De Leyens en Noordhove

3.4 Groen, water en natuur

De Leyens
De Leyens wordt aan drie kanten omgeven door groen en water. Aan de noordkant strekt zich het open weidegebied van de Meerpolder uit. De bebouwing nadert de ringdijk om de Meerpolder heel dicht, alleen een smalle strook groen ligt tussen de huizen en het talud van de dijk. Vanuit de wijk sluiten voetpaden aan op de route boven aan het dijktalud. De woningen keren zich af van de polder. Zij zijn niet met de voorgevel maar met de zij- of achterkant op de dijk georiënteerd.

Aan de zuidwestelijke rand van de wijk De Leyens ligt het Binnenpark. Het park van 20 hectare is verbonden met de groenstrook langs de Meerpolderdijk. Er is een uitgebreid net van wandelpaden en er zijn enkele fietspaden. Een waterloop, hier en daar verbreed tot vijver, slingert door het park. Het noordelijke deel heeft het karakter van een weidelandschap, het zuidelijke heeft meer bosschages. Het park loopt uit in een punt bij de rotonde van de Zwaardslootseweg waar enige sportvoorzieningen zijn aangelegd. Aan de noordoostkant grenst de wijk aan de Zoetermeerse Plas die via een brede kronkelende waterloop diep De Leyens indringt. Dit verleent de wijk een bijzonder, bijna Venetiaans karakter.

Bij het ontwerp van de woonwijk De Leyens is in tegenstelling tot de oudere wijken Driemanspolder en Palenstein de oude verkavelingsstructuur van het polderland als uitgangspunt genomen en zijn de oude landschapselementen ingepast. Zo zoeken voormalige tochtsloten, veelal vergraven tot singels, hun weg tussen de bebouwing. Her en der zijn oude boomgaarden te vinden en lange rijen windsingels omzomen de straten. Verder begeleiden groenstroken de RandstadRail en de Aziëweg. Hier en daar vormen de groenstroken langs de wegen uitlopers tot ver in de wijk. Eén daarvan, een langgerekte groenas van de Aziëweg tot de Columbusrede in De Leyens, heeft een bijzonder sterke visuele werking door de lange doorlopende lijn van grasvlakten en een middenpad.

Centraal gelegen element in de wijk De Leyens is het water, dat prominent aanwezig is en rechtstreeks in verbinding staat met de Zoetermeerse Plas. De Broekwegwetering slingert zich breeduit door de wijk en wordt in het Stadsnatuurplan gerekend tot natuur op stadsniveau. Omdat een groot gedeelte van de oever is uitgegeven als privé-tuin is de waterloop slechts op een beperkt aantal plaatsen, zoals bij de Broekwegkade, de Galjoenkade, de brug en het gemaal vanaf de openbare ruimte, beleefbaar. Op diverse plaatsen sluiten kreken en vaartjes aan op de Broekwegwetering. De kreken doorrijgen een groot deel van de met name westelijk gelegen woongebieden. Ze voeren hoofdzakelijk langs tuinen. De haventjes, met aanlegplaatsen voor kleine boten, brengen zowel functioneel als visueel een verband met het water. Hoewel het gebruik niet overal even optimaal is, maken deze havens deel uit van het karakteristieke woon- en leefklimaat. Hetzelfde geldt in feite voor de korte kades, die her en der opduiken als intieme plekjes aan het water. De kadewanden zijn uniek met de daar aanwezige mogelijkheden voor (beschermde) muurvarens. Om de Broekwegwetering in open verbinding met de Zoetermeerse Plas te kunnen stellen, is de grond eerst opgehoogd alvorens er gebouwd kon worden. Het noordelijke deel van de wijk De Leyens is het eerste woongebied van Zoetermeer dat niet direct op polderpeil gebouwd is.

Noordhove
Voor Noordhove is water het beeldmerk. De wijk grenst direct aan drie plassen: de Zoetermeerse Plas, de Noordhovense Plas en de Benthuizerplas. Het plassengebied is vanaf de tweede helft van de jaren '80, bij de bouw van Noordhove en Rokkeveen aangelegd met een dubbele bufferfunctie: figuurlijk, als 'groene grens' naar Benthuizen en het Groene Hart, en letterlijk, als waterberging voor een groot deel van de stad. Het plassengebied is een belangrijk natuur- en recreatiegebied.

In Noordhove is het groen, in tegenstelling tot in de Leyens geconcentreerd op enkele plekken, in een strikte hiërarchie van wijkgroen, buurtgroen en blokgroen (dichtbij de woning, voor de allerkleinsten), op zorgvuldig berekende plekken. Noordhove heeft een wijkpark, het Aldo van Eyckpark, en drie buurtparken aan de Gropius-, Kahn- en Skidmorelijn. Op de grens met de wijken Seghwaert en De Leyens liggen twee groengebieden de Wijdse Weide en het Lange Land. Noordhove Afronding heeft geen echt wijkpark, maar de voormalige langgerekte reserveringsstrook voor de (light)railverbinding naar Leiden vervult wel die functie. Dit is echter tijdelijk van aard. In de toekomst is het namelijk de bedoeling deze zone te benutten voor woningbouw.