Achtersluispolder

2.2 Structuur van het plangebied

De Achtersluispolder is het meest oostelijk gelegen gebied van Zaanstad en grenst direct aan de gemeente Amsterdam. Zeer bepalend voor de ontwikkeling en het karakter van het gebied is de begrenzing door water rondom: aan de oostzijde de IJ-plas, aan de zuidzijde het Noordzeekanaal en aan de westzijde zijkanaal G en de monding van de Zaan. Halverwege de 20e eeuw is hier een industriegebied ontstaan, waarbij de scheepvaart voor de nodige industriële bedrijvigheid heeft gezorgd.

De Noorder IJ- en Zeedijk vormde de oorspronkelijke scheiding tussen land en water en vormt ook nu nog een scheidend element. Er kan gesproken worden van het gedeelte ten noorden van de dijk met het Vijfhoekpark, bedrijventerrein van deelgebied Zilverland, de rioolwaterzuiveringsinstallatie, volkstuinen, het crematorium, sportvelden en woningen aan de dijk. En er kan gesproken worden van het zuidelijk van de dijk gelegen gebied met een sterk accent op bedrijvigheid.

De Achtersluispolder kan gezien worden als een samenvoeging van diverse deelgebieden met een eigen karakter. De verscheidenheid aan indrukken die men in dit gebied op kan doen is een van de kwaliteiten. Naast de genoemde dijk zijn er nog drie structuurdragers die deze deelgebieden tot één geheel smeden. Dat zijn de Thorbeckeweg, de Sluispolderweg en het omringende water. Alle structuurdragers zullen apart worden beschreven.

2.2.1 Noorder IJ- en Zeedijk

Dit oude landschappelijke element kronkelt door de gehele Achtersluispolder. De veelal eenvoudige bebouwing, met enkele Zaanse huizen is beeldbepalend. De Zuiddijk die overgaat in de Noorder IJ en Zeedijk, behoort tot de belangrijkste structuurdragers in de Zaanstreek en is derhalve van regionaal belang. Grootschalige ingrepen in en ondermijning van dit landschappelijke lichaam is ongewenst.

De weg over de dijk vervult momenteel meerdere functies: ontsluiting voor de industrie, sluiproute voor Coentunnel-verkeer, groenzone voor het gebied, en verlengstuk van de doorgaande fietsroute. Het landschappelijk element als verhoogd lint is vanuit de omgeving goed zichtbaar.

In 2003 heeft de provincie de Noorder IJ- en Zeedijk (inclusief de Zuiddijk) en de bijbehorende braak in zijn geheel op de provinciale monumentenlijst geplaatst. Daarmee is de dijk een beschermd monument geworden.

2.2.2 Thorbeckeweg & Den Uylweg

De hoofdweg die de noordelijke grens van het gebied vormt, heeft een bepalende functie. Aan deze weg takken de ontsluitingswegen van de Achtersluispolder aan.

2.2.3 Sluispolderweg

De Sluispolderweg fungeert als hoofdader van de Achtersluispolder.

De weg volgend vanaf de denkbeeldige entree tot aan het einde van de Sluispolderweg, komt men langs diverse indrukken:

Na een representatieve entree naast de busbrug volgt een groene laan langs de sportvelden. De hoge dijk biedt zicht op een representatief beginstuk met verzorgde architectuur en daarachter de grovere industrie met grote loodsen. Langs de Sluispolderweg heeft men hier en daar zicht op de kades en water, een mogelijk toekomstig gemeenschappelijke voorziening (facility point), een monumentaal pand met zicht op het Noordzeekanaal (de Vrede) en een lange gebogen weg die eindigt in een openbaar aan te leggen pleintje annex uitkijkpunt. Deze beeldsequentie kan als representatieve indruk voor het gehele gebied gezien worden.

Sluispolderweg

Het omringende water

Zicht op monument de Vrede vanaf Amsterdam