Amersfoort oost

2.5 Demografie

Koppel en Kruiskamp*:

Kruiskamp telde op 1 januari 2011 5.842 inwoners, Koppel 2.684. Het inwonertal in Kruiskamp is de afgelopen jaren flink gestegen. Dit is te danken aan de grote hoeveelheid nieuwbouw die de afgelopen jaren is opgeleverd; er zijn meer woningen teruggebouwd dan gesloopt. In Koppel is het aantal inwoners nagenoeg gelijk gebleven. Het hoogste geboortecijfer tussen 2009 en 2007 betrof de Evertsenstraat (nieuwe jonge gezinnen) en het hoogste sterftecijfer was in de buurt Columbusweg (verzorgingshuis Elisabeth). In Koppel betreft het hoogste geboortecijfer de Meridiaan en het hoogste sterftecijfer het Gildekwartier. De gemiddelde bevolkingsdichtheid is in Kruiskamp de afgelopen jaren gestegen door de inbreiding die heeft plaatsgevonden. In de Koppel ligt de dichtheid lager, behalve in het Gildekwartier (deze buurt bestaat voornamelijk uit gestapelde bouw). De leeftijdsopbouw van zowel Kruiskamp als Koppel is gemiddeld; vergelijkbaar met Amersfoort in totaliteit, met relatief veel mensen in de leeftijdscategorie tussen de 18 en 65. In Kruiskamp zie je relatief meer starters en in Koppel juist weer meer mensen tussen de 40 en 65 jaar: de zogenaamde

‘empty nest-fase’. Dit heeft te maken met het feit dat de wijk ruim een kwart eeuw oud is en dat er in die buurt relatief weinig doorstroming was. Ook door de woningvoorraad in het Gildekwartier (veel luxe appartementen) wonen er meer mensen uit deze leeftijdsklasse. Het aandeel 65-plus ligt rond de 12%, net als in de rest van Amersfoort. In Kruiskamp is het aandeel 65+ afgenomen met 1,4%. In Koppel nam deze bevolkingsgroep juist met hetzelfde percentage toe. De komende 10 jaar zal dit percentage verder toenemen en uitlopen ten opzichte van het Amersfoortse gemiddelde.

Meridiaan vormt het meest kinderrijke deel van Koppel: bijna 19% is onder de 12 jaar. In Kruiskamp is dit de buurt rondom de Evertsenstraat. Het kleinste aandeel kinderen treft men aan in de buurt Neptunusplein, Gildekwartier en Jericho/Jeruzalem. Het aandeel jeugd (14 tot 20 jaar) ligt in beide wijken, maar vooral in Kruiskamp, onder het Amersfoortse gemiddelde. Alleen in Meridiaan ligt het percentage beduidend hoger. Hier zijn ook problemen met de jongeren bekend. Vanaf 2010 zijn hier buurtmentoren aan de slag gegaan.

Bijna de helft van de huishoudens in Kruiskamp betreft alleenstaanden (47%). In Koppel is dit met 40% ook nog licht boven het Amersfoortse gemiddelde (37%). Beide wijken worden ook gekenmerkt door een groot aandeel eenoudergezinnen (Kruiskamp 7%, Koppel 9%). Deze percentages liggen hoger dan het gemiddelde in Amersfoort. Vooral in Koppel is er een groot aandeel eenoudergezinnen (afgezien van het Gildekwartier). Overigens is in beide wijken het aandeel eenoudergezinnen sinds 2007 toegenomen. In het Gildekwartier wonen vooral veel echtparen zonder kinderen (45%). Hun aandeel is de laatste twee jaar iets gedaald. Deze ontwikkeling weerspiegelt vooral de leeftijdsfase waarin veel huishoudens in het Gildekwartier verkeren: veel 50-plussers waarvan de kinderen het ouderlijk huis verlaten hebben. Het aandeel gezinnen met kinderen is lager dan gemiddeld. Beiden rond de 22%. Voor Amersfoort in totaliteit is dat ongeveer 30%.

De niet-westerse bevolking is in Amersfoort redelijk sterk vertegenwoordigd in buurten met goedkope huurwoningen. Vooral waar veel flats van woningcorporaties zijn. Is in Amersfoort gemiddeld 14% van niet-westerse herkomst, in Kruiskamp is dat 38% en in Koppel 30%. Deze percentages zijn sinds 2007 op de meeste plaatsen nagenoeg gelijk gebleven en hier en daar gedaald. Alleen in de buurt rondom het Neptunusplein is er sprake van een lichte stijging. Overigens vallen Meridiaan en Columbusweg op door hun relatief hoge percentage niet-westerse bevolking. Opvallend is dat in Koppel het percentage Turken en Marokkanen in de wijk nagenoeg gelijk is. En in Kruiskamp is het aandeel Turken het grootst. Deze percentages zijn op buurtniveau overigens niet hetzelfde.

Liendert en Rustenburg*:

Liendert en Rustenburg verschillen sterk van karakter. Liendert is in de jaren zestig gebouwd, Rustenburg dateert van de tweede helft van de jaren zeventig. Waar Liendert voor het merendeel uit flats en sociale huurwoningen bestaat, treft men in Rustenburg vooral eengezinswoningen in de koopsector aan. Het meest voorkomende type woning leidt tot een vrij hoge doorstroming in Liendert, terwijl in Rustenburg weinig verhuisd wordt. Ook qua bevolkingssamenstelling en leefklimaat leiden deze woonmilieus tot grote verschillen.

