Oostpolder

4.5 Cultuurhistorie

De hedendaagse Oostpolder bestaat uit drie voormalige polderontginningen. Deze polders, polder Broek, polder Broekhuizen en Land van Thuil zijn tussen 1100 en 1377 ontgonnen en in 1863 samengevoegd tot de huidige Oostpolder. Door Bureau Lantschap is een cultuurhistorische analyse van de Oostpolder opgesteld (17 mei 2006). Een hoge waarde is toegekend aan de kenmerkende verkaveling in langgerekte, strookvormige percelen (strokenverkaveling), de brede sloten en de openheid van de bovenlandpolders, maar ook aan de Ringvaart en ringdijk van de Zuidplaspolder en het duidelijke hoogteverschil tussen deze jonge droogmakerij en het bovenland. Aan deze voor het lokale cultuurlandschap kenmerkende structuren en elementen is de ontginningsgeschiedenis nog duidelijk af te lezen. Daarnaast zijn enkele historische gebouwen hoog gewaardeerd: de historische boerderij Waterrijk met monumentale status, vanwege haar kenmerkendheid voor het polderlandschap en de gaafheid en de schutsluis uit de periode 1928-33 bij het Gouwekanaal, omdat het samen met het gemaal, de bruggen en andere betonnen infrastructurele werken een cultuurhistorisch waardevol ensemble vormt. Dit ensemble is een belangrijke herinnering aan de aanleg van het Gouwekanaal en de impact ervan op de polders. Daarbinnen heeft met name de schutsluis een hoge waarde, omdat dergelijke schutsluizen met twee kolken zeldzaam zijn in kleine bovenlandpolders.

Gemeentelijke monumenten in het plangebied zijn boerderij Waterrijk (Tweede Moordrechtse Tiendeweg 2) en de woningen aan Sluisdijk 1-7 (zie figuur 4.3).

Figuur 4.3: Dijkwoningen Sluisdijk 1-7.

Verder zijn in december 2011 als gemeentelijk monument aangewezen:

• a. het gemaal met woning (Broekweg 2-4) (zie figuur 4.4),
• b. het nabijgelegen ensemble met schutsluis en betonnen bruggen (zie figuur 4.5) en
• c. het boerderij-ensemble Broekweg 5.

Figuur 4.4: Gemaal Oostpolder in Schieland met dienstwoning.

De plannen voor de herinrichting van de Oostpolder zijn geënt op de cultuurhistorische waarde van het plangebied. Dit komt onder meer tot uitdrukking in het behoud van de strokenverkaveling, de brede sloten en de openheid van de polders. Ook cultuurhistorische elementen als de oude sluis en de draaibrug worden benut. Landhoofden waarvan de bijbehorende bruggen verdwenen zijn, blijven liggen. Dit soort elementen geven een impuls aan de recreatieve mogelijkheden in het gebied (zie paragraaf Planaspecten").

Figuur 4.5: Brede sluiskolk met de brug langs het Gouwekanaal (links) en de smalle schutkolk (rechts).