direct naar inhoud van 2.3 Cultuurhistorische en archeologische waarden
Plan: Achtersluispolder
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0479.STED3741BP-0302

2.3 Cultuurhistorische en archeologische waarden

Zoals uit 2.1 Geschiedenis van het plangebied blijkt, dateert de Achtersluispolder weliswaar uit de Middeleeuwen maar is nooit bewoond of bebouwd. Ook industrie, in de vorm van molens, scheepswerven of traankokerijen, ontbrak. Het gebied is tot in de 20ste eeuw in gebruik geweest als veeteeltgebied. Vanaf 1917 werd het een vestigingsplaats voor industrie. Na de Tweede Wereldoorlog is het gehele gebied volgebouwd met fabrieken, werven, loodsen en opslagplaatsen.

2.3.1 Monumenten

Er zijn drie monumenten:

  • Pakhuis de Vrede: rijksmonument
  • Noorder IJ- en Zeedijk: provinciaal Monument
  • Braak bij de dijk: provinciaal monument.

Van de gebouwen in de Achtersluispolder is meelfabriek ‘De Vrede’ van bouwkundige grote waarde en om deze reden ook op de rijksmonumentenlijst geplaatst. Het bijbehorende ketelhuis is inmiddels gesloopt. De waarde van de overige, latere bebouwing is gering.

Vanuit historisch-geografisch oogpunt is de Noorder IJ- en Zeedijk, de noordgrens van het gebied, van zeer grote waarde. Deze hoogwaterkerende dijk is van zeer groot belang geweest bij het droog houden van de Zaanstreek en Midden-Noord-Holland en om deze reden op de provinciale monumentenlijst geplaatst.

De bij de dijk horende braak is eveneens monument.

2.3.2 Archeologie

Omdat de Achtersluispolder in het verleden onbewoond was en in de 20ste eeuw industriegebied is geworden, waarbij de bodem soms zwaar werd verstoord, is de archeologische waarde van het gebied zeer laag. Alleen de Noorder IJ- en Zeedijk (inclusief de Zuiddijk) is van archeologische waarde. Bij graafwerkzaamheden in deze dijk is daarom op grond van dit bestemmingsplan een aanlegvergunning verplicht. Wat betreft de archeologische waarden in de dijk moet worden voorkomen dat deze, net als de dijk zelf, worden aangetast door graafwerkzaamheden.

Volgens het cultuurhistorisch advies van de afdeling Cultuur Monumenten en Toerisme en gebaseerd op de nieuwe nota archeologienota mag een terrein kleiner dan 5 meter verstoord worden zonder dat er maatregelen met betrekking tot archeologie nodig zijn. Is de verstoring groter, dan moeten er maatregelen met betrekking tot archeologie worden genomen. Ook staat in de nota een diepte die geldt voor verstoringen van dijken. Deze bedraagt 50 centimeter. Voor verstoringen boven de 50 centimeter zijn geen maatregelen met betrekking tot archeologie nodig, wordt er dieper gegraven dan moeten wel maatregelen vanwege archeologie worden getroffen.

Op de verbeelding is deze voorgaande archeologische waarde aangeduid met de (aw5) onder de dubbelbestemming Waarde - Archeologie (WR-A). In de gemeentelijke archeologienota worden 5 verschillende waarden onderscheiden, die elk verbonden zijn aan een gebiedstypering zoals 'bewoningslint' en 'buitengebied' de restcategorie 'overig'. Vanwege de geschiedenis van de Achtersluispolder en het feit dat de bodem soms zwaar geroerd is, valt de archeologische waarde daarom in de categorie die aangeduid wordt met de functieaanduiding (aw5) conform de gemeentelijke archeologienota.