Glanerbrug 2010

2.4 Buurtkarakteristiek

Buurten zijn eenheden die door een bepaalde ruimtelijke of functionele karakteristiek een samenhangend gebied vormen. Bij sommige deelgebieden is deze samenhang erg sterk, bij andere minder. Binnen het dorp Glanerbrug zijn de volgende deelgebieden te onderscheiden:

• 1. Centrum
• 2. De Voskamp
• 3. De Snippert
• 4. Glanerbeek
• 5. Het Schild
• 6. Bultserve
• 7. Het Bentveld
• 8. Mejierdorp-Redemptoristenpark en omgeving
• 9. Ontdekkingsreizigersbuurt-Noord (a) en -Zuid (b)
• 10. Muziekbuurt
• 11. Het Schipholt

afbeelding: overzicht buurten en deelgebieden Glanerbrug

2.4.1 Centrum

Het centrumgebied van Glanerbrug bestaat uit de oude structuurdragers van het dorp, deze zijn in de vorige paragraaf al uitvoerig beschreven. Onderdeel van het centrumgebied is ook een amorf gebied dat tussen de oude linten is ontstaan.

afbeelding: luchtfoto Centrum Glanerbrug

Het amorfe gebied rond en met name ten zuiden van de Jacob Roggeveenstraat is gelegen ten zuiden van de bebouwing langs de Gronausestraat, tussen de Schoolstraat en de bebouwing langs de Tolstraat. Functioneel is het gebied gemengd. Kenmerkend voor het gebied is dat er geen samenhang is tussen de functies. Langs de Jacob Roggeveenstraat is woonbebouwing gesitueerd, het resterende gebied bestaat uit enkele groene binnenterreinen, een groen scoutingterrein, een voormalig schoolgebouw en een tweetal bedrijven. Het plein ten zuiden van de Albert Heijn fungeert als parkeerplaats. Kenmerkend voor de ruimtelijke structuur is de situering van grootschaliger functies in het binnenterrein en woonbebouwing langs de linten en woonstraten. Langs de Schoolstraat is er aan de noordoostzijde van de straat ten gevolge van de grootschalige functies geen continuïteit in de lintbebouwing. Het groene achtergebied en de groene percelen van zowel de scouting als de school zijn niet goed bereikbaar vanuit de omgeving. In de bebouwing is wat betreft schaal en typologie een tweedeling te maken. De bebouwing langs de Jacob Roggeveenstraat is kleinschalig en heeft een uniforme, herkenbare, architectuur en sluit goed aan op de lintbebouwing van de Tolstraat. De resterende functies in het gebied zijn grootschaliger en hebben een meer variërende typologie.

2.4.2 De Voskamp

De Voskamp is een moderne woonbuurt, gerealiseerd in de jaren '90 van de 20e eeuw. De buurt is gelegen in het westen van het dorp en ligt ingeklemd tussen de Gronausestraat en de spoorlijn Enschede-Gronau. In De Voskamp zijn uitsluitend woningen aanwezig.

afbeelding: luchtfoto De Voskamp

Een groot deel van de woningen is projectmatig gerealiseerd. Voor de woningen, die in de vrije sectorbouw gerealiseerd zijn, golden duidelijke richtlijnen voor de stijl van de architectuur en het kleur- en materiaalgebruik. Er is een rustig en overzichtelijk straatbeeld door uniformiteit binnen kleine eenheden. Door duidelijke verschillen tussen de eenheden is het tegelijk prettig afwisselend. De buurt heeft een rechtlijnige verkavelingsopzet met een overwegende oost-west verkaveling. De Beringstraat vormt de entree vanaf de Gronausestraat en is de hoofdas van de buurt. Hierlangs zijn grotere bouwmassa's gesitueerd; ruime half vrijstaande en vrijstaande woningen op royale percelen en geschakelde woningen in drie bouwlagen. Aan de westrand, grenzend aan het groene buitengebied, is de bebouwingsopzet losser; vrijstaande woningen in één bouwlaag met kap. In het middengebied van de buurt zijn overwegend gesloten, halfvrijstaande en geschakelde woningen in twee bouwlagen met kap aanwezig. In noord-zuid richting loopt haaks op de auto-ontsluiting een langzaam verkeersroute door de buurt. Deze wordt begeleid door openbaar groen en lossere, open bebouwing. Centraal in de buurt ligt aan de langzaam verkeersroute een groenvoorziening; deze is ingericht als speelplek met een trapveld en speeltoestellen. Een klein deel in het oosten van de buurt wordt ontsloten vanaf de Zwarteweg. Dit deel van De Voskamp bestaat overwegend uit half open en gesloten bebouwing. Hier zijn woningen gesitueerd rondom een centrale, half ronde groenvoorziening. Direct ten oosten van de Beringstraat is een ijsbaan aanwezig. Deze maakt onderdeel uit van het structurerend groen in en rondom de kern en heeft een functie als groenvoorziening. Gedurende een deel van het jaar is de ijsbaan een waterplas met een oppervlak van ruim anderhalve hectare, het grootste deel van het jaar ligt het terrein echter droog. Als afbakening van het terrein staat hier een flink hekwerk omheen. Met name het hekwerk vormt binnen de woonomgeving van De Voskamp een opmerkelijke verschijning. Het is jammer dat het terrein niet een meer openbare dubbelfunctie heeft.

2.4.3 De Snippert

Het gebied De Snippert bestaat uit twee oude linten, de Bultsweg en de Lonnekerweg en twee kleine buurten die later achter de linten zijn gebouwd. Door de komst van de spoorlijn is dit deelgebied fysiek gescheiden van de kern van het dorp. Er is ook sprake van een redelijk autonome ontwikkeling met een eigen karakter.

afbeelding: luchtfoto De Snippert

De Bultsweg is een oud dorps lint en maakt onderdeel uit van de historische structuur van het dorp Glanerbrug. De bebouwing langs het lint bestaat uit grondgebonden woningen in één of twee bouwlagen met voornamelijk een kap en een grote diversiteit in de architectuur. De bebouwing langs de Lonnekerweg is minder gevarieerd. Hier staan vooral rijwoningen. De kavels langs de linten zijn diep en meestal flink bebouwd, soms door meerdere schuren. Het zelfvoorzienende karakter van het dorpse leven in Glanerbrug is in het gebruik van de diepe tuinen nog goed zichtbaar en beleefbaar. Voor dit gebied is functiemenging kenmerkend. In het deelgebied zijn twee basisscholen aanwezig, die op een goed bereikbare locatie liggen. De buurt Bultsbeekweg is achter de oude basisschool en het lint Lonnekerweg gebouwd. Tussen spoorlijn en Bultsweg is recent een nieuwe buurt gerealiseerd. De buurt is vanaf de Kerkstraat ontsloten. Langs de Kerkstraat zijn aan de entree van de buurt twee appartementencomplexen ontstaan. Het eerste complex, naast het treinstation Glanerbrug, is vijf bouwlagen hoog en accentueert het station.

2.4.4 Glanerbeek

Aan de gemeentegrens met Losser ligt de buurt Glanerbeek. Door recente uitbreidingen, o.a. Het Schild, is deze buurt inmiddels onderdeel van het dorp Glanerbrug geworden. Vroeger lag het buurtje redelijk geïsoleerd van het dorp.

afbeelding: luchtfoto Glanerbeek

De Kerkstraat gaat over in de Glanerbrugstraat richting Losser. Het verloop van de Kerkstraat is recent aangepast. Als gevolg van de aanleg van de nieuwe woonwijk De Eschmarke en de uitbreiding van het Euregiobedrijvenpark werd de Verlengde Euregioweg als doorgaande verbinding aangelegd en rechtstreeks aangesloten op de Glanerbrugstraat. De aansluiting van de buurt met het dorp werd hierdoor veranderd. De kleine buurt langs de Vosbultweg bestaat overwegend uit vrijstaande woningen en wordt gedomineerd door de aanwezigheid van een groot bedrijf. Dat bedrijf is echter vanuit de straat minder beleefbaar.

2.4.5 Het Schild

De buurt Het Schild is gebouwd op de landbouwgrond van een voormalig agrarisch bedrijf aan de Kerkstraat. Het suburbane woonmilieu is gesitueerd rondom de oude eenmanses en het oude erf van de boerderij.

afbeelding: luchtfoto Het Schild

De es is als centrale groene ruimte ingepast en de ontsluiting van de buurt loopt in de vorm van een hoefijzer rondom de es. De bebouwing staat in een dubbele rij gegroepeerd aan weerszijde van de ontsluitingsweg. Opvallend is de bajonetverkaveling aan de oude es. De kavels langs het groen zijn ontsloten via een aparte oprit. Hierdoor staan de woningen optimaal vrij ten opzichte van elkaar en hebben geen echte achterkanten naar het openbare groen. De woningen met de bajonetverkaveling hebben maximaal één bouwlaag met kap, de woningen aan de rand van het deelgebied hebben twee bouwlagen. Hierdoor is het gebied naar buiten toe duidelijk zichtbaar afgebakend.

2.4.6 Bultserve

Bultserve is een groene enclave ten noorden van de spoorlijn Enschede-Gronau. De spoorlijn en de Glanerbeek vormen ruimtelijke barrières. De enige goede verbinding met het dorp Glanerbrug is de entree aan de Kerkstraat. Een parkachtige ruimte met waardevolle bomen zorgt er voor dat de functies sportpark en rioolwaterzuiveringsinstallatie ruimtelijk goed in de omgeving zijn ingepast.

afbeelding: luchtfoto Bultserve

2.4.7 Het Bentveld

Het Bentveld is een woonbuurt die ruimtelijk in twee delen verdeeld is. Het oostelijke deel wordt gekenmerkt door weinig ruimtelijke samenhang en structuur, het westelijke deel kent een rechthoekig stratenpatroon en meer ruimtelijke samenhang.

afbeelding: luchtfoto Het Bentveld

Het Bentveld-West is gelegen ten noorden van de Gronausestraat, tussen de Zwarteweg en de Veldstraat. Er zijn een ouder en een nieuwer gedeelte te onderscheiden; respectievelijk overwegend in het zuidwesten en het noordoosten van het gebied. De ruimtelijke structuur van Het Bentveld-West heeft een rechtlijnige opzet met lange straten in noord-zuid richting en korte straten in oost-west richting. In het nieuwere deel van de buurt zijn op diverse plaatsen woningen gesitueerd rondom kleine verblijfsgebieden. De kavels hieraan keren zich met de achterzijde naar de groene spoorzone. In het oudere deel van Het Bentveld-West komt overwegend gesloten bebouwing voor, in het jongere deel overwegend halfopen bebouwing. De meeste woningen hebben twee bouwlagen en een kap. Rondom de verblijfsgebieden in het noordelijk deel komen ook woningen in één bouwlaag met kap voor. Kenmerkend voor de totale buurt is de aanwezige eenheid in de bebouwing, ondanks dat er diverse type woningen uit verschillende tijdsperioden zijn gesitueerd. In de openbare ruimte van het oudere deel van de buurt komt bijna geen groen voor en zijn de tuinen zeer ondiep, hierdoor heeft dit gebied (met name de Willem Cornelis Schoutenstraat) een stenig karakter. Door de groene inrichting van de kleine verblijfsgebieden vormt de nieuwere buurt een herkenbaar geheel en wordt de woonfunctie van de buurt ruimtelijk verduidelijkt.

Het Bentveld-Oost is gelegen ten noorden van de lintbebouwing aan de Gronausestraat en ten westen van de lintbebouwing aan de Kerkstraat, rondom de Veldstraat, Gagelstraat, Bentstraat en Veenpluisstraat. Dit is een amorf gebied dat is opgebouwd uit een aantal straten en enkele binnen- en achterterreinen. Langs de straten zijn overwegend woningen aanwezig. De woonfunctie is langs de straten geconcentreerd en op de binnenterreinen zijn andere functies gesitueerd, zoals in het meest noordelijke binnenterrein een begraafplaats en in de twee zuidelijke binnenterreinen bedrijven. De ruimtelijke kwaliteit van de zuidelijke binnenterreinen is gering. De grote diversiteit in bebouwingstypologie en het ontbreken van continuïteit in de bebouwing langs de woonstraten dragen bij aan een slecht herkenbare structuur. Voor voetgangers is er momenteel geen duidelijke routing aanwezig richting de Gronausestraat. De passage 'Bentstraat-Gronausestraat' is momenteel de enige, weinig aantrekkelijke ook weinig herkenbare route voor langzaam verkeer richting Gronausestraat.

2.4.8 Meijerdorp-Redemptoristenpark en omgeving

Deze buurt is gelegen ten zuiden van de spoorlijn Enschede-Gronau, ten noorden van de bebouwing aan de Gronausestraat en tussen de lintbebouwing van de Kerkstraat in het westen en de groene zone rondom de Glanerbeek in het oosten.

afbeelding: luchtfoto Meijerdorp-Redemptoristenpark e.o.

Aan de Spoorbaanstraat, die centraal in noord-zuid richting door de buurt loopt, is een zeer gevarieerde woningtypologie aanwezig. Aan de oostzijde van de Spoorbaanstraat is het Redemptoristenpark gelegen. In een parkachtige omgeving met een rustig en introvert karakter komen bouwblokken met woningen in één bouwlaag met kap voor. Onderdeel van het Redemptoristenpark is ook het verzorgingscentrum Ariëns Zorg Palet. Aan de westzijde van de Spoorbaanstraat is een inbreiding van moderne rij- en halfvrijstaande woningen gesitueerd. De woningen bestaan uit twee bouwlagen met kap of een terugliggende derde laag. In deze inbreiding zijn moderne architectuur en lichte kleuren gecombineerd met typische jaren '30 elementen als donkere baksteen en overstekende witte daklijsten. Deze architectuur sluit goed aan bij de in de omgeving aanwezige karakteristieke -en waardevolle- jaren '30 panden van de oude Sint Gerardusschool.

2.4.9 Ontdekkingsreizigersbuurt-Noord (a) en -Zuid (b)

Ontdekkingsreizigersbuurt-Noord

De Ontdekkingsreizigersbuurt-Noord ligt tussen de Ekersdijk en de Gronausestraat. Deze wederopbouwbuurt heeft een strak rechthoekig stratenpatroon met een halfopen blokverkaveling. De ruime straatprofielen en enkele groene pleintjes structureren de eenvoudige opzet en geven de buurt ruimtelijke kwaliteit.. De bouwblokken hebben verschillende woningtypes. Karakteristieke woningen in de jaren '30 stijl in één bouwlaag met een mansardedak en in twee bouwlagen met een zadeldak, rijwoningen in meestal twee bouwlagen en architectonisch minder karakteristieke rijwoningen in een strokenverkaveling.

afbeelding: luchtfoto Ontdekkingsreizigersbuurt-Noord

Opvallend is ook de afwisseling tussen woningen met een kleine voortuin en woningen die rechtstreeks aan het trottoir staan. Recent is de buurt vernieuwd door vervangende nieuwbouw. Langs de Ekersdijk zijn 15 grondgebonden woningen en twee appartementencomplexen met elk 11 appartementen gerealiseerd. De grondgebonden woningen bestaan uit drie clusters van vijf woningen en sluiten architectonisch aan bij de karakteristieke woningen met mansardekap. De woningen hebben twee bouwlagen en de hoogte varieert tussen 10 en 11 meter. Aan de Gerrit de Veerstraat zijn in 2007/2008 duplexwoningen gesloopt en in 2009 vervangen door een appartementencomplex met 15 eenheden en twee rijtjes van 6 woningen.

Ontdekkingsreizigersbuurt-Zuid

De Ontdekkingsreizigersbuurt-Zuid is gelegen ten zuiden van de Ekersdijk en ten westen van de Schipholtstraat. Aan de westelijke en zuidelijke zijde grenst deze buurt aan de uitbreidingswijk De Eschmarke. In deze buurt komen uitsluitend woningen voor.

afbeelding: luchtfoto Ontdekkingsreizigersbuurt-Zuid

De Ontdekkingsreizigersbuurt-Zuid is rechtlijnig van opzet en bestaat uit een ruim opgezette verkaveling met meergezinswoningen (aan de zuid- en oostzijde van de buurt) en een aan de westzijde gelegen deel met een hogere bebouwingsdichtheid, bestaande uit gesloten bebouwing. De gestapelde meergezinswoningen bestaan uit drie bouwlagen met kap. Door de recente nieuwbouw in de aangrenzende uitbreidingswijk De Eschmarke ligt het deel met de portiekflats inmiddels redelijk geïsoleerd binnen traditionele suburbane woonmilieus. Ondanks het vele groen heeft de openbare ruimte weinig gebruikskwaliteit, ook mist de inrichting de nodige ruimtelijke kwaliteit en uitstraling. De ruimtelijke opzet is ook niet geschikt voor een intensief gebruik van de openbare ruimte. Hier wordt de geïsoleerde ligging nog eens versterkt. De flats passen niet meer in de structuur van Glanerbrug en de aangrenzende wijk De Eschmarke.

2.4.10 Muziekbuurt

De Muziekbuurt is gelegen tussen de oude linten Schipholtstraat, Dr. Stamstraat en Ouverturestraat en de zone rondom de Glanerbeek, langs de rijksgrens met de Bondsrepubliek Duitsland. De buurt bestaat uit woonbebouwing en een groot voorzieningencomplex met meerdere basisscholen, een sporthal, een overdekt zwembad en een Cruyff Court.

afbeelding: luchtfoto Muziekbuurt

Het deel ten noorden van Cantatestraat bestaat uit een binnenring waar aan weerszijden woningen gesitueerd zijn. Op het binnenterrein en op verschillende plekken aan de ring is groen gesitueerd. De gesloten bebouwing en de halfopen bebouwing hebben een uniforme kleurstelling, hierdoor ontstaat er een homogene buurt. Op het binnenterrein is een iets groter plantsoen gesitueerd met daarin een speelvoorziening. Rondom de Preludestraat is sprake van een duidelijke eenheid door een uniforme architectuur en inrichting. Dit deel van de buurt wordt vanaf de Preludestraat ontsloten, deze is langgerekt met een paar bochten. De woningen zijn allen rijwoningen, met op een aantal plaatsen een berging aan de voorzijde van de woning. Op verschillende plaatsen zijn de bouwblokken evenwijdig aan elkaar en met de tuinen op het zuiden gesitueerd, hierdoor ontstaan veel achterkanten, waar voorzijden van woningen op uitkijken. Dit levert een matige ruimtelijke kwaliteit. Door de bochten in de Preludestraat ontstaan groene hoeken en pleintjes. De zijtakken van de Preludestraat zijn zonder groen ingericht. Vanuit de Preludestraat ligt tussen de woningen door een relatie naar de groene zone rondom de Glanerbeek. De aanwezigheid van dit groen is van groot belang voor de buurt. De ruimtelijke betrokkenheid met de woonomgeving is echter beperkt, doordat de woningen met hun achterkant naar de zone georiënteerd zijn. De buurt rondom de Sonatestraat is gelegen achter de lintbebouwing van de Schipholtstraat en de Ouverturestraat. In het zuiden vormt de groenstrook met scholen en sportpark de grens. In deze buurt komen uitsluitend woningen voor. Kenmerkend zijn de rechtlijnige opzet en de monotonie van de buurt. De combinatie van uniforme gesloten bebouwing en een uniforme lichte bestrating zorgt voor een weinig afwisselend ruimtelijk beeld. De woningen zijn allen rijwoningen in twee bouwlagen met kap. Door de grote uniformiteit vormt de buurt een duidelijke eenheid. De buurt wordt ontsloten vanaf de Ouverturestraat. Het aandeel groen in de buurt is beperkt. Aan de zijkanten van de kavels zijn groenstroken en parkeerplaatsen gesitueerd. Ondanks het groen bij de parkeerplaatsen overheerst de geparkeerde auto in het ruimtelijk beeld.

2.4.11 Het Schipholt

Het Schipholt is een jaren '70 buurt in het zuiden van Glanerbrug. De buurt wordt in het zuidoosten begrensd door de Glanerbeek, met aan de overzijde de wijk Oikos (onderdeel van uitbreidingswijk De Eschmarke). Voor het overige wordt de wijk begrensd door de toekomstige uitbreiding van De Eschmarke, de Schipholtstraat en de groene voorzieningenzone met sporthal, zwembad, Cruyff Court en basisscholen.

afbeelding: luchtfoto Het Schipholt

In Het Schipholt komt vrijwel uitsluitend de functie wonen voor, dit betreffen voor het overgrote deel eengezinswoningen. In de noordelijke helft van de buurt zijn op enkele centrale plekken complexen met meergezinswoningen gesitueerd. Dwars door de buurt loopt de Ouverturestraat, deze ontsluitingsweg deelt de buurt ruimtelijk in twee delen. Zowel het noordelijk als het zuidelijk deel worden gekenmerkt door een complexe structuur; korte straatjes, hofjes, verspringende rooilijnen en veel achterterreinen. Centraal door de buurt, in het noordelijk en zuidelijk deel, loopt een groene ring van openbaar groen. De woningen zijn met de achtertuinen op het groen gericht. De complexe ruimtelijke structuur zorgt voor een slechte oriëntatie in de buurt. Het beeld van de buurt wordt overwegend bepaald door gesloten bebouwing langs korte straatjes en hofjes. De woningen hebben vrijwel alle twee bouwlagen met een kap. Aan de oostelijke rand (de zijde van de Glanerbeek) is open en halfopen bebouwing in één bouwlaag gesitueerd. Het grootste deel van Het Schipholt is als erf ingericht.