Bestemmingsplan Winkelcentrum- en Park Presikhaaf

2.5 Park Presikhaaf

Park Presikhaaf ligt op de overgang tussen de stuwwal van de Veluwe en de polder en is te typeren als een polderlandschapspark. Het noordelijk deel behoort tot een voormalig landgoed, het zuidelijk deel is ingepast in de CIAM gedachte van de naoorlogse stadsuitbreiding. De twee stijlen zijn in het park duidelijk herkenbaar. De ruimtelijke contrasten tussen open en dichte ruimte, cultuur en natuur, strak en organisch zijn groot en is karakteristiek voor het park. Het is een gebruikspark waarin meerdere functies zijn ingepast. Naast een landschappelijke en recreatieve functie vervult het park ook een belangrijke ecologische functie met name als verbindingszone tussen de Veluwe en de Rijn.

Figuur 2.5 Park Presikhaaf

Bron: Bing Maps, 2011

Onlangs is het Park Presikhaaf in het kader van het Ontwikkelingsplan Presikhaaf grondig opgeknapt. De van oudsher twee verschillende stijlen in het park, de Engelse landschapsinrichting rond de vijver en de strakke lijnen langs de IJssellaan, zijn versterkt. Daarnaast zorgt de nieuwe aanplant voor een groter contrast tussen open en meer besloten delen en voor verrassende doorzichten. De renovatie heeft van het park een uitnodigende plek gemaakt. Naast het verbeteren van de inrichting van het park voorziet het ontwikkelingsplan tevens in een uitbreiding van het voorzieningenaanbod. Genoemd wordt bijvoorbeeld een trimparcours, ruimte voor vissen, een evenementenveld en een paviljoen. De stip op de ontwikkelkaart van Park Presikhaaf staat voor een mogelijke locatie waar een dergelijke voorziening gesitueerd zou kunnen worden.

Beheervisie:

De beheervisie van het park Presikhaaf geeft het ruimtelijk eindbeeld zoals is vastgesteld in het ontwerp van 2005. Dit eindbeeld is grotendeels gerealiseerd. Toch zijn er nog inrichtingswensen voor het park. Het doel is het in stand houden van het stadspark. Behoud, herstel en verdere ontwikkeling van de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van het stadspark is uitgangspunt, waarbij wordt gestreefd naar het behoud en de ontwikkeling van natuurwaarden en recreatief gebruik.

Park Presikhaaf is onderdeel van de Groene Wig Oost en daarmee onderdeel van een robuuste, aantrekkelijke groenrecreatieve routing en onderdeel van een samenhangen watersysteem van de Veluwe de wijk in.

Het park kent twee historische parkdelen, die de vroegere overgang van landgoed naar polder uitbeelden. De wens is om in het park een ruimtelijke verwijzing naar de plek van het voormalige landhuis te realiseren, waarbij er ook een ruimtelijke relatie met de Heemtuin wordt gelegd. De plek van het voormalige Bethaniënklooster kan eveneens door een creatieve verwijzing zichtbaar worden gemaakt.

Het park omvat een veelzijdig ecosysteem. Er is een grote diversiteit in planten door de overgang van stuwwal naar polder. De diverse oeverzones, het oude bos en de Heemtuin maken het ecologisch nog interessanter.

Water speelt een belangrijke rol in het park. De twee grote waterpartijen zijn aantrekkelijke, sfeerbepalende verblijfsplaatsen in het park. De wens is om het beektraject tussen Bronbeek en het water aan het Lange Water bovengronds te brengen.

Park Presikhaaf is het directe uitloopgebied van de wijk Presikhaaf. Het padenstelsel sluit aan bij de historische stijlen. Gebogen lijnen in het deel van de Engelse Landschapsstijl. Rechte lijnen in het deel van de Nieuwe Zakelijkheid.

Door de centrale ligging voorziet het park in een behoefte als recreatiegebied. De Stadsboerderij met de bijzondere Heemtuin en een biologische boerderij worden druk bezocht door wijkbewoners en hebben een recreatieve functie voor de stad. Ze dragen bij aan het unieke karakter van het park. Er is hier ruimte voor evenementen, sport en spel. De boulevard vormt één lange band van 400 meter, met daarachter bomenrijen.

Figuur 2.6: Ruimtelijke concept 2005

Bron: Beheervisie Park Presikhaaf 2010-2019

Stadsboerderij

Ten westen van de vijver en ten zuiden van de Ruitenberglaan ligt het Centrum voor Milieu- en Natuureducatie (stads(kinder)boerderij). De hoofdbebouwing bestaat uit een boerderij uit 1956 Verder liggen op het gebouw nog diverse schuren en stallen waaronder een hooischuur.

Theehuis

Midden in Park Presikhaaf is een theehuis gerealiseerd. Het theehuis is gevestigd in het voormalige koepelgebouw van de stationsuitgang Sonsbeekzijde aan de Amsterdamseweg. Vanwege de uitbreiding van Arnhem Centraal was er voor dit gebouw geen plaats meer. Omdat het gebouw een belangrijke architectonische, cultuurhistorische en iconische waarde heeft, is besloten het gebouw te verplaatsen en van een nieuwe bestemming te voorzien.

Voor de realisatie van het theehuis, dat niet in het geldende bestemmingsplan paste, is een afwijkingsprocedure van het bestemmingsplan gevolgd. De komst van een theehuis past binnen de hierboven genoemde Beheervisie. In deze visie wordt de komst van een paviljoen (theehuis) genoemd als projectnummer 12.

Figuur 2.7: Impressie Theehuis in Park Presikhaaf

De belangrijkste redenen om de theekoepel mogelijk te maken in het park waren:

• De theekoepel past in het ruimtelijk beleid voor Presikhaaf zoals opgenomen in Ontwikkelingsplan Presikhaaf en in de Beheervisie voor het Park Presikhaaf;
• Horeca in het park past ook binnen het gemeentelijke horecabeleid zoals genoemd in de horeca-nota Gastvrij Arnhem;
• De theekoepel is een belangrijke publiekstrekker voor het park, vormt een meerwaarde voor de uitstraling van het park en vergroot de functie voor de wijk;
• Er zijn milieutechnisch geen beperkingen aan de komst van de theekoepel.

Hogeschool Arnhem - Nijmegen

In de uiterste noordpunt van het Park Presikhaaf is de bebouwing van Hogeschool aanwezig. Het complex bestaat feitelijk uit twee delen: het oudere deel ten zuiden van de Ruitenberglaan (voormalige HTS) en de nieuwe bebouwing ten noorden van de Ruitenberglaan.

Het oudere complex van de Hogeschool bestaat van oorsprong uit een aantal geschakelde gebouwen die stammen uit de late vijftiger jaren. Dit waren vooral platte doosvormige volumens van één en twee bouwlagen. Aan de zuidzijde van dit complex is aan het eind van de twintigste eeuw nieuwe bebouwing toegevoegd, met een doosvormig volume van drie bouwlagen. Aan de noordzijde zijn onlangs twee nieuwe doosvormig gebouwen aangebouwd van respectievelijk drie en vier bouwlagen.

Het nieuwere deel ten noordwesten van de Ruitenberglaan bestaat uit drie flinke in architectuur verschillende gebouwen van vier tot vijf bouwlagen met platte daken die zijn gegroepeerd rondom een driehoekige binnenplaats. Hieromheen zijn er nog wat kleinere gebouwtjes in de vorm van bijvoorbeeld een fietsenstalling geplaatst.

Figuur 2.8: Hogeschool Arnhem - Nijmegen	Figuur 2.9: Hogeschool Arnhem - Nijmegen

Arentheem College

Deze school ligt in het park Presikhaaf aan de hoofdstructuur van de wijk: op de hoek Laan van Presikhaaf IJssellaan. Het scholencomplex is van grote invloed op de sfeer van het park in deze hoek. De oude school die was gelegen op deze hoek is in 2007 gesloopt en de nieuwe school is in juni 2009 geopend. Vanwege de bijzondere ligging waren er specifieke eisen gesteld aan deze nieuwbouw. Vanuit de stedenbouwkundige uitgangspunten en de beperkte ruimte is het tweede maaiveld ontstaan. Boven deze 'plint' zijn de leerlandschappen theorie in aparte volumes vormgegeven. Onder dit tweede maaiveld bevinden zich alle praktijkruimten en de zogenaamde servicestrook waarin alle utilitaire functies zoals parkeren, bevoorrading, afvalverwerking en fietsenbergingen zijn ondergebracht. Het tweede maaiveld is overwegend groen en voorzien van daglichtopeningen. Op dit landschap bevinden zich de entreepleinen en de diverse buitenruimten tussen de verschillende volumes. De vereiste transparantie vanuit de stad blijft zo gewaarborgd.

Het gebouw is verdiept aangelegd op anderhalve meter onder het peil van de straat. Het tweede maaiveld rijst aan de parkzijde op uit het water als een groen talud waardoor het gebouw vanuit het park zal worden ervaren als een voortzetting van het parklandschap. Door de schaalverkleining van de verschillende volumes op het tweede maaiveld, de groene inrichting en de verdiepte bouw vormt de campus geen obstakel in het park, maar wordt het geïntegreerd in het landschap. Drie bruggen met een ruime trap vormen de ontsluiting van het tweede maaiveld.

Figuur 2.10: Arentheem College