Assumburg - Oud Haerlem

6.4 Archeologie

6.4.1 Regelgeving en beleid

Het archeologisch bodemarchief is de grootste bron voor de geschiedenis in Nederland. Het Verdrag van Malta regelt de bescherming en het behoud van deze archeologische waarden. Het Verdrag is geïmplementeerd via de Wet op de Archeologische monumentenzorg. Als gevolg van dit Verdrag wordt in het kader van de ruimtelijke ordening het behoud van het archeologisch erfgoed meegewogen zoals alle andere belangen die bij de voorbereiding van het plan een rol spelen. Op grond van de aangescherpte regelgeving stellen Rijk en provincie zich op het standpunt dat in het ruimtelijk beleid zorgvuldig met het archeologische erfgoed moet worden omgegaan. Voor gebieden waar archeologische waarden voorkomen of waar reële verwachtingen bestaan dat ter plaatse archeologische waarden aanwezig zijn, dient door de initiatiefnemer voorafgaand aan bodemingrepen archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd. De uitkomsten van het archeologisch onderzoek dienen vervolgens volwaardig in de belangenafweging te worden betrokken. Het belangrijkste doel is de bescherming van het archeologische in de bodem (in situ) omdat de bodem doorgaans de beste garantie biedt voor een goede conservering. Er wordt uitgegaan van het basisprincipe de 'verstoorder' betaalt voor het opgraven en het documenteren van de aangetroffen waarden als behoud in de bodem niet tot de mogelijkheden behoort.

Het Rijk heeft de beleidsuitgangspunten ten aanzien van archeologie neergelegd in onder meer de Cultuurnota 2005-2008, de Nota Belvedère, de Nota Ruimte, de Wijziging van de Monumentenwet 1988 en diverse publicaties van het Ministerie ven OC&W.

6.4.2 Onderzoek

Op kaart nummer 10 van de provinciale verordening is een groot deel van het plangebied aangewezen als aardkundig waardevol gebied (zie figuur 6.3).

Figuur 6.3 Uitsnede van Verordeningskaart 10, provincie Noord-Holland (juni 2010)

De gemeente Heemskerk heeft voor de bescherming van de archeologisch waardevolle gebieden eigen beleid ontwikkeld, waarbij de (verwachtings)waarde per locatie inzichtelijk is gemaakt met behulp van een gemeentelijke archeologische waardenkaart. In figuur 6.4 is te zien dat het plangebied van het voorliggend bestemmingsplan binnen drie verschillende zones is gelegen. Afhankelijk van de locatie (rode, blauwe of grijze zone) en omvang van de werkzaamheden (oppervlak en diepte) is voorafgaand aan werkzaamheden archeologisch onderzoek en/of een vergunning benodigd:

• rode zone gearceerd, archeologisch rijksmonument: monumentenvergunning benodigd;
• rode zone, (beoogd) gemeentelijk archeologisch monument dan wel archeologisch waardevol gebied van de eerste categorie: bij alle bodemroering archeologisch onderzoek benodigd;
• licht groene zone, waardevol gebied van de eerste categorie: bij alle bodemroering archeologisch onderzoek benodigd;
• blauwe zone, waardevol gebied van de tweede categorie: indien plan groter dan 60 m² en dieper dan 40 cm, archeologisch onderzoek benodigd;
• donker groene zone, waardevol gebied van de derde categorie: indien plan groter dan 500 m²en dieper dan 40 cm, archeologisch onderzoek benodigd;
• grijze zone, waardevol gebied van de vierde categorie: indien plan groter dan 2.500 m² en dieper dan 40 cm, archeologisch onderzoek benodigd;
• witte zone: archeologievrij gebied.

Figuur 6.4 Gemeentelijke archeologische waardenkaart

6.4.3 Conclusie

Het archeologische rijksmonument Oud-Haerlem (in figuur 6.4 met een arcering aangegeven) wordt beschermd via de Monumentenwet. Voor het overige deel van het plangebied is een beschermde regeling in het voorliggend bestemmingsplan opgenomen. De kaart en regels maken onderscheid in de volgende dubbelbestemmingen:

• 'Waarde - Archeologie - 1' voor de (beoogde) monumenten 'HEEM 14A', 'HEEM 48A' en 'HEEM 44A';
• 'Waarde - Archeologie - 2' voor de blauwe zone: de volkstuinen;
• 'Waarde - Archeologie - 4' voor de met grijs aangegeven gronden.

De nummers van deze dubbelbestemmingen komen overeen met de waardecategorie van de gemeentelijke archeologische waardenkaart.