Liendert telde op 1 januari 2011 7.299 inwoners, Rustenburg 3.134. Het inwonertal in Liendert is vrijwel hetzelfde gebleven vanaf 2000. In Rustenburg is sprake van een geleidelijke afname, circa 10% sinds 2000. Dit is toe te schrijven aan het vertrek van inwonende kinderen. Het hoogste geboortecijfer tussen 2009 en 2007 betrof De Horsten (de meeste jonge gezinnen) en het hoogste sterftecijfer was in de buurt Liendert-Zuid (aanwezigheid verzorgingshuis De Liendert). De gemiddelde bevolkingsdichtheid is in Rustenburg veel lager dan in Liendert, onder meer doordat het waterwingebied bij Rustenburg wordt gerekend.

De leeftijdsopbouw van Liendert is redelijk gemiddeld: relatief veel twintigers (starters) en 65-plussers. In Rustenburg is vooral de leeftijdsklasse 55-65 jaar sterk vertegenwoordigd. Dit zijn de bewoners in de zogenaamde ‘empty nest-fase’ die kenmerkend is voor een wijk van ruim een kwart eeuw oud. Daarnaast zijn ook de mensen van 65 jaar en ouder oververtegenwoordigd. Het aandeel 65-plussers steeg in Rustenburg sinds 2007 met 2% tot 17,5%. In 2000 bedroeg dit percentage slechts 11%, vergelijkbaar met het Amersfoortse gemiddelde. De meeste senioren wonen in Liendert-Zuid (met verzorgingshuis De Liendert) en Rustenburg Zuid (met de Molendijkflat), 32% respectievelijk 23% is ouder dan 65 jaar. In Liendert, maar vooral in Rustenburg, wordt de komende 10 jaar een sterke stijging van het aandeel 65-plussers verwacht, tot 28% in Rustenburg in 2019. Op dat moment zal Rustenburg in Amersfoort de wijk zijn met het hoogste percentage 65-plussers. Deze groep is dan tweemaal zo groot als het Amersfoortse gemiddelde.

De Horsten vormen het meest kinderrijke deel van Liendert: ruim 22% is onder de 12 jaar. Het kleinste aandeel kinderen vinden we in de buurten Albatrosstraat, Liendert-Zuid en in Rustenburg Zuid. Het aandeel jeugd van 14 tot 20 jaar is in de Liendert en Rustenburg vergelijkbaar met het gemiddelde in Amersfoort. Alleen in de Liendertsedreef, Liendert Zuid en Rustenburg Noord ligt het percentage 14 tot 20 jarigen iets hoger. Sinds 2007 is het aandeel jongeren van 14 tot 20 jaar in Liendert afgenomen. In Rustenburg is het gelijk gebleven. Uit de prognose voor 2019 blijkt ook geen toe-of afname van deze percentages.

Het merendeel van de huishoudens in Liendert bestaat uit alleenstaanden (44%) en eenoudergezinnen (10%). Deze percentages liggen hoger dan het gemiddelde in Amersfoort. De eenoudergezinnen wonen vooral in De Horsten (12%), en Vinkenbaan (12%). Alleenstaanden komen vooral voor in de buurten Albatrosstraat (53%), Liendert-Zuid (47%) en Vinkenbaan (44%). In Liendert is sinds 2006 het aandeel alleenstaanden en eenoudergezinnen nauwelijks veranderd. In Rustenburg wonen vooral veel (oudere) tweepersoons huishoudens (40%). Dit aandeel is de laatste twee jaar nog iets gestegen. Deze ontwikkeling doet zich al langer voor en weerspiegelt vooral de leeftijdsfase waarin veel huishoudens in Rustenburg verkeren. Er zijn veel 50-plussers waarvan de kinderen het ouderlijk huis hebben verlaten. Tussen 2007 en 2009 nam het percentage alleenstaanden in Rustenburg met 1% toe, maar het ligt nog steeds 10% lager dan het Amersfoortse gemiddelde.

De niet-westerse bevolking is in Amersfoort redelijk sterk vertegenwoordigd in de buurten met goedkope huurwoningen en met name in de flats van de woningcorporaties. In Amersfoort en in Rustenburg is gemiddeld 14% van de inwoners van niet-westerse afkomst, in Liendert is dat 37%. Deze percentages zijn sinds 2007 nagenoeg gelijk gebleven. Alleen in Rustenburg Noord en in de buurt van de Vinkenbaan is sprake van een lichte stijging. In Liendert is de hoogste concentratie niet-westerse allochtonen te vinden in de buurten Vinkenbaan (48%) en De Horsten (44%). In Rustenburg wonen allochtonen vooral in het noordelijk deel, het aandeel is daar 25%.

* Teksten zijn grotendeels (rechtstreeks) afkomstig uit de 'wijkatlas Kruiskamp en Koppel' en de 'wijkatlas Liendert en Rustenburg'.