Bouwinitiatief startblok, Kanaleneneiland

3.2 Beschrijving van het plangebied

3.2.1 Historische ontwikkeling

Het Merwedekanaal is in de 19e eeuw aangelegd als verbinding tussen Amsterdam – Utrecht en de grote rivieren en daarmee met Duitsland. De wens dat het nieuwe kanaal een belangrijke economische impuls aan Utrecht zou geven, werd niet onmiddellijk bewaarheid en uiteindelijk niet in de mate waarop men had gehoopt. Het kanaal is in feite meer een verbinding gebleven van Amsterdam met de Rijn en voor de scheepvaart op deze route had de stad Utrecht zelf geen direct belang. De bedrijven die zich vanaf 1900 vestigden aan het kanaal hadden veelal een lokale betekenis.

In het plan van Berlage en Holsboer uit 1920 is de strook aan de westzijde van het Merwedekanaal bestemd voor industrie. Dit was bedoeld als uitbreiding van de reeds bestaande bedrijvigheid aan deze zijde. Ter plaatse vestigden zich individuele bedijven op losse kavels. De oriëntatie was echter niet direct op het water en werd met de ontwikkeling van Kanaleneiland veel sterker gericht op de ontsluiting via de Europalaan en de Overste den Oudenlaan.

In de jaren '70 van de 20e eeuw is een verschuiving op gang gekomen van kleine en grotere ambachtelijke bedrijven naar kantoren. Dit geldt in een groot deel van de westelijke strook langs het Merwedekanaal en met name aan de zuidzijde bij de entree van de stad vanaf de A12. De groei van de stad en de invloed van de wegenstructuur hebben het kanaal steeds sterker doen opdelen in verschillende sferen met een eigen ontwikkeling, hoewel de oorspronkelijke opzet en aankleding van het kanaal bij een nadere beschouwing nog op veel plaatsen herkenbaar is.1 

3.2.2 Monumenten, beeldbepalende elementen en cultuurhistorie

In het plangebied zijn geen monumenten en beeldbepalende en/of cultuurhistorisch waardevolle elementen aanwezig.

3.2.3 Structuurbepalende elementen

Het plangebied biedt geen ruimte aan structuurbepalende elementen. Wel liggen enkele relevante elementen in de directe omgeving van het plangebied. Het betreft onder andere het Merwedekanaal aan de oostzijde en de Beneluxlaan aan de zuidzijde. De Beneluxlaan betreft een belangrijke ontsluitingsweg voor het Kanaleneiland.

• 1. Bron: Visie Merwedekanaalzone; Toetsingskader voor bouwinitiatieven, augustus 2005