| Plan: | Bestemmingsplan Buitengebied 2012 |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0040.bp00019-41vg |
Aan alle reële agrarische bedrijven een agrarische bestemming toegekend. Hierbij is afstemming gezocht bij de schaal die vanuit de milieuwetgeving wordt gehanteerd (is er sprake van een inrichting).
Waar mogelijk wordt geen onderscheid gemaakt in typen bedrijvigheid. De gemeente is van mening dat in principe alle vormen van agrarische bedrijvigheid worden toegestaan. Onder een agrarisch bedrijf worden echter de tuinbouwbedrijven, champignon- en viskwekerijen, gebruiksgerichte paardenhouderijen, maneges en de glastuinbouw in ieder geval niet verstaan, vanwege onder andere de industriële uitstraling, of de voornamelijk recreatieve opzet en/of de (grote) verkeersaantrekkende werking van deze bedrijven. Deze bedrijven hebben een specifieke bestemming gekregen. Productiegerichte paardenhouderijen, zoals fok- en opfokbedrijven en hengstenhouderijen worden wel als agrarisch bedrijf beschouwd. Intensieve veehouderijen zijn alleen toegestaan als de betreffende activiteit is aangeduid (bij bestaande bedrijven).
De regelgeving voor Intensieve veehouderijen in het bestemmingsplan is afgeleid van het provinciaal beleid zoals dat is verwoord in het POP 3 en de POV. Voor intensieve veehouderijen geldt dat deze alleen zijn toegestaan voor zover ze al aanwezig waren (ten tijde van de inwerking treding van de wijziging Omgevingsverordening). Bestaande intensieve veehouderijen zijn als zodanig aangeduid op verbeelding.
Uitbreidingsmogelijkheden zijn verschillend per gebied. Hiervoor heeft de provincie in de POV een gebiedsindeling gemaakt (zie Hoofdstuk 3). Een deel van het buitengebied valt onder de gebiedscategorie 'wit'. Op grond van het POV is in deze gebieden geen uitbreiding van IV-bedrijven toegestaan, uitgezonderd uitbreiding i.v.m. eisen op grond van dierenwelzijn. Met name vanwege de grote buffer die in POV is gehanteerd rondom bebouwd gebied en natuurgebieden vallen vrijwel alle intensieve veehouderijen in de gemeente onder deze categorie. Daarnaarnaast is een zeer klein deel van het buitengebied als geel gebied aangeduid (maximale stalvloeroppervlakte 5.000 m²). Het overige deel van het buitengebied valt onder de categorie 'groen' en biedt op papier een maximale stalvloeroppervlakte van 7.500 m². Het aantal IV-bedrijven dat in dit deel van het buitengebied ligt is echter beperkt.
Van alle intensieve veehouderijen in het plangebied is de bestaande situatie vastgelegd (bestaande stalvloeroppervlakte en aantal dieren waarvoor een vergunning aanwezig is), zie bijlagen regels. Er is een binnenplanse afwijkingsregel om de stalvloeroppervlakte uit te breiden uitsluitend om te voldoen aan dierenwelzijn en/of of milieueisen. Het aantal dieren mag niet meer bedragen dan is toegestaan volgens de aanwezige (milieu)vergunning zoals bekend bij ter inzage legging van het ontwerpbestemmingsplan.
Vanwege de regel uit het POV die huisvesting van dieren in een intensieve veehouderij op één bouwlaag voorschrijft, zijn de regels verduidelijkt. Zogenaamde volièrestallen en stalsystemen voor legkippen (scharrelstallen) vallen binnen de opgenomen definitie van een bouwlaag en zijn derhalve toegestaan.
Vanwege de voortschrijdende schaalvergroting in de landbouw, waarbij het aantal bedrijven afneemt en de bestaande bedrijven groeien, is er voor de zittende bedrijven steeds meer ruimte nodig op de bouwpercelen voor het houden van dieren en/of opslag- en stallingsruimte. Op grond van het provinciaal beleid heeft een agrarisch bouwperceel in principe een omvang van ten hoogste 1 hectare. Voor de meeste bedrijven in de gemeente is dit op dit moment voldoende. Alleen aan bedrijven waarbij de bestaande bebouwing al een grotere oppervlakte beslaat of in situaties waar al instemming is over schaalvergroting wordt bij recht een groter bouwperceel toegekend. In paragraaf 5.3.10 wordt op deze situaties ingegaan.
Bij het toekennen van de ruimtelijke mogelijkheden worden in alle gebieden waar mogelijk de bestaande rechten opnieuw in het bestemmingsplan vastgelegd. Alleen als er dringende redenen zijn, kunnen deze mogelijkheden en/of oppervlakte op basis van nieuwe inzichten of regels worden heroverwogen. Een voorbeeld hiervan zijn intensieve veehouderijen waarvoor nieuwe regels gelden op basis van de provinciale omgevingsverordening. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met bedrijven die al een grotere omvang hebben dan de nieuwe indeling mogelijk maakt. Er is geen differentiatie voor de omvang van bouwvlakken toegepast op basis van de bedrijfsgrootte (bedrijfsomvang in NGE). Hierdoor kunnen de ontwikkelingsmogelijkheden, binnen de ruimtelijke kaders, per locatie optimaal worden benut.
Uitbreiding boven 1 hectare vindt plaats door middel van de maatwerkbenadering. Bij schaalvergrotingsplannen dient daarbij aangetoond te worden dat rekening is gehouden met de onderstaande zes ruimtelijke criteria (afkomstig uit het POP 3 en POV):
De gemeente Slochteren heeft, in de vorm van een convenant, afspraken gemaakt met de provincie over uitwerking van de maatwerkbenadering, zie Bijlage 6 Convenant agrarische schaalvergroting. De structuurvisie Buitengebied is hiervoor als richtinggevend ruimtelijk kader gebruikt. Het convenant kan worden gebruikt als toetsingskader voor uitbreiding van agrarische bouwpercelen boven 1 hectare. Onderdeel van deze procedure, waarbij ook getoetst wordt aan de genoemde criteria, is één of meerdere keukentafelgesprekken tussen gemeente, ondernemer en eventueel provincie en een architect. Daarbij wordt uiteindelijk een inrichtingsplan met met een goede landschappelijke inpassing opgesteld. De afspraken uit het keukentafelgesprek inclusief het inrichtingsplan worden verbonden aan een privaatrechtelijke overeenkomst. Op basis van deze overeenkomst kan worden afgedwongen dat bijvoorbeeld een groenstrook of waterpartij wordt aangelegd.
Uitbreiding boven 2 hectare blijft verbonden aan een traject waarbij ook overleg met de provincie nodig is.
In het convenant wordt onderscheid gemaakt in vier gebieden: groen, geel, bruin en rood. In de onderstaande tabel wordt per gebied kort de schaalvergrotingsmogelijkheden benoemd. De gebiedsindeling gebaseerd op de gebiedstypering uit de Structuurvisie Buitengebied.
| Gebied |
Typering |
Procedure schaalvergroting (boven 1 hectare) |
|
Groen
|
Landbouw(ontwikkelings) gebied | Aan bedrijven met een duurzaam toekomstperspectief wordt in aanvulling op het bouwvlak een ontheffingsgebied toegekend, waarvan ten hoogste 0,5 ha mag worden bebouwd. Planologische medewerking is mogelijk met een reguliere Wabo-voorbereidingsprocedure, waarbij de gemeente wel een 'keukentafelgesprek' belegt. Andere uitbreidingen of aanpassingen tot 2 ha met een planwijziging. Daarboven met een partiële herziening. |
| Geel | Gebieden met landschappelijke en/of cultuurhistorische waarden, agrarische linten |
Uitbreiding of aanpassing van het bouwvlak tot 1,5 ha met een planwijziging. Daarboven met een partiële herziening. |
| Bruin | Wierden: afgeleid van de archeologische beleidskaart Slochteren | Uitbreidingsmogelijkheden en richting afhankelijk van archeologisch onderzoek. Waar mogelijk bij bedrijven met een duurzaam toekomstperspectief een ontheffingsgebied toevoegen. Andere uitbreidingen of aanpassingen tot 1,5 ha met een planwijziging. Uitbreiding daarboven met een partiële herziening. |
| Rood | Bestaand bebouwd gebied en natuur(ontwikkelings)gebied | In het bestemmingsplan geen uitbreiding van bouwpercelen boven 1 ha. Motivering om te voldoen aan ruimtelijke criteria ligt bij aanvrager. |
Tijdens het opstellen van de Structuurvisie buitengebied en de voorbereidingen voor het voorontwerp bestemmingsplan zijn discussies gevoerd over de systematiek van het toekennen van agrarische bouwvlakken. Enerzijds was het uitgangspunt rekening houden met de uitbreidingsmogelijkheden én flexibiliteit voor de agrariërs, anderzijds was er het belang van het beschermen van onder andere landschappelijke waarden. Er is gekozen voor concrete bouwvlakken. Deze zijn namelijk direct toetsbaar en er kan in voldoende mate rekening worden gehouden met bijvoorbeeld landschappelijke waarden als erfbeplanting, grachten en wierden.
De gemeente streeft ernaar aan elk agrarisch bedrijf een bouwvlak op maat toe te kennen, zodat er binnen de kaders van het provinciaal en gemeentelijk beleid een bouwperceel ontstaat waar bij recht uitbreidingsruimte aanwezig is. Een bestemmingsplan moet immers voor minimaal 10 jaar (ontwikkelings)ruimte bieden. Om hier uitvoering aan te geven is ter voorbereiding op het bestemmingsplan, aan de hand van de kaders die zijn gesteld in de Structuurvisie buitengebied, per agarisch bedrijf een voorlopig bouwvlak ingetekend. Bij het intekenen van de bouwvlakken is o.a. rekening gehouden met landschappelijke en cultuurhistorische elementen, fysieke belemmeringen, afstand tot bestaande bebouwing en uitbreidings- en ontwikkelingsplannen van de eigenaren. Alle agrariërs zijn uitgenodigd om hun wensen met betrekking tot het bouwvlak kenbaar te maken. De reacties zijn beoordeeld en waar mogelijk meegenomen in het voorontwerp bestemmingsplan.
Bij de inpassing van nieuwe bebouwing spelen de volgende toetsingscriteria een rol:
Vanwege de archeologische waarde is aan de wierden in de Structuurvisie Buitengebied een aparte categorie toegekend (de bruine gebieden). Ter voorbereiding op het (voor)ontwerp bestemmingsplan is archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd op alle wierden waar een actief agrarisch bedrijf is gevestigd. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn kaderstellend voor de bestemmingsregeling. Nu beter inzichtelijk is hoe met deze waarden omgegaan kan worden is het niet langer nodig de categorie 'bruin' toe te passen in het bestemmingsplan. De mogelijkheden voor schaalvergroting worden nu bepaald door de categorie die in het omliggende gebied van toepassing is (groen of geel). Voor de bedrijven die in een groen gebied liggen betekent dit in bepaalde gevallen een vereenvoudiging van de procedure bij uitbreiding.
Aan elk agrarisch bedrijf wordt bij recht de mogelijkheid geboden om op het bouwperceel (binnen het bouwvlak) bebouwing op te richten. Op een bouwvlak van 1 ha zou derhalve 10.000 m² aan bebouwing kunnen worden opgericht. Bij melkveehouderij- en akkerbouwbedrijven komt dit in de praktijk niet voor. Deze bedrijven hebben namelijk altijd ruimte nodig voor kuilvoerplaten, mestopslag, stallingsruimte voor machines, rij- en manoevreerruimte etc. Ondanks de theoretische bebouwingsmogelijkheden zal een bebouwingspercentage van ongeveer 70% in de praktijk niet worden overschreden.
Voor intensieve veehouderijen ligt dit iets anders. Bij dit type agrarisch bedrijf is er veel minder behoefte aan bijvoorbeeld kuilvoerplaten, stallingsruimte en rij- en manoevreerruimte. Intensieve veehouderijbedrijven kunnen dan ook een groter deel van het bouwvlak bebouwen. Dit wordt grotendeels ondervangen door de regels die de provincie stelt voor intensieve veehouderijen, waarbij de stalvloeroppervlakte in veel gebieden is begrensd tot de bestaande oppervlakte of tot een oppervlakte van ten hoogste 7.500 m².
In aansluiting op de regels in de provinciale omgevingsverordening zullen ook mest- en kuilvoeropslagen binnen het bouwvlak worden opgenomen. Als opname in het bouwvlak niet mogelijk is of in het geval bestaande opslagen reeds buiten het bouwvlak zijn gelegen (en het bouwvlak heeft al een omvang van 1 ha.) zullen de opslagen specifiek worden aangeduid op de verbeelding.
Alle gebouwen moeten binnen het bouwvlak geplaatst worden. Zoals hiervoor al aangegeven moeten overige bouwwerken en verhardingen, bijvoorbeeld ten behoeve van mestbassins en kuilvoerplaten, ook binnen het bouwvlak worden gerealiseerd. Hierdoor wordt de samenhang duidelijk en wordt verrommeling/ verstening in het buitengebied zoveel mogelijk voorkomen.
Omdat het niet wenselijk is om voor de voorgevel van boerderijen te bouwen en op plekken waar grachten of andere karakteristieke delen van het erf liggen is bij het bepalen van de bouwvlakken de uitbreidingsruimte zoveel mogelijk achter de bestaande bebouwing gelegd. Met name voor karakteristieke agrarische bebouwing geldt dat het gewenst is om het zicht op deze boerderijpanden te behouden. Bij het plaatsen van bouwwerken moet worden voldaan aan het beginsel van bebouwingsconcentratie. Dit betekent dat er binnen het bouwvlak een clustering van gebouwen en andere bouwwerken plaatsvindt en dat bij het plaatsen van nieuwe gebouwen wordt aangesloten bij de bestaande bebouwingsstructuur.
Ruimtelijke kwaliteit
Naast de criteria die zijn opgenomen voor bestaande karakteristieke agrarische bebouwing (zie Planuitgangspunten Cultuurhistorie) wordt in de Welstandsnota ook aandacht gevraagd voor de ruimtelijke kwaliteit bij de bouw van nieuwe agrarische bedrijfsgebouwen. Daarbij moet zowel gelet worden op de vormgeving als de situering en ordening van de gebouwen ten opzichte van het bebouwingscomplex op een agrarisch bouwperceel. Door de specifieke objectgerichte criteria voor beide groepen agrarische bebouwing te formuleren wordt gestreefd naar behoud van de traditionele bebouwing voor de toekomst, zonder dat ontwikkelingen volledig op slot worden gezet. Bij nieuwe bedrijfsgebouwen wordt meer gelet op aansluiting op de oorspronkelijke bebouwing en de inpasbaarheid in het omliggende landschap.
Bij de bouw van agrarische gebouwen wordt in beginsel gestuurd op een traditionele vormgeving van de agrarische woningen en bedrijfsgebouwen. Hiermee wordt voorkomen dat het buitengebied een bedrijfsmatige uitstraling krijgt en blijft het landschap 'leesbaar'. Om dit te bereiken wordt een kap en een relatief lage gootlijn voorgeschreven. Hiermee sluiten de bebouwingsregels aan op de (objectgerichte) criteria die zijn opgenomen in de Welstandsnota gemeente Slochteren.
Maatvoering
Voor bedrijfsgebouwen is een goothoogte van ten hoogste 5 meter toegestaan, met daarbij een nokhoogte van maximaal 12 meter. Door de goothoogte zo laag mogelijk te maken, voegt de bebouwing zich makkelijker in het landschap en behoudt het gebouw een landschappelijke, agrarische uitstraling.
De goothoogte van 5 meter komt voort uit de minimale hoogte waarbij bedrijfsvoertuigen de schuren nog binnen kunnen rijden. Ook biedt de schuur dan nog voldoende hoogte voor het stallen van machines en producten(stapelkratten). De dakhelling bedraagt ten minste 20 graden en ten hoogste 60 graden. Bij een nokhoogte van maximaal 12 meter ontstaat op deze manier voldoende ruimte om verschillende stal- en schuurtypes te realiseren. Er is een afwijkingsbevoegdheid voor een nokhoogte van 14 meter. De dakhelling voor agrarische bedrijfsgebouwen bedraagt tussen de 20º en 60º.
Serrestallen
Een plat dak is in beginsel niet toegestaan voor agrarische bedrijfsgebouwen. Zoals eerder gezegd wordt gestreefd naar het oorspronkelijke agrarische bebouwingsbeeld met een traditioneel hellend dak. Door de nieuwe ontwikkelingen ontstaat er wel steeds meer de vraag naar platte of andere afwijkende dakvormen. Een goed voorbeeld daarvan is de serrestal, deze stal wijkt qua aard en vorm af van de traditionele stallen. De stal bestaat uit een boogconstructie, gebaseerd op een tunnelframe. De materialen zijn grotendeels licht- en luchtdoorlatend om daglichtomstandigheden in de stal te benaderen.
De bouw van serrestallen (of andere afwijkende stalvormen) is niet bij recht toegestaan binnen het bestemmingsplan, maar wordt gekoppeld aan een afwijkingsbevoegdheid. Voor het afwijken worden de volgende criteria in acht genomen:
Aan- en uitbouwen kunnen wel worden voorzien van een platte dakafwerking. Daarbij geldt dan wel dat de aanbouw ondergeschikt moet zijn aan het hoofdgebouw.
Bij een agrarisch bedrijf is bij recht ten hoogste één bedrijfswoning toegestaan. De bedrijfswoning mag (inclusief bijgebouwen) een oppervlak van maximaal 200 m² hebben. De bedrijfswoning heeft een maximale goothoogte van 3 meter en een maximale nokhoogte van 10 meter. De dakhelling van de bedrijfswoningen moet tussen de 30° en 60° bedragen. De gemeente hecht bij de bedrijfswoningen aan een bescheiden maatvoering, waarbij de bedrijfswoning en de agrarische gebouwen met elkaar in verhouding zijn.
De gemeente is terughoudend met het toestaan van een tweede bedrijfswoning. Een tweede dienstwoning wordt alleen toegestaan mits objectief is aangetoond dat er sprake is van een structureel volwaardig tweepersoonsbedrijf en dat gelet op de aard, omvang en continuïteit van het bedrijf permanent toezicht noodzakelijk is. Als hieraan voldaan wordt kan worden afgeweken van het bestemmingsplan.
Parallel aan de voorbereidingsprocedure van het bestemmingsplan Buitengebied lopen ook een aantal individuele ruimtelijke procedures van agrariers voor uitbreiding van het bouwperceel boven 1 hectare of is recent een vergunning afgegeven voor schaalvergroting maar is deze vergunning nog niet (geheel) verwezenlijkt. Waar mogelijk is er in het (ontwerp)bestemmingsplan rekening gehouden met deze plannen, mits de ruimtelijke aanvaardbaarheid van de uitbreiding boven 1 hectare door middel van de maatwerkbenadering is aangetoond en/of er een vergunning is verleend voor uitbreiding van het agrarisch bedrijf. Onderdeel van deze vergunning is een ruimtelijke onderbouwing waarbij voldaan is aan de ruimtelijke criteria van het POP en POV.
|
Bedrijf (locatie, bedrijfstype) |
Omvang bouwvlak in bestemmingsplan |
Status |
| Graauwedijk 74, Overschild (melkveehouderij) |
1,5 ha. | overeenkomst gesloten over uitbreiding bouwperceel inclusief landschapsplan |
| Bovenvennenweg 1, Schildwolde (pluimveehouderij) |
2 ha. | omgevingsvergunning verleend voor uitbreiding van de bestaande pluimveehouderij |
| Meenteweg 119, Schildwolde (melkveehouderij) | 1,5 ha. | omgevingsvergunