Buikslotermeer II

2.1 Ontstaansgeschiedenis

Drooglegging van het Buikslotermeer
Het plangebied ligt in het voormalige Buikslotermeer dat in 1627 is drooggemalen en ingepolderd samen met twee andere Waterlandse meren, het Belmer- en Broekermeer. Waarschijnlijk was het meer ongeveer 340 hectare groot en 3 à 4 meter diep. Dergelijke meren zijn ontstaan doordat veengrond steeds verder afkalfde, vooral na zware stormen werden soms hele stukken land weggeslagen.
Na de drooglegging werd de Buikslotermeerpolder gebruikt voor weidegrond. Boeren vestigden zich aan de Buikslotermeerdijk en verder waren er grote boerenhoeven met namen als 'Vredelust', 'Boerelust', 'Herteveld' en 'Elsenhage' (gelegen bij het huidige sportpark 'Elzenhage'). Deze agrarische functie heeft de polder tot de jaren zestig behouden.

de hoeve Vredelust in de jaren zestig, voorafgaand aan de sloop

De Buikslotermeerpolder
Rond de polder werd een ringsloot aangelegd waarvan het westelijk deel in 1824 onderdeel werd van het Noordhollandsch Kanaal. Een jaar later bezweek de dijk bij Durgerdam en kwamen Waterland en de Buikslotermeer tot aan de dakgoten onder water te staan. De laatste keer dat de polder overstroomde was in 1916.
Nog altijd watert de polder af op het Waterlandsboezemsysteem via het Noordhollandsch Kanaal. Waterpeil in het kanaal is -1,56 m NAP. In de polder varieert dit tot -4,8 tot -5,2 m onder NAP. Maaiveldhoogte varieert van –3,5 tot –4,5 m NAP.

de ligging van het plangebied in de Buikslotermeerpolder geprojecteerd op de historische kaart van Visscher uit ca. 1700

Het Algemeen Uitbreidingsplan Amsterdam (AUP) 
Tot 1921 behoorde de Buikslotermeerpolder tot de voormalige gemeenten Nieuwendam en Buiksloot. Beide gemeenten zijn opgegaan in de gemeente Amsterdam.
In Amsterdam trad vanaf 1939 het Algemeen Uitbreidingsplan Amsterdam (AUP) in werking, waarvan het grootste deel na de Tweede Wereldoorlog werd uitgevoerd. Aanvankelijk alleen naar het westen en zuiden van de stad. Het AUP voorzag namelijk niet in woningbouw in Amsterdam-Noord. Wel werd in de jaren dertig in het noordwestelijk deel de Noorderbegraafplaats aangelegd.
De partiële herziening van het noordelijk gedeelte van het AUP in 1958 bracht mee dat de polder in de jaren zestig van de 20ste eeuw in rap tempo is bebouwd. Van de 19de en vroeg 20ste eeuwse bebouwing is niets bewaard gebleven.

In het noordwestelijke deel (ten noorden van de ringweg) bevindt zich de rioolwaterzuiveringsinrichting Noord, in het noordoostelijke kwadrant ligt golfbaan Waterland. Binnen de ring, ten westen van de Nieuwe Leeuwarderweg, liggen Sportpark Elzenhagen, de Noorderbegraafplaats en de woonwijken Jeugdland (aanleg 1995-1998) en Elzenhagen-Noord (aanleg 2006 - heden). Deze gebieden vallen buiten dit bestemmingsplan.
Het grootste deel van de polder is het zuidoostelijke deel. Hier ligt de wijk Buikslotermeer met het Buikslotermeerplein, waaraan het winkelcentrum Boven ’t Y en het stadsdeelkantoor zijn gelegen. Ook deze gebieden vallen buiten dit bestemmingsplan.
Westelijk en zuidelijk van het Buikslotermeerpleingebied vindt men de buurten Loenermark en Het Breed (plaatselijk bekend als 'Plan Van Gool'). Ten noorden van het Buikslotermeerpleingebied ligt de wijk Nieuwendam-Noordwest.

Centrum Amsterdam Noord
Een deel van de polder is onderdeel van het plangebied 'Centrum Amsterdam Noord' (CAN), dat voorziet in nieuwe woningen, scholen, een bibliotheek en theater, uitbreiding van het winkelcentrum en de aanleg van de halte Noord aan de Noord/Zuidlijn. Dit deel van de Buikslotermeer valt buiten dit bestemmingsplan.