Westelijke binnenstad

4.3 De verkaveling van het bouwblok binnen de Derde Uitleg

De hoofdstructuur wordt dus bepaald door de drie concentrische grachten (op stand), met in een schuine hoek daarop de Jordaan (volksbuurt). De verkaveling van de grachtengordel is geordend binnen de strakke omlijning van het gesloten bouwblok. De kavels aan de gracht zijn diep, die aan de dwarsstraat ondiep. Deze systematische organisatie van het bouwblok is al afleesbaar in de eerdere uitbreiding van 1585-1586 (en zelfs al in de eerste middeleeuwse gesloten bouwblokken in het stadshart, buiten het plangebied).

Ook in de volkse Jordaan is deze ordening aanwezig, maar de oriëntatie van de bouwblokken is ten opzichte van de hoofdgrachten ruim een kwartslag gedraaid, als gevolg van genoemde geografische omstandigheden.

Daarbij is het verkavelingssysteem plaatselijk minder sterk herkenbaar, omdat in de loop der eeuwen in de Jordaan relatief veel samenvoegingen heben plaatsgevonden en tegelijkertijd vele percelen onregelmatig gesplitst zijn. De zone van de bolwerken is niet op deze systematische, regelmatige manier verkaveld omdat hier pas veel later bebouwing ontstond, bovendien typologisch afwijkend: woonkazernes en grote, monofunctionele gebouwen.