direct naar inhoud van 3.2 Cultuurhistorie
Plan: Twello Noordoost
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0285.171000-VS00

3.2 Cultuurhistorie

Vanuit cultuurhistorisch oogpunt zijn binnen het plangebied van belang:

  • de Rijksstraatweg met de daaraan gelegen lintbebouwing, waaronder diverse buitens en grote villa's op ruime, groene kavels.
  • overige historische infrastructuur (Reuvekampsweg/Koningin Wilhelminaweg); Binnenweg-Burgemeester Van der Feltzweg/Oude Binnenweg; H.W. Iordensweg-oostzijde,) met de daaraan gelegen lintbebouwing;
  • de buitenplaatsen Hackforts Veenhuis en 't Holthuis;
  • enkele kleinere sociale woningbouwcomplexen uit de wederopbouwperiode;
  • het Spiegelbosje.

Rijksstraatweg

Binnen de bebouwde kom van Twello is de Rijksstraatweg, aangelegd tussen 1819 en 1821, met de daaraan gelegen lintbebouwing met zijn vele buitens en villa's van hoge cultuurhistorische waarde. Een groot aantal panden is aangewezen als rijksmonument of gemeentelijk monument, doch veel waardevolle karakteristieke panden zijn niet beschermd. Van belang is ook de groene uitstraling van de zone. Veel panden staan op ruime, groene kavels met diverse monumentale opgaande bomen. Ook (restanten van) de oude laanbeplanting in de vorm van eiken dragen bij aan het monumentale groene karakter.

Overige historische infrastructuur

Binnen het plangebied liggen behalve de bovengenoemde Rijksstraatweg nog verschillende andere oude wegen, waarvan de tracés grotendeels nog op de oorspronkelijke locaties liggen en daarmee bijdragen aan de afleesbaarheid van de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van het dorp. Deze oude routes zijn mede herkenbaar aan de lintbebouwing met nog veel vrijstaande (historische) panden.

De Reuvekampsweg en de Koningin Wilhelminaweg zijn onderdeel van een eeuwenoude doorgaande (handels)route vanaf het veer over de IJssel bij het Melkleen via Twello richting Teuge en verder westwaarts. Aan de zuidzijde, binnen het plangebied, is de weg voorzien van lintbebouwing bestaande uit vrijstaande woningen, waarvan de oudste dateren uit de eerste decennia van de twintigste eeuw.

Aan de noordoostzijde vormden de Binnenweg en de Oude Binnenweg een doorgaande route van Twello richting de Steenenkamer en Deventer. Bij de verbreding van de Binnenweg in 1960 werden veel (laan)bomen gekapt, waardoor het laankarakter verdween. De Oude Binnenweg werd van ondergeschikt belang na de aanleg van de Burgemeester Van der Feltzweg in 1936-1937. Binnen de lintbebouwing overheersen vrijstaande woningen uit het Interbellum naast een enkel ouder pand. Aan de Burgemeester Van der Feltzweg staan diverse karakteristieke riante woningen uit de late jaren dertig en uit de wederopbouwperiode.

Hackforts Veenhuis en 't Holthuis

Het Hackforts Veenhuis en 't Holthuis zijn twee oude buitenplaatsen gelegen in het ten zuiden van de spoorlijn gelegen gedeelte van het plangebied. Het zijn fraaie groenelementen binnen de bebouwde kom van Twello. Het Hackforts Veenhuis is het grootst en strekt zich uit van de H.W. Iordensweg tot aan het Schakerpad. Tussen de H.W. Iordensweg en het wat in zichzelf gekeerde kerngebied van de buitenplaats met de bebouwing, tuinen en waterpartijen liggen aan weerszijden van de oprijlaan weiden met solitaire opgaande bomen.

't Holthuis is gelegen aan de noordzijde van de Burgemeester Van der Feltzweg. Het tegenwoordige, uit het begin van de negentiende eeuw daterende, hoofdgebouw is rijksmonument. Rondom het huis ligt een uitgestrekte tuin met een parkachtige aanleg waarin enkele waterpartijen.

Sociale woningbouwcomplexen uit de wederopbouwperiode

Binnen het plangebied is de op basis van het uitbreidingsplan van 1953 tot stand gekomen Oranjebuurt de enige planmatig opgezette woonwijk met sociale woningbouw. Uit onderzoek naar de cultuurhistorische waarden van de vroeg-naoorlogse sociale woningbouw is gebleken dat deze woonwijk niet zo waardevol is dat een uitgebreide, nadere stedenbouwkundige bescherming zoals de aanwijzing als beschermd dorpsgezicht wenselijk is. Wel zijn enige nabijgelegen kleinere woningbouwcomplexen uit de wederopbouwperiode van cultuurhistorische waarde, namelijk: Stationsstraat 18 t/m 32 en Koningin Julianastraat 41 t/m 47.

Spiegelbosje

Het Spiegelbosje is een wandelbos met slingerpaden, aangelegd omstreeks 1910 door Jacob van Spiegel, ter plekke van een akkermaalsbos. Het Spiegelbosje werd in 1936 aan de gemeente Voorst geschonken.