Gershwin

7.3 Conclusie

De maximaal toelaatbare grenswaarde van 53 dB wordt bij veel gevels of geveldelen overschreden vanwege het verkeerslawaai van de A10.

Maatregelen aan de geluidsbron

Het Amsterdamse verkeersbeleid is gericht op beperking van het autoverkeer. Een extra plaatselijke beperking van het autoverkeer op de wegen rondom Gershwin zou ten koste gaan van de bereikbaarheid van Gershwin en de rest van het Zuidasgebied. De A10 heeft een zeer belangrijke functie in de afwikkeling van het autoverkeer in Amsterdam. Maatregelen ter vermindering van het autoverkeer op deze weg worden daarom niet voorzien. Ook maatregelen ter verlaging van de verkeerssnelheid worden op de wegen rondom Gershwin en op de A10 niet voorzien.

Amsterdam heeft het beleid dat bij groot onderhoud van wegen het nieuwe wegdek waar mogelijk zal bestaan uit een geluidsreducerende asfaltsoort. Geluidsreducerend asfalt kan de geluidsbelasting van de stedelijke wegen met ongeveer 3 dB terugdringen, maar kan om wegbouwkundige redenen vaak niet aangelegd worden. Geluidsreducerend asfalt slijt in bepaalde omstandigheden onaanvaardbaar snel. De aanwezigheid van kruispunten, verkeerslichten en putten versnellen dat proces. Het wegdek van de A10 is uitgevoerd in geluidsreducerend 1-laags Zeer Open Asfalt Beton. Het wegdek van de Mahlerlaan zal in de eindfase ook uit een geluidsreducerende asfaltsoort bestaan. Op dit moment is onbekend of bij toekomstig groot onderhoud van de Buitenveldertselaan, Beethovenstraat en de De Boelelaan geluidsreducerend asfalt toegepast kan worden.

De treinen en de spoorbaan zijn geen eigendom van Amsterdam. Afgezien van de haalbaarheid liggen geluidsbeperkende maatregelen aan de treinen en railconstructie niet voor de hand gezien het overheersende wegverkeerslawaai. Deze argumenten gelden ook voor de geluidhinder van de sneltram.

Maatregelen in het gebied tussen de wegen en de woningen

De woongebouwen in Gershwin zijn in het algemeen zeer hoog waardoor het effect van een geluidsscherm langs de A10 op de hogere verdiepingen gering of nihil is. Uit de gebouwontwerpen van de blokken die het meeste hinder ondervinden van de A10, blijkt bovendien dat relatief simpele oplossingen aan het gebouw mogelijk zijn om de belasting van de west en oostgevel te reduceren tot onder de maximale grenswaarde. Daarbij komt dat, wil een geluidsscherm voor het gehele Gershwin gebied effectief zijn, er een scherm nodig is van orde grootte 1,5 kilometer lang. Deze zou nagenoeg exact moeten worden gerealiseerd op de locatie waar het Dok is voorzien. Aangezien in maart 2011 de notitie Reikwijdte en Detailniveau in procedure is gebracht en daarmee de eerste formele stap in de besluitvorming over het Zuidas Dok, is genomen, is realisatie van het Dok op korte termijn mogelijk. Volgens de huidige planning zou in 2015 gestart worden met de bouw van het Dok en ligt de A10 in 2019 geheel onder de grond. Daarmee is de grootste bron voor de geluidhinder weggenomen.

Ook wanneer de in 2011 ingezette besluitvormingsprocedure voor het Dok niet leidt tot ondertunneling op korte termijn, is uitbreiding aan de A10 voorzien. Hierdoor is het niet mogelijk om op korte termijn een toekomstvast (inpasbaar)scherm te plaatsen, waardoor de investering van een geluidsscherm – ook bij een laag en weinig effectief scherm van 3 meter hoogte is een investering gemoeid van enkele miljoenen euro's – te niet wordt gedaan.

Plaatsing van geluidschermen langs stedelijke wegen is überhaupt geen optie. Afschermende niet-geluidsgevoelige bebouwing is gerealiseerd in de vorm van de kantoorbebouwing in het deelgebied Mahler en in de vorm van het ABN-AMRO gebouw. Deze afscherming is echter niet voldoende.

Maatregelen in het gebied tussen de spoorbaan/sneltrambaan en de woningen.

De argumenten om af te zien van een geluidsscherm langs de spoorbaan komen deels overeen met die van het wegverkeer. Bovendien is de overschrijding van de voorkeursgrenswaarde van spoorweglawaai relatief gering en is het wegverkeerslawaai overheersend.

Maatregelen aan de woningen

Een andere maatregel is de realisatie van dove gevels, die geen toetsing vereisen aan de normen van de Wet geluidhinder. Dove gevels zijn gevels waarvan de ramen en deuren van de verblijfsruimten niet geopend kunnen worden.

Deze gevels dragen ook zorg voor het wettelijk vereiste binnenklimaat. Ook de realisatie van geluidsafschermende balkons, verglaasde serres en loggia's kunnen bijdragen aan de beperking van de geluidhinder. Overigens is in het Bouwbesluit voorgeschreven dat het geluidsniveau van nieuwe woningen altijd moet voldoen aan de binnennorm van 33 dB.

In het bestemmingsplan is opgenomen dat woningen alleen gerealiseerd kunnen worden indien de te zwaar belaste gevels worden uitgevoerd als dove gevels.

Tijdens de uitwerking van het plan zal waarschijnlijk blijken dat het niet nodig zal zijn bepaalde geveldelen als dove gevel uit te voeren omdat de nu nog te realiseren bebouwing na voltooiing een zodanige afschermende werking heeft dat de geluidsbelasting minder zal zijn dan 53 dB. In het bestemmingsplan is bepaald dat in dergelijke gevallen van een dove gevel kan worden afgezien. Om in die situatie, ook als de voorkeurswaarden worden overschreden, woningen zonder dove gevel te kunnen realiseren moeten ook voor deze gevels hogere waarden worden vastgesteld.

Geluidluwe zijden

Volgens het beleid dienen woningen met een dove gevel altijd over een stille zijde te beschikken. In het volgende wordt gemotiveerd waarom in dit plan Amsterdam deels afwijkt van het beleid.

In het SPvE wordt gesteld dat de maat van de kavels zodanig is dat de stille zijde in het ontwerp gerealiseerd kan worden, maar dat dit de mate van transparantie van de topzone beperkt. Het SPvE spreekt van Gershwin als een hoogwaardig en dicht stedelijk milieu waar het accent ligt op woningbouw. Om deze hoge dichtheden te kunnen realiseren is een stedenbouwkundig gridpatroon uitgewerkt dat uitgaat van verschillende afzonderlijke stads- en waterbouwblokken. Uit stedenbouwkundige studies bleek namelijk dat met gesloten bouwblokken (vanuit het oogpunt van beperking van de geluidhinder te prefereren) de geambieerde hoogstedelijkheid niet haalbaar zou zijn. Bij het uitwerken van het voorontwerp naar het ontwerp bestemmingsplan Gershwin is ook het geluidonderzoek voor het bestemmingsplan definitief geworden. Uit dit onderzoek, in combinatie met verder inzicht in de stedenbouwkundige opzet en het ontwerp van de woonblokken, bleek dat het, door de gekozen stedenbouwkundige opzet, voor een groot deel van de woningen niet haalbaar is om een geluidluwe zijde te realiseren in die gevallen waar een woning een dove gevel heeft. Daarmee kan niet worden voldaan aan het Amsterdamse geluidbeleid

In de besluitvorming over het toenmalige, inmiddels vernietigde bestemmingsplan Gershwin (vastgesteld december 2003), is besloten dat voor Gershwin wordt afgeweken van het Amsterdamse beleid. Daarbij werd mede geanticipeerd op het Dok, waardoor de geluidbelasting van de A10, de grootste probleemveroorzaker, zou verdwijnen. Anno 2011 is de situatie niet veranderd. Ten opzichte van het geluidsonderzoek is de geluidsituatie, als gevolg van hogere verkeersintensiteiten, zelfs nog iets verslechterd. Het aanpassen van de stedenbouwkundige opzet is niet haalbaar aangezien Gershwin voor circa 1/3 reeds is gerealiseerd conform het SPvE. Ook zouden, zoals hiervoor reeds gesteld, de hoge dichtheden niet haalbaar zijn bij bijvoorbeeld gesloten bouwblokken. Daarbij zou ook de grondexploitatie drastisch moet worden bijgesteld. Daarnaast wordt er in de uitwerking van de afspraken met marktpartijen (ontwikkelingsovereenkomst gesloten december 2002) rekening gehouden met het afwijken van het Amsterdamse beleid. Achteraf afwijken op dit punt zou de gemeente door de marktpartijen kunnen worden verweten.

In het voorliggende ontwerpbestemmingsplan is echter, waar de feitelijke ontwikkeling van de plannen het nog mogelijk maakte voor gekozen alsnog een geluidluwe zijde voor te schrijven voor woningen met een dove gevel of hogere waarde door de realisatie van bouwkundige voorzieningen zoals afsluitbare loggia's of serres. Het gaat om de bestemmingsvlakken W-1, W-7 en W-6.

Gecumuleerde geluidsbelasting

Volgens het Amsterdamse geluidsbeleid is een gecumuleerde geluidsbelasting die maximaal 3 dB hoger is dan de maximaal toelaatbare wettelijk waarde, nog aanvaardbaar. In dit geval is dat 66 dB. Dat wil zeggen dat het gecorrigeerde verkeerslawaai en railverkeerslawaai is gecumuleerd naar de hinder van stedelijk wegverkeer.De hoogste berekende gecorrigeerde gecumuleerde geluidsbelasting van de woonbebouwing bedraagt 66 dB. Dat is volgens het Amsterdamse beleid aanvaardbaar. Deze zwaar belaste gevels worden overigens op grond van de Wet geluidhinder doof uitgevoerd vanwege de hinder van de A10.