructuur – A16, Kijfhoek en het HSL-tracé – versnipperd is geraakt. Er zijn deelgebieden ontstaan die verschillend worden beleefd.

Dijken en Devel vormen een raamwerk van hoge kwaliteit

Het buitengebied heeft een aantal sterke en beeldbepalende landschappelijke dragers: de Lindtsedijk, de Devel en de Langeweg zijn bepalend voor de beleving en het gebruik van het Buitengebied. Gezamenlijk vormen zij een raamwerk dat door middel van routes de polder bij elkaar houdt. De randen en oriëntatiepunten bieden houvast aan de gebruiker en bezoeker. De kerktorens van Kijfhoek en Heerjansdam zijn oriëntatiepunten die je positie duiden in de polder of op de dijk. Verder heeft het gebied duidelijke randen in de vorm van het Waaltje, de Lindtsedijk, de Munnikensteeg en de bebouwingsrand van Heerjansdam.

Openheid en kleinschalig karakter koesteren

Het kleinschalige karakter van het Buitengebied is van grote waarde en moet gekoesterd worden. Het uitgangspunt van de visie op het landschap is het landschap zo open mogelijk te houden, met name in het agrarische middengebied. Maar aan de randen is meer groen en structuur gewenst.

Coulissen benadrukken oude structuren en maskeren rommeligheid

Met coulissen, zoals lanen van populier, els of iep, ontstaan als het ware nieuwe kamers waarbinnen bestaande en nieuwe functies een plek hebben. De coulissen vormen een groen waas waardoor de contouren bebouwing doorschemeren maar de details onzichtbaar blijven. In een zogenaamd 'vitragelandschap' wordt de blik gericht in de verte, ontstaan er vensters vanaf de Lindtsedijk op de Oude Maas en vanaf de Langeweg. Coulissen zijn overigens niet nieuw; op kaarten en op beelden van het buitengebied van vroeger was dat ook al te zien.

Door ontwikkeling van een coulissenlandschap kunnen meer mensen en activiteiten een plek krijgen zonder het gevoel te hebben van drukte. Het zorgt voor verrassingen in het landschap. Landschappelijk minder fraaie functies worden gemaskeerd. Het accentueren van structuren en ontwikkeling van nieuwe coulissen is geen doel op zich maar een middel.

Met name aan de randen van het gebied, in de polders langs de Oude Maas tegen Slobberoord aan en bij de Langeweg zijn hiervoor mogelijkheden. Aan de Langeweg maken coulissen het beeld bijvoorbeeld afwisselender en daardoor spannender en het zicht op het rangeerterrein minder. Als er naar het Waaltje/Waalbos toe steeds meer coulissen komen dan is dat een vloeiende overgang. Echter, dicht bij de tuin- en akkerbouwgebieden moet het effect van bomenrijen op de agrarische bedrijfsvoering wel degelijk onderkend worden en zal dat ook worden meegenomen in de planuitwerking.

Het open middengebied blijft open.

Op bijgaande kaart is ingetekend wat er landschappelijk (verbeterd) KAN worden in dit gebied. De status van onderstaande kaart is ideevormend; het heeft geholpen bij het richting geven aan discussies. De ideeën zijn indicatief ingetekend op de kaart.

Figuur 3.1 Visie op het Buitengebied van Zwijndrecht