Rijndijk

5.3 Ruimtelijke structuur

Het ruimtelijke beeld van het plangebied wordt bepaald door de samenhangende lijnen en velden van de wegenstructuur, de groen- en waterstructuur en de bebouwingsstructuur en de oriëntatiepunten in het gebied. Tezamen vormen deze het ruimtelijk raamwerk. Hierin gaat het niet alleen om de structuur, maar ook om het beeld van de verschillende elementen. De verschillende structuren en beeldbepalende elementen worden hieronder beschreven (zie figuur 5.1).

Structuurdragers

De Oude Rijn is de belangrijkste structuurdrager van Zoeterwoude-Rijndijk. Het water geeft de langgerekte structuur van het gebied zijn hoofdrichting. De langs dit water gelegen Hoge Rijndijk is de basis geweest voor het ontstaan van de kern, en is nog steeds een belangrijke drager van de structuur.

Het profiel van de Hoge Rijndijk wordt bepaald door de hoge ligging van de dijk en de lintbebouwing aan de Oude Rijnzijde direct aan de straat. Door deze vrij dichte bebouwing is de beleving van de Oude Rijn slechts op enkele plekken mogelijk.

Aan de binnendijkse zijde, waar de woonwijken tot ontwikkeling zijn gekomen, is de bebouwing verder van de weg af gelegen en ruimer opgezet.

Aan de west-, zuid- en oostzijde van het plangebied vormen respectievelijk de Meerburgerwatering, de groene rand langs het bedrijventerrein Grote Polder en de Burgemeester Smeetsweg-Weipoortsevliet een duidelijke begrenzing van het woongebied.

De Oranjelaan markeert de grens tussen de wijken de Goede Herder en Rijnegom.

Groenstructuur

De groenstructuur in het gebied wordt met name gevormd door de groenblauwe rand tussen het bedrijventerrein en het woongebied en het groen in de straten. In de groene rand zijn op een aantal plekken, met name de hoekpunten, grotere groenclusters met diverse speelvoorzieningen te vinden. In de wijk de Goede Herder zijn binnen de bebouwingsstructuur groene ruimten aanwezig. In Rijnegom is het groen vooral begeleiding van de wegen. De bomen langs de Nassaulaan en de Oranjelaan geven een duidelijke begeleiding van de interne hoofdontsluiting van het woongebied.

Langs de Hoge Rijndijk is het groenbeeld wisselend; er is geen sprake van een duidelijke boomstructuur, afwisselend is wel en geen sprake van voortuinen aan de weg en op een aantal plekken is een groene berm aanwezig.

Binnen het plangebied is een aantal waardevolle bomen aanwezig. Deze worden via het gemeentelijke bomenbeleid zoals is vastgelegd in het Bomenbeleidsplan en de Bomenverordening 2009 beschermd. Een overzicht van de waardevolle bomen binnen het plangebied is opgenomen in bijlage 2.

Bebouwingsstructuur

Rijndijk bestaat uit de twee woonwijken Rijnegom en de Goede Herder en het lint aan de Hoge Rijndijk.

Lint Hoge Rijndijk

De bebouwing aan de noordzijde van de Hoge Rijndijk is te karakteriseren als afwisselende, organisch gegroeide lintbebouwing. De bebouwing staat over het algemeen met de voorzijde dicht aan de weg en met de achterzijde naar het water gekeerd. Daar waar meer ruimte tussen weg en water aanwezig is, verandert dit beeld en is sprake van naar binnen gerichte kleinschalige woongebieden. De bebouwing aan de zuidzijde van de Hoge Rijndijk vormt de rand van de woonwijken, met een aantal karakteristieke gebouwen.

De Goede Herder

De Goede Herder kent een ruime opzet met royale groene randen. De bebouwingsopzet heeft een vrij duidelijke rechthoekige structuur met herhaling van bouwblokken en open ruimtes. De gevarieerde bebouwing bestaat voornamelijk uit rijwoningen.

Rijnegom

Deze wijk kent een grote eenheid en samenhang en een overzichtelijke rechthoekige structuur met eenvoudige straatprofielen. Een groot deel van de bebouwing is uitgevoerd in dezelfde materialen en kleuren en bestaat uit rijwoningen in twee lagen met langskap.

De bebouwing aan de randen, met name aan de zijde van de Grote Polder, laat een afwijkende opzet en vormgeving zien.

Oriëntatiepunten en andere beeldbepalende elementen

Belangrijke oriëntatiepunten vanuit de wijde omgeving vormen van oudsher de kerken. De Meerburgkerk aan de Hoge Rijndijk is dan ook het oriëntatiepunt van Zoeterwoude-Rijndijk. Deze kerk is vanaf een groot deel van het lint te zien en lijkt in het verlengde van de weg te liggen.

Een ander oriëntatiepunt dat echter buiten het plangebied is gelegen is het bedrijfspand van Heineken.

Door zijn functie als (historische) structuurdrager en belangrijkste ontsluitingsroute is de Hoge Rijndijk aan te merken als beeldbepalend element.

Bijzondere vermelding verdient het ensemble van Meerburgkerk, pastorie, rectorhuis en boerderij aan de Hoge Rijndijk (nummers 16 tot en met 22b). Deze vormen een historische eenheid aan de Hoge Rijndijk, die behouden dient te blijven.

Verder vormt de Kopperwetering, de watergang naast de monumentale boerderij De Uithof, het enige behouden doorzicht van de Hoge Rijndijk naar de Oude Rijn.