Bezuidenhout

2.4 Ruimtelijke structuur

2.4.1 Stedenbouwkundige structuur

De oorspronkelijke stedenbouwkundige structuur van het Bezuidenhout is grotendeels nog herkenbaar in het patroon van straten en pleinen. De Laan van Nieuw Oost Indië, Schenkkade, Juliana van Stolberglaan vormen de wijkontsluitende straten met aansluitingen op de omringende wijken en het Haagse Stadscentrum. Het gebied rond de Prinses Beatrixlaan, Utrechtsebaan en Prins Clauslaan zijn in de periode na de tweede wereldoorlog van kleur verschoten en daarmee ook van bebouwing. De oorspronkelijke drielaagse bebouwing met woningen zijn grotendeels vervangen door grootschalige kantoorgebouwen, appartementencomplexen en verkeersinfrastructuur.

De oorspronkelijke geïsoleerde ligging van het Bezuidenhout is door de verbindingen over het stationsemplacement, over de Utrechtsebaan en railinfrastructuur alsmede de kantoorontwikkeling langs de Schenkkade onderdeel van het Haagse stadscentrum.

2.4.2 Verkeer en infrastructuur

auto

Aan de zuidwestzijde van het plangebied ligt -in een open tunnelbak- de Utrechtsebaan. De Utrechtsebaan gelegen in het verlengde van de A12, is de belangrijkste aansluiting van Den Haag op het rijkswegennet.

Het plangebied is direct bereikbaar vanaf de Utrechtsebaan via de op- en afritten bij de Schenkkade en bij de Juliana van Stolberglaan/Prins Clauslaan.

De Utrechtsebaan met de op- en afritten, de Bezuidenhoutseweg, de Prins Clauslaan, de Juliana van Stolberglaan (tussen de Pr. Clauslaan en de Laan van Nieuw Oost Indië), de Schenkkade-IJsclubweg en de Boekweitkamp vormen samen met de Prinses Beatrixlaan en de Laan van Nieuw Oost-Indië, de hoofdontsluiting van de wijk voor het gemotoriseerde verkeer. Via deze wegen wordt ook het doorgaande verkeer afgewikkeld

De Laan van Nieuw Oost Indië en de Prinses Beatrixlaan verbinden het Bezuidenhout met de buurgemeente Leidschendam - Voorburg. De route Laan van Nieuw Oost-Indië – Van Alkemadelaan is daarnaast een van de doorgaande routes van en naar Scheveningen.

De Theresiastraat, De Eerensplein, de Juliana van Stolberglaan tussen de Laan van Nieuw Oost Indië, de Carel Reinierszkade en de Loudonstraat zijn primair van belang voor de ontsluiting van bestemmingen in de wijk en de onderlinge verbinding van de afzonderlijke delen van het plangebied.

openbaar vervoer

Grote delen van het plangebied bevinden zich binnen de directe invloedssfeer van het hoofdstation Den Haag Centraal of van het station Laan van Nieuw Oost-Indië. Dit maakt op zich het gebied al prima bereikbaar met het openbaar vervoer. Verder rijden er trams via de route Laan van Nieuw Oost-Indië-Juliana van Stolberglaan met een vertakking naar de Loudonstraat (richting Mariahoeve) en rijdt RandstadRail via de Prinses Beatrixlaan (zie onderstaande uitsnede van de HTM-netwerk kaart van OV lijnen / 2011). Langs deze wegen zijn voorzieningen getroffen in de vorm van vrij-liggende fietspaden of fietsstroken.

Openbaarvervoerslijnen door Bezuidenhout

Naast de streekbussen die via de Prinses Beatrixlaan, de Bezuidenhoutseweg en de Boslaan rijden en op het busplatform bij het Centraal Station halteren, wordt het plangebied nog bediend door de stadsbuslijnen 23 via de Laan van Nieuw Oost-Indië en buslijn 24 via de Theresiastraat

De doorgaande hoofdwegen (m.u.v. de Utrechtsebaan met de op- en afritten) en de buurtontsluitingswegen vormen ook de belangrijkste fietsverbindingen in en door het gebied. Langs deze wegen zijn voorzieningen getroffen in de vorm van vrij-liggende fietspaden of fietsstroken. Bij de stations en bij de grotere kantoren zijn de nodige voorzieningen ten behoeve van het stallen van fietsen aanwezig. Bij de woningen is de behoefte aan stallingsruimte voor fietsen vaak groter dan het aantal beschikbare plaatsen. In de openbare ruimte is een aantal zogenaamde “fietstrommels” geplaatst om de grootste parkeernood aan fietsstallingsplaatsen te verlichten.

De langzaam oplopende trambaan vanaf de Laan van Nieuw Oost-Indië richting het Centrale Station vormt een barrière in de wijk. Voetgangers die vanuit het zuidelijk deel van het plangebied naar de winkels in de Theresiastraat willen moeten omlopen en kunnen de trambaan passeren bij de Prinses Beatrixlaan of via een onderdoorgang ter hoogte van de Louise Henriettestraat.

fietsverkeer

In Bezuidenhout is het merendeel van de hoofdwegen voorzien van vrijliggende fietspaden behoudens de Schenkkade tussen Laan van Nieuw oost Indië en het Boekweitkamp. Het overig deel van de straten kent een gemengde vorm van verkeer waar de fietser samen met de automobilist de openbare ruimte deelt. De hoofd verbindingen van de fietsverkeer liggen over de Bezuidenhoutseweg, de Theresiastraat, de Juliana van Stolberglaan - IJsclubweg en de Schenkkade. De laan van Nieuw Oost Indië en de Prins Clauslaan - Prinses Beatrixlaan vormen de verbinding richting Voorburg. Een recreatieve verbinding ligt over de Carel Reinierskade. Nabij de Nieuwe Veenmolen wordt het volkstuincomplex doorsneden door een fiets- en wandelverbinding over het terrein van de NS-volkstuinen naar de Spinozalaan in Voorburg.

parkeren

In het kader van het mobiliteitsbeleid is begin negentiger jaren van de vorige eeuw de regeling “betaald parkeren met parkeervergunning” ingevoerd om de parkeeroverlast van de vele aanwezige grote kantoren in de wijk te bestrijden. Deze regeling is in de loop van de tijd effectief gebleken. De regeling wordt regelmatig geëvalueerd en zo nodig aangepast indien daar aanleiding toe bestaat.

De parkeerregeling geldt in geheel Bezuidenhout-West, Bezuidenhout-Midden en in Bezuidenhout-Oost.

In de avond en nacht is het eigen parkeren van bewoners meestal het grootste probleem, de vraag naar parkeerruimte is dan veelal groter dan het aanbod. Illegaal parkeren is een van de gevolgen daarvan. In een stadsbreed kader (het zogenaamde project “P2500”) wordt bezien welke oplossingen in het Bezuidenhout mogelijk en haalbaar zijn.

2.4.3 Groen

De ligging aan het Haagse Bos is een belangrijke kwaliteit van het wonen in Bezuidenhout. Voor wat betreft het oostelijk deel geldt dat ook voor de ligging aan de groene zone met parkje, sport- en recreatiecentrum Overbosch en de sportterreinen in Mariahoeve en de volkstuinen aan de zuidoostzijde. In de buurt zelf is het buurtgroen vrij spaarzaam aanwezig.

Met name Bezuidenhout-oost is nogal stenig. Slechts 5% (3 ha) bestaat uit buurtgroen, een paar in het plan van Berlage voorziene plantsoenen en een paar speelterreinen. Het terrein aan de Spaarwaterstraat heeft een flink formaat en bestaat uit een groot grasveld en een strook met speeltoestellen voor de kleintjes. Voorts zijn er bij De Wijckplaats en bij het wijk- en dienstencentrum in de Johannes Camphuijsstraat twee bescheiden speelplekken voor de kleintjes. Voortuinen zijn in deze buurt slechts in een paar straten of straatdelen aanwezig. De meeste straten zijn voorzien van straatbomen. In veel straten zijn de bomen overigens aan vervanging toe. De speelplek bij de Wijckplaats ligt net als de speelplaats van de basisschool aan de Merkusstraat in het centrum van een driehoekig bouwblok. Dit bouwbloktype komt vaker in de buurt voor. De (semi-)openbare bestemming, die dergelijke plekken vroeger vaak hadden, is in de loop der tijd vaak verloren gegaan. Het centraal in Bezuidenhout-oost gelegen Stuyvesantplein is heringericht.

In Bezuidenhout-midden is wat meer buurtgroen: het heringerichte Koningin Sophieparkje en bijna 4 ha voornamelijk langs verkeerswegen gelegen openbaar plantsoen. Een speelplek voor kinderen ontbreekt echter in het deel ten noordwesten van de Juliana van Stolberglaan. Voortuinen komen er vrij veel voor, bijvoorbeeld bij de woningen in het Emmaparkbuurtje, bij de naoorlogse stroken met eengezinswoningen en bij de woningen in de Amalia van Solmsstraat e.o. Ook hier zijn de meeste straten voorzien van bomen.

Stedelijke Groene Hoofdstructuur: Zone Schenkstrook

De groene zone langs de Schenk is onderdeel van de Stedelijke Groene Hoofdstructuur en is inmiddels vanaf de Prinses Beatrixlaan tot aan de gemeentegrens bij Leidschendam - Voorburg in z'n geheel heringericht.

2.4.4 Water

De belangrijkste watergang in Bezuidenhout is de Schenk, een van de oudste waterlopen van Den Haag. De Schenk verbindt het Haagse stadscentrum met de aan de noordoost van Den Haag gelegen Duivenvoortse en Veenzijdse Polder. Een tweede waterloop ligt op de grens met de gemeente Leidschendam - Voorburg.

Langs de Schenkkade, Carel Reinierzkade en Bezuidenhoutseweg liggen boezemkades. Voor de kade (ca. 13 m breed) en bijbehorende beschermingszone (15 m aan weerszijden) is de Keur van Hoogheemraadschap van Delfland van toepassing.

Meer waterthema's zijn te vinden in paragraaf 4.7.

2.4.5 Bodem

Op en in de directe omgeving van het plangebied hebben, met uitzondering van de Schenkstrook, een aantal grote, middelgrote en kleine bedrijven met bodembedreigende activiteiten hun vestiging gehad. Het gaat hier met name om schildersbedrijven, brandstoffendetailhandels, chemische wasserijen, benzine service stations, smederijen, vleesrokerijen en broodfabrieken.

In de directe omgeving van het plangebied zijn bodemonderzoeken uitgevoerd in verband met aangetroffen verontreinigingen, herinrichting en/of bouwplannen. Op verscheidene locaties is daaruit gebleken dat er sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Hiervan is sprake bij een gemiddelde overschrijding van de interventiewaarde in meer dan 25 m3 vaste bodem en/of 100 m3 grondwater (bodemvolume). Een deel van de gevallen betreft een mobiele verontreiniging met minerale olie, vluchtige aromaten en vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen.

Op één locatie is een uiterlijke startdatum voor de sanering vastgesteld. De locatie is gelegen aan de Theresiastraat 210-224. Dit geval van ernstige bodemverontreiniging is veroorzaakt door een voormalige brandstoffendetailhandel. De sanering van de bodemverontreinigingen met minerale olie en vluchtige aromaten dient voor 2015 te zijn aangevangen.

Op de locatie Altingstraat 26 t/m 42 was in het verleden een garage en benzineverkooppunt gevestigd. De voormalige bedrijfactiviteiten hebben geleid tot een geval van ernstige bodemverontreiniging met minerale olie. De brandstoftanks zijn door een daartoe gecertificeerd bedrijf verwijderd. De verontreiniging in de grond is gesaneerd, hierbij is een beperkte restverontreiniging (kleiner dan 25 m3) achtergebleven. De sanering van het grondwater is gestart in 2009 en is nog niet afgerond.

Binnen het plangebied zijn verder nog een aantal gevallen van ernstige bodemverontreiniging aanwezig die als niet spoedeisend zijn gekwalificeerd. Deze bodemverontreinigingen vormen geen zodanig risico dat de sanering ervan spoedeisend is. Het niet spoedeisend zijn van een bodemverontreiniging houdt in dat deze gevallen niet voor een vastgestelde datum gesaneerd dienen te worden. De sanering van deze bodemverontreinigingen gaat over het algemeen samen met herinrichting en/of nieuwbouw.

De volgende gevallen van bodemverontreiniging zijn nog niet of slechts deels gesaneerd:

• Ter plaatse van een perceel aan de Theresiastraat waar een chemische wasserij gevestigd is, is sprake van een bodemverontreiniging met vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen. De oorzaak van de verontreiniging is het directe gevolg van de activiteiten van de chemische wasserij.
• Op het noordelijk deel van de Johannes Camphuysstraat is in het verleden een benzine-servicestation gevestigd geweest. Door de voormalige bedrijvigheid is een bodemverontreiniging met minerale olie, vluchtige aromaten en vluchtige gechloreerde koolwaterstoffen ontstaan. De brandstoftanks zijn door een daartoe gecertificeerd bedrijf buiten gebruik gesteld en gereinigd.
• Op een deel van de Carpentierstraat, achter de Theresiastraat 74-76, bevindt zich een verontreiniging met minerale olie veroorzaakt door een ondergrondse huisbrandolietank. De brandstoftanks is door een daartoe gecertificeerd bedrijf verwijderd.
• Op een perceel aan de Rijklof van Goenstraat bevindt zich een verontreiniging met minerale olie en vluchtige aromaten ten gevolge mors/lekkage van een ondergrondse petroleumtank. Er waren twee tanks aanwezig, deze zijn door een daartoe gecertificeerd bedrijf verwijderd. De verontreiniging in de grond is grotendeels gesaneerd, de verontreiniging in het grondwater echter nog niet.

Een deel van de gevallen betreft een immobiele verontreiniging met zware metalen en/of polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK).

• Het volkstuinencomplex Groene Schenk (VT Loolaan) maakt deel uit van de Schenkstrook. Op de Schenkstrook is in het verleden huisvuil gestort in de periode van circa 1932 tot 1938. Dit huisvuil was afkomstig uit Den Haag. Tevens zijn de toen aanwezige sloten en greppels met huisvuil gedempt. Daarnaast is het terrein in gebruik geweest voor het verbranden van kabels, waaruit metalen werden gewonnen. De afvalresten welke hierbij vrij kwamen zijn over het terrein verspreid. Door deze activiteiten is een geval van ernstige bodemverontreiniging ontstaan. In de Schenkstrook is sprake van een grondverontreiniging met zware metalen. Inmiddels zijn delen van de Schenkstrook gesaneerd.
• Een aantal andere gevallen zijn reeds gesaneerd door de verontreiniging volledig af te graven, door het aanbrengen van een schone leeflaag of door isolatie van de verontreiniging door bebouwing.

2.4.6 Kabels en leidingen

In het gebied liggen in de Prinses Beatrixlaan, Juliana van Stolberglaan en Prins Clauslaan zware transportleidingen van het Hoogheemraadschap Delfland.

In de zone van de Schenk ligt een watertransportleiding van de Dunea.

In de Prins Clauslaan liggen 25kV leidingen die langs de westelijke rijbaan van de Utrechtsebaan richting Schenkkade lopen; onder het kantoorgebouw van Nationale Nederlanden door.