De Schaker Twello

3.4 Landschapsplan

Het landschapsplan bouwt voort op de hiervoor benoemde hoofdlijnen en verfijnt deze tot een ontwerp voor de oostzijde van Twello. Het verhoogt de landschappelijke kwaliteit en is de basis voor de lokalisering van de woningbouwopgave. De woningbouw wordt hierbij gezien als de (financiële) motor voor het bouwen aan het landschap.

De basis van het landschapsplan, het Fliertdal, ondergaat een transformatie van open weidegebied naar een echt dal met stevige bosmassa's als randen. De richting en plaatsing van de bosmassa's is gebaseerd op de huidige eigendomsverhoudingen én de historische kavelgrenzen zoals die af te lezen zijn uit de kadasterkaart van 1832. De open ruimtes tussen de bosmassa's hebben een schaal, passend bij de schaal van het Fliertdal. Behalve deze bosmassa's, worden ook kleinere nieuwe landschapselementen voorgesteld om het dal ecologisch en hydrologisch te optimaliseren en recreatief aantrekkelijker te maken. Hiermee wordt een verkleining van de schaal van de ruimte teweeggebracht, met name door het aanplanten van lijnvormige kleine landschapselementen, zoals men die veelal aantrof in dergelijke beekdalen. Deze elementen verhogen de ruimtelijke kwaliteit en kunnen benut worden als migratieroutes voor flora en fauna en als markering en begeleiding van nieuwe wandelpaden.

Bij het ontwerpen van lanen en bosstroken is gezocht naar continuïteit. Daarom wordt zo veel mogelijk aangesloten bij bestaande structuren, zoals die bijvoorbeeld in Achter 't Holthuis of Oost 1 al zijn ingezet. De belangrijke landschapsdragers worden zoveel mogelijk vrijgezet van andere ontwikkelingen. Nieuwe massa's nemen bijvoorbeeld altijd een respectabele afstand in acht tot het Schakerpad en de landgoederen, waarmee het voor Twello zo kenmerkende spel van massa en ruimte verder versterkt wordt.

Het gebied tussen de Voordersteeg en Oost 1 wint aan kracht door het introduceren van robuuste bosstroken, en een bijzondere verkavelingswijze van de Voordersteeg. De verkavelingswijze is gebaseerd op het agrarische karakter van de Voordersteeg: grote kavels met veel ruimte, omzoomd door een haag of heg. In de bestaande situatie liggen reeds enkele van deze kavels langs de Voordersteeg; het landschapsplan stelt voor deze structuur te versterken door een aantal nieuwe kavels toe te voegen. In het landschapsplan wordt tevens de aanbeveling gedaan om dit eveneens langs de Doornweerdersteeg én aan de oostzijde van het Fliertdal door te zetten, zodat de Voordersteeg zijn belangrijke positie aan de zuidoostzijde van Twello kan herwinnen. Deze aanbeveling maakt overigens geen deel uit van dit bestemmingsplan.

Naast versterking van de condities voor algemene ecologische waarden, wordt er ook aandacht besteed aan verbetering van de leefomgeving voor meer kritische soorten. Een voorbeeld hiervan is vooral de kamsalamander, een soort die op korte afstand van het plangebied voorkomt en waar de woningbouwlocatie Achter 't Holthuis min of meer op geënt is. De nu nog intensief beheerde landbouwgronden worden waar mogelijk deels omgevormd naar meer extensief beheerde weiden, dooradert met landschapselementen zoals meidoornhagen, bosschages, solitaire bomen en struwelen. De laaglandbeek de Fliert wordt zowel ten westen landschappelijk verbonden met de landgoederenzone én de robuuste groenstructuren van Twello. Oostelijk vindt ontwikkeling van nieuwe natuur plaats door ontwikkeling van nieuwe landgoederen, deze worden vervolgens dooraderd met nieuwe fiets- en wandelverbindingen.

Op de lager gelegen delen van het plangebied worden poelen aangelegd die tevens als retentie dienen voor overtollig kwel- en regenwater. De gronden die nu als open velden het gebied een robuust uiterlijk geven, worden met elkaar verbonden. Hierdoor ontstaat een landschap waarin dieren zoals haas, konijn, egel en vele andere soorten hun leefgebied behouden en zelfs versterkt wordt.

Extensieve wandel- en wellicht fietspaden maken het mogelijk om als bewoner van Twello dit gebied op een uitzonderlijke wijze te ontdekken.

Integratie dorp en landschap

Een uitgangspunt bij herontwikkeling van bestaand, veelal agrarisch gebied is om de waardevolle, bestaande en vooral landschapsbepalende elementen te integreren in nieuwe ontwikkelingen. Bestaande hagenstructuren, waardevolle bomen en beeldbepalende singels worden zoveel als mogelijk gehandhaafd binnen de te ontwikkelen woonomgeving. Al deze bestaande elementen vormen de inspiratie en bouwstenen voor de nieuw te ontwikkelen woonomgeving.

Veel elementen zijn in de loop der jaren verdwenen, het is een uitdaging om binnen de nieuw aan te leggen woonvelden verdwenen landschapselementen een prominente rol te geven binnen de toekomstige openbare ruimte.

Hiermee wordt een bestaand dorp of een nieuwe ontwikkeling onderdeel van het omliggende landschap, andersom is het dan dat het landschap als het ware onderdeel wordt van het dorp.

Het groenbeheer

Voor het dorpsgroen is in 2006 een rapportage Optimalisatie Groenbeheer gemeente Voorst opgesteld. Eén van de belangrijkste uitgangspunten van deze visie is om meer streekeigen- en cultuurhistorisch waardevolle beplantingen te introduceren binnen de openbare ruimte. Dit levert naast een 'eigentijds' dorpsbeeld tevens een bezuiniging op voor het onderhoud. Daarnaast vinden veel insecten, vogels en zoogdieren een broed- en leefgebied in deze groenstructuren. In dit kader zijn de laatste jaren een groot aantal stukken intensief openbaar groen omgevormd. Hierdoor is het beeld binnen de openbare ruimte de laatste jaren sterk veranderd. De bolbomen en veelsoortige beplantingen hebben ruimte gemaakt voor toekomstige monumentale bomen, hoogstamfruitbomen, gazons, bosschages en blokvormige beplantingen veelal in de vorm van geleidende hagen.

Voor de ontwikkeling van De Schaker betekent dit (her)introductie van:

• karakteristieke bossingels van formaat bestaand uit inheems plantmateriaal, eventueel met greppels;
• (toekomstige) monumentale bomen van de eerste orde op karakteristieke plekken;
• hoogstamfruitbomen, oude rassen omzoomd door hagen;
• vorming van burgererven langs de Voordersteeg, omzoomd door hagen;
• bomenrijen langs wegen en paden, vooral noord-zuidgericht in relatie met en aansluitend op versterking van de landgoederenzone;
• openhouden van karakteristieke open ruimten;
• zoeken naar een waardevolle en duurzame invulling van de diverse open ruimten die in het gebied rondom Hackfort, Veenhuis, Achter 't Holthuis, het gemeentehuis en De Schaker liggen. Voorkeur heeft begrazing door inheemse koeienrassen. Daarnaast is het goed mogelijk om deze gebieden speciaal te dooraderen met extensieve wandelpaden en landschapselementen.