Hoek van Holland - Woongebied

3.4 Monumenten en beeldbepalende objecten

De gemeente Rotterdam heeft een groot aantal objecten en gebieden die vanwege cultuurhistorische waarden worden beschermd volgens de Monumentenwet 1988 en de Monumentenverordening Rotterdam 2010. De gemeente Rotterdam maakt onderscheid tussen de volgende gebieden en gebouwen:

Rijksmonumenten en Gemeentelijke monumenten

Rotterdam heeft zowel rijks- als gemeentelijke monumenten. Een rijks- of gemeentelijk monument kan zijn een gebouw, water, terrein of een ander object dat van nationaal belang is (rijksmonument), of van algemeen belang voor Rotterdam is (gemeentelijk monument), vanwege de schoonheid, betekenis voor de wetenschap of de cultuurhistorische waarde. Dit is vastgelegd in respectievelijk de Monumentenwet 1988 en de Monumentenverordening Rotterdam 2010. Bij een monument gaat het om een bouwwerk of complex, zowel buiten als van binnen. Als vanzelfsprekend is het verboden zonder vergunning wijzigingen aan te brengen aan een beschermd monument.

Beeldbepalende objecten en Beeldbepalende gevelwanden

In Rotterdam is een groot aantal objecten te vinden die geen status hebben als gemeentelijk monument, maar wel van cultuurhistorische waarde zijn omdat deze objecten karakteristiek voor de stad of een wijk zijn: de zogenaamde Beeldbepalende Objecten. Ook heeft Rotterdam cultuurhistorisch waardevolle gevelwanden. Beeldbepalende objecten en gevelwanden hebben geen juridische status op grond van de Monumentenwet 1988 en de Monumentenverordening Rotterdam 2010.

Cultuurhistorische Verkenningen

De inzet van cultuurhistorisch erfgoed en architectuur bij ontwikkelingen van de stad is één van de kernbeslissingen uit de Stadsvisie Rotterdam 2030. Hiermee is cultuurhistorie, het opsporen van bestaande kwaliteiten die de geschiedenis heeft voortgebracht en het voortbouwen erop bij de actuele opgaven van de stad, een structureel onderdeel van de Rotterdamse ruimtelijke planvorming. Om dit in de praktijk tot uitvoering te brengen is sinds eind 2007 het B&W besluit van toepassing dat bij gebiedsontwikkeling een Cultuurhistorische Verkenning (CV) wordt opgesteld als blijkt dat er cultuurhistorische waarden in een gebied aanwezig zijn. In een CV worden de cultuurhistorische waarden van een gebied benoemd, geanalyseerd en gewaardeerd. Opdrachtgever voor een CV is de gemeente (Stadsontwikkeling) of een combinatie van gemeente, corporatie/ontwikkelaar en deelgemeente. Een CV wordt vastgesteld door het college van B&W of het DB van de betreffende deelgemeente, samen met het (stedenbouwkundig of master-) plan waarvoor het is gemaakt. De keuzes in het plan over de cultuurhistorische waarden worden hierbij gemotiveerd afgewogen. Vervolgens worden de cultuurhistorische waarden die in het betreffende plan zijn opgenomen ook verankerd in het bestemmingsplan.

Het plangebied

Op basis van gegevens van het gemeentelijke Bureau Monumenten zijn in onderstaande tabel de gebouwen binnen het plangebied weergegeven die van cultuurhistorische waarde zijn:

Adres				Functie	Datum	Status	Architect
Schoolstraat 21-29				woningbouw	1900	BO
2e Scheepvaartstraat 91-133				woningbouw	1924	RM	J.J.P. Oud
Prins Hendrikstraat				stadsklok	1880	BO
Prins Hendrikstraat 191				kerkgebouw	1920	BO
Willem van Houtenstraat 102				vuurtoren	1893	RM
's-Gravenzandseweg 265				woningbouw	1905	GMSP

Het gehele bebouwingsensemble rondom de Prins Hendrikstraat, Scheepvaartstraat en Schoolstraat zoals hieronder op kaart aangegeven, is cultuurhistorisch waardevol. Het is namelijk één van de laatste restanten van Hoek van Holland van vóór 1940. Het gehele bebouwingsensemble is cultuurhistorisch waardevol, vanwege de hieronder beschreven aspecten:

• 1. Historische betekenis vanwege het belang van het ensemble in de ontwikkelingsgeschiedenis van Hoek van Holland. Het ensemble is in vorm nog te herkennen als de 'Nieuwe Hoek' zoals dat bestond tot voor de 2e Wereldoorlog. Het was één van de buurten waar Hoek van Holland uit bestond tot de grootschalige wederopbouw en ontwikkeling van Hoek van Holland na de oorlog op gang kwam.
• 2. De 19e eeuwse en vroeg 20e eeuwse bebouwing in het ensemble stamt deels nog uit de tijd dat Hoek van Holland behoorde tot de gemeente 's Gravenzande en het omliggende gebied nog niet planmatig bebouwd was. Het heeft betekenis voor Hoek van Holland vanwege de oude stedenbouwkundige structuur van bebouwing langs en rondom de historische Prins Hendrikstraat.
• 3. De 19e eeuwse en begin 20e eeuwse bebouwing is tevens stedenbouwkundig- en architectuurhistorisch van betekenis vanwege het silhouet/straatbeeld (het heeft ensemblewaarde) en vanwege detailleringen zoals ornamenten (esthetische kwaliteiten).

Figuur 3.3: Cultuurhistorisch waardevol ensemble met blauwe stippellijn aangegeven.

Het gebied dat met de blauwe stippellijn is begrensd (zie figuur 3.3) heeft op de verbeelding de dubbelbestemming "Waarde - Cultuurhistorie" gekregen. In het gebied met deze bestemming geldt een bescherming van de aanwezige cultuurhistorische waarden. Burgemeester en wethouders kunnen een omgevingsvergunning voor het slopen onder voorwaarden verlenen.

Hoewel het rijksmonument De J.J.P. Oudwoningen ook binnen dit gebied is gelegen hebben deze gronden de dubbelbestemming niet gekregen. Rijksmonumenten worden namelijk al beschermd door de Monumentenwet, waardoor het verboden is om zonder vergunning wijzigingen aan te brengen aan een beschermd monument.