direct naar inhoud van 4.12 Cultuurhistorie
Plan: Bedrijventerrein Valkenburgseweg/'t Ambacht/Katwijkerbroek
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0537.bpKATbedrijventrn-va01

4.12 Cultuurhistorie

Tientallen eeuwen van ontginnen, bouwen, wonen en werken hebben Zuid-Holland gemaakt tot een cultuurlandschap bij uitstek. Kerken, boerderijlinten, bollenschuren, dorpsgezichten maar ook dijken, verkavelingspatronen en archeologische vindplaatsen getuigen hiervan. Deze cultuurhistorische waarden zijn van grote betekenis voor onze leefomgeving. Daarom willen rijk, provincie maar ook de gemeente Katwijk deze cultuurhistorie behouden of inpassen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen.

Toetsingskader
Het rijk doet dat door de Modernisering van de Monumentenwet, waarbij het eerste speerpunt is: “cultuurhistorische belangen meewegen in de ruimtelijke ordening”. Inmiddels is het aangepaste Besluit ruimtelijke ordening in werking getreden, wat betekent dat er in het bestemmingsplan een beschrijving moet komen van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden rekening wordt gehouden. Ook de provincie wil cultuurhistorie betrekken bij ruimtelijke ontwikkelingen en heeft daarom het erfgoed van Zuid-Holland in kaart gebracht, middels de Cultuurhistorische Hoofdstructuur en de Regioprofielen Cultuurhistorie. De cultuurhistorische waarden bestaan uit historische stedenbouw, historische bouwkunst, historisch landschap en archeologie.

De gemeente Katwijk stelt in de Beleidsnota Monumentenzorg uit 2006 dat er een beleid moet worden opgesteld dat “voorwaarden schept om de gemeentelijke cultuurhistorische identiteit sterker richtinggevend te laten zijn bij ruimtelijke ontwikkelingen”.

Hieronder wordt aan de hand van de historische stedenbouw, het historisch landschap en de archeologie voor het plangebied verkend welke waarden er aanwezig zijn en welke mogelijkheden er vanuit deze onderwerpen zijn.

Historische stedenbouw
Het gebied Valkenburgseweg, het Ambacht en Katwijkerbroek beslaat deels grondgebied van de voormalige gemeente Katwijk aan den Rijn en deels van Valkenburg.

De Valkenburgseweg is een zeer oude verbindingsroute langs de Rijn, van het dorp Valkenburg naar Katwijk aan den Rijn en verder naar Katwijk aan Zee en Noordwijkerhout. De weg ligt op de linkeroever van de Rijn. De Valkenburgseweg stopt bij de kruising met de Sandtlaan en Molentuinweg. Tussen de Valkenburgseweg en de Rijn lagen verspreid van oudsher woonhuizen en was er wat bedrijvigheid, onder andere in de vorm van een kalkoven en een steenfabriek zoals te zien is op de Topografisch Militaire kaart uit 1876. Het gebied had een overwegend open en agrarisch karakter.

Historische bouwkunde
In het plangebied staan veel karakteristieke gebouwen met een hoge architectuurhistorische waarde. Er zijn geen rijksmonumenten, al heeft de molenbiotoop van Molen de Geregtigheid wel invloed op de bouwhoogte van de omringende bebouwing.

Daarnaast staan er gemeentelijke monumenten, namelijk:

  • 1. Sandtlaan 2, 4, 6, 8 en 10


En potentiële monumenten als:

  • 1. Valkenburgseweg 22, woning met bollenschuur;
  • 2. Valkenburgseweg 26 woning met bollenschuur;
  • 3. Valkenburgseweg 31, woning met bollenschuur;
  • 4. Valkenburgseweg 50, fabriek;
  • 5. Valkenburgseweg 12-18, dienstwoningen van LDM


Historisch landschap
De oeverwal van de Rijn, zover aanwezig, was bepalend voor de loop van de verbindingsweg tussen de verschillende dorpen. Aan de zuidkant van Katwijk aan den Rijn lagen tuinbouwgronden. De tuinbouw kwam sterk op aan het eind van de 19de eeuw, wat in 1912 leidde tot de oprichting van de Tuinbouwvereniging Katwijk en Omstreken. De groente was afkomstig uit de Zanderij, de Kooltuin, de Mient, de Pan, de Katwijkerbroek, de Schutterswei en de Blekerij. Vanaf 1916 wordt deze groente verhandeld op de veiling, die aan de zuidkant van de Sandtlaan stond en inmiddels is gesloopt. De beste produkten van de Katwijkse grond waren bloemkool en waspeen. Men specialiseerde zich in waspeen, maar omdat deze de grond nogal uitput moest men op zoek naar nieuwe grond, die buiten de gemeente werd gevonden.

Conclusies
Er is geen regeling opgenomen ter bescherming van karakteristieke gebouwen welke vanuit cultuurhistorisch oogpunt waardevol zijn maar niet zijn aangewezen als monument.