Nieuwe Dorp Heijplaat

2.4 Uitgangspunten

In opdracht van de deelgemeente Charlois, Havenbedrijf Rotterdam en Woonbron zijn, op basis van de Gebiedsvisie Heijplaat 2010-2020, ruimtelijke kaders en -aandachtspunten opgesteld voor het Nieuwe Dorp en de Groene Zone, het groene gebied tussen het voor-oorlogse deel van Heijplaat en het Nieuwe Dorp. Deze kaders en uitgangspunten zijn vastgelegd in de Nota van Uitgangspunten Nieuwe Dorp en Groene Zone (dS+V, januari 2011). Deze Nota is vastgesteld door het Platformoverleg Heijplaat en het Dagelijks bestuur Deelgemeente Charlois. De Nota van Uitgangspunten vormt het ruimtelijk kader voor het Strategisch Masterplan Nieuwe Dorp Heijplaat (zie paragraaf 2.5).

Op basis van het Strategisch Masterplan is een basiskaart gemaakt ten behoeve van dit bestemmingsplan. Deze is door de staf RO van de deelgemeente Charlois vastgesteld.

2.4.1 Stedenbouwkundige randvoorwaarden

De Nota van Uitgangspunten van de gemeente Rotterdam bevat de volgende stedenbouwkundig kaders voor het plangebied:

• Verschillend karakter van de randen van het Nieuwe Dorp.
• Groene Zone en aansluiting op RDM.
• Hoofdwegenstructuur Heijplaat.

Verschillend karakter van de randen van het Nieuwe Dorp

De ontwikkelingslocatie wordt ingesloten door drie belangrijke ruimtelijke elementen:

• Heijsekade/ Heijsehaven.
• Groene Zone langs de Courzandseweg.
• Eemhavenweg.

Deze drie elementen hebben direct invloed op het karakter van de drie verschillende randen van het plangebied.

Heijsekade/Heijsehaven

De Heijsekade krijgt een nieuw profiel, waarbij de aanwezigheid van het water beter wordt benut. Het parkeren wordt dusdanig gepositioneerd dat er geen visuele barrière wordt gecreëerd.

De verkeerskundige herprofilering van de Heijsekade (zie ook hierna onder hoofdwegenstructuur) is momenteel nog onderwerp van studie en maakt daarom geen onderdeel uit van dit bestemmingsplan.

Het stedenbouwkundige plan voor het Nieuwe Dorp voorziet in een accentuering van het woongebied langs de Heijsekade middels hogere bebouwing van maximaal vier bouwlagen die zich naar het water richt.

Groene Zone langs de Courzandseweg

Door de centrale Groene Zone lopen drie oost-westroutes die het Oude en Nieuwe Dorp met elkaar verbinden: Heijsekade, Neptunusstraat en Victorieuxstraat. Deze Zone heeft een sterke relatie met de bebouwing aan de Courzandseweg: vrijstaande en twee, drie en vier onder één kapwoningen met voortuinen en gemetselde erf afscheidingen. De aangrenzende rand van het Nieuwe Dorp zou een vergelijkbare uitstraling kunnen krijgen als de bebouwing aan de Courzandseweg, vooral vrijstaande en twee, drie en vier onder één kapwoningen met voortuinen en woningen met variabele verschijningsvorm (dakvormen, materiaalgebruik, etc.).

Eemhavenweg

In de huidige situatie heeft de Eemhavenweg negatieve effecten op het Nieuwe Dorp, vanwege de slechte oversteekbaarheid, wegverkeerslawaai en verminderde luchtkwaliteit.

Bebouwing aan deze rand moet worden afgestemd op het huidige verkeerslawaai van de Eemhavenweg, maar ook op de geplande verlegging van de route naar de Arie den Toomweg en Bunschotenweg.

Groene zone en aansluiting op RDM

De Groene Zone tussen de Courzandseweg en de Directeur de Gelderstraat wordt uitgebreid zodat deze helemaal vanuit de RDM naar de kinderboerderij loopt.

Het middendeel van de Groene Zone vormt de verbinding tussen het Oude en het Nieuwe Dorp en is bedoeld als speellandschap.

Hoofdwegenstructuur Heijplaat

Externe structuur: nieuwe ontsluiting van het Nieuwe Dorp en RDM West

In eerste instantie wordt het Nieuwe Dorp en de RDM ontsloten via de Eemhavenweg, Heijsekade en de nog aan te leggen weg op RDM West. Belangrijk uitgangspunt voor de nieuwe ontsluiting is dat de Heijsekade bedoeld is voor licht (personenauto) verkeer en niet voor vrachtverkeer. Een directe relatie met het water en een openbaar karakter van de kade is het uitgangspunt.

In de eindsituatie wordt een deel van de Eemhavenweg afgesloten, tussen Park de Heij en het Oude en Nieuwe Dorp, en wordt de doorgaande autoroute verlegd naar de Bunschotenweg en Arie den Toomweg. Heijplaat kan hierdoor als een aaneengesloten woongebied worden ontwikkeld en ontstaat er een betere aansluiting van het Park de Heij op de rest van Heijplaat. Volgens planning zal de nieuwe ontsluitingsstructuur in 2014 worden gerealiseerd.

Externe wegenstructuur plangebied en omgeving

Interne structuur: ontsluiting Nieuwe Dorp en verbinding Oude Dorp, Nieuwe Dorp en Park de Heij

Gemotoriseerd verkeer bereikt het Nieuwe Dorp via de Eemhavenweg en de Heijsekade. Zoals eerder aangegeven, is een belangrijk uitgangspunt voor deze nieuwe ontsluiting dat de Heijsekade bedoeld is voor licht (personenauto) verkeer en niet voor vrachtverkeer.De geplande wegenstructuur binnen het Nieuwe Dorp bestaat uit een nieuwe ventweg langs de Eemhavenweg, een aantal noord-zuid gerichte woonstraatjes en een centrale oost-west verbinding. Ventweg en woonstraatjes zorgen voor de noord-zuid verbinding en verspreiding van het bestemmingsverkeer. De Corydastraat komt te vervallen en de ligging van de Ampenanstraat wordt gewijzigd.

Interne wegenstructuur plangebied en omgeving

Om ervoor te zorgen dat het verkeer richting de RDM Campus niet via/door het woon-gebied van Heijplaat gaat, zal een aantal aanpassingen in de verkeersstructuur van Heijplaat als totaal plaatsvinden. Daarbij zullen in het woongebied doorgaande verbindingen met de RDM Campus worden voorkomen.

2.4.2 Adaptief bouwen

Heijplaat is een buitendijks gelegen gebied. Daarom moet bij planvorming rekening worden gehouden met mogelijke incidentele overstromingen. Onderzoek van de huidige situatie wijst uit dat op korte termijn (2050) rekening moet worden gehouden met eens in de 100 jaar een overstroming met een waterhoogte tot maximaal 1 meter.

Het gemiddelde straatpeil in het Nieuwe Dorp ligt in de huidige situatie op circa 2,6 m tot 3,2 m +NAP. Het normaal te hanteren uitgiftepeil voor nieuwbouw in Heijplaat bedraagt 3,9m +NAP. Het Nieuwe Dorp geheel ophogen naar het peil van 3,9m +NAP heeft echter dusdanige consequenties (financieel, planning, ruimtelijk) dat gezocht is naar alternatieven die financieel haalbaar zijn en die ook veiligheid bieden.

Om deze reden heeft de gemeente in maart 2011 het Nieuwe Dorp aangewezen als pilot voor het zogenoemde adaptief bouwen. In oktober 2012 heeft de gemeente het principebesluit aanpak meerlaagse veiligheid buitendijkse klimaatadaptatie Heijplaat

genomen. Dit besluit is als bijlage toegevoegd aan deze plantoelichting.

Concreet betekent dit besluit dat het Nieuwe Dorp niet integraal wordt opgehoogd of van dijken wordt voorzien. In plaats daarvan kiest de gemeente Rotterdam voor een zogenoemde meerlaagse veiligheidsmethode om te komen tot een acceptabele mate van waterveiligheid.

De meerlaagse veiligheidsmethode bestaat uit de volgende combinatie van maatregelen gericht op het verkleinen van overstromingskansen, het beperken van gevolgen van overstroming, op schadebeperking en herstelbevordering:

Het verkleinen van de kans op overstroming door:

• verhoging van de Heijsekade als waterkering op 3,60 m, met handhaving van het huidig maaiveldpeil (3,00 m. + NAP) als nieuw uitgiftepeil voor het openbaar gebied.
• verhoging onderdelen van kades rond de Eemhaven

-> resultaat: overstromingskans van zowel het Nieuwe Dorp als het Oude Dorp wordt teruggebracht naar 1 op 250 jaar (G+ scenario).

• eventueel: ophogen van bouwkavels in het Nieuwe Dorp

-> resultaat: de overstromingskans van gebouwen in het Nieuwe Dorp wordt verder teruggebracht naar een kans tussen 1 op 250 jaar en 1 op 4000 jaar, afhankelijk van ophoging.

Het beperken van de gevolgen van overstroming door een combinatie van onderstaande mogelijke maatregelen:

• kavels ophogen
• gebouwen / huizen waterbestendig bouwen:

- gevels tot hoogte van 3,60 m waterkerend maken

- inrichting huis zo maken dat benedenverdieping kan onderlopen

- plaatsing electra-, gas- en telecomaansluitingen op minimaal 3,90 m +NAP

• adaptieve maatregelen in het openbaar gebied:

- energie, gas, telecom verdeelkasten hoger aanleggen

- wegen en stoepen floodproof aanleggen

- bomen, struiken en gras gebruiken die tegen overstroming bestand zijn

Schadebeperking door:

• het vergroten van bewustzijn en zelfredzaamheid van gebruikers en bewoners
• het creëren van lokale evacuatiemogelijkheden
• het opzetten van een waarschuwingssysteem
• het opstellen van een evacuatieplan
• regelmatige rampenoefening

-> resultaat: reduceren van schade en slachtoffers, geen maatschappelijke ontwrichting

Het bevorderen van schadeherstel middels:

• het opstellen van een communicatieplan
• het opstellen van een herstelplan en oefening
• prioriteit voor herstel van de buitenruimte
• het in beeld brengen van kwetsbare groepen
• passieve afvoermogelijkheden voor overtollig water

-> resultaat: snel herstel van leefklimaat na overstroming

Op en langs de Heijsekade wordt onder verantwoordelijkheid van de gemeente Rotterdam een nieuwe waterkering aangelegd met een minimale kerende hoogte van 3,6m +NAP (3,4m als veiligheidsniveau + 0,2m golfopslag). In overleg met het Havenbedrijf zullen ook enkele delen van de kades langs de Eemhaven aan de zuidwestkant van Heijplaat worden verhoogd.

Deze maatregelen resulteren in een verkleining van het risico op overstroming van zowel het Nieuwe Dorp als het Oude Dorp Heijplaat. Hierbij wordt de overschrijdingskans (restrisico) teruggebracht tot een herhalingsfactor 1 op 250.

De aanleg van de nieuwe waterkering op en langs de Heijsekade vindt gelijktijdig plaats met de geplande aanleg van de nieuwe westelijke ontsluitingsweg naar de RDM.Deze zal volgens planning in 2014 gereed zijn.

De Heijsekade en de nieuwe waterkering vormen geen onderdeel van het plangebied van dit bestemmingsplan, maar zullen worden opgenomen in het nieuwe bestemmingsplan Waal/Eemhaven. Omdat er in het Nieuwe Dorp nog nooit een overstroming heeft plaatsgevonden en omdat er aan de nieuwe woningen schadebeperkende maatregelen worden genomen, acht de gemeente de risico’s tot de ingebruikname van de nieuwe waterkering aanvaardbaar.

Ten behoeve van dit bestemmingsplan besluit de gemeente -in afwijking van het geldende uitgiftepeil van 3,9m +NAP- een nieuw uitgiftepeil voor het Nieuwe Dorp te hanteren van 3,0m +NAP. Dit is het minimale niveau waarop de openbare ruimte wordt aangelegd. De openbare ruimte kan desgewenst ook hoger worden aangelegd.

Dit bestemmingsplan maakt het treffen van maatregelen op kavel- en gebouwniveau mogelijk,om de gevolgen van overstroming te beperken. Uitgangspunt daarbij is dat de uiteindelijke keuze voor (een) bepaalde maatregel(en) vrij is, onder de voorwaarde dat deze in voldoende mate bijdraagt aan kans- en schadebeperking. Bij het verlenen van een bouwvergunning toetst de gemeente aan de planregels die hiertoe in dit bestemmingsplan zijn opgenomen.

Gelet op het voorgaande omvatten de planregels van dit bestemmingsplan de volgende regeling ten aanzien van adaptief bouwen:

Woningen mogen slechts worden opgericht indien:

a. de begane grondvloer wordt gebouwd op een peil van minimaal 3,90 +NAP,

dan wel

b. wanneer een hiermee vergelijkbare bescherming tegen overstroming wordt bewerkstelligd,

dan wel

c. wanneer schadebeperkende maatregelen worden getroffen waarmee de negatieve effecten van overstroming worden voorkómen. Daarbij dienen de volgende schadebeperkende maatregelen in ieder geval te worden getroffen:

a. het waterkerend maken van de gevels tot een hoogte van ten minst 3,60 meter +NAP,

b. het plaatsen van electra-, gas- en telecomaansluitingen op minimaal 3,90 m +NAP.

Volgens de bouwregels van het bestemmingsplan zijn overal in het plangebied woningen mogelijk met een hogere begane grondverdieping, of een verhoogde begane grondvloer. Ook is het toegestaan dat de woningen op een (groen) talud komen. Aan de Heijsekade dient wel per blok een collectieve oplossing te worden gekozen, althans in geval van eventuele van buitenaf zichtbare maatregelen: talud, verhoogde stoep, of verhoogde verdiepingshoogte. Criteria hiervoor worden opgenomen in een welstandsparagraaf, die separaat van dit bestemmingsplan wordt vastgesteld.

Bij gronduitgifte zal ook in contracten met toekomstige vastgoedeigenaren worden geborgd dat zij maatregelen treffen om de gevolgen van overstroming te beperken. Hiertoe zal een kettingbeding worden opgenomen dat toekomstige vastgoedeigenaren op de hoogte stelt van de buitendijkse ligging van het gebied en de risico’s hiervan, en waarbij de verantwoordelijkheid van vastgoedeigenaren wordt vastgelegd voor het treffen van maatregelen aan hun vastgoed om schade en overlast van eventueel hoogwater te beperken.

Een communicatie- en evacuatieplan wordt opgesteld door de gemeente. Hoofdinzet is het voortijdig waarschuwen van bewoners bij aanstaand risico op overstroming en het aangeven van adequate maatregelen die gebruikers en bewoners van het gebied kunnen treffen om het risico te reduceren en schade te beperken. In het evacuatieplan zal duidelijk worden gecommuniceerd over te volgen vluchtroutes.

Ook start de gemeente bij gronduitgifte een communicatietraject richting nieuwe en huidige bewoners, waarbij de bewoners worden geinformeerd over de bovengenoemde onderwerpen en uitgangspunten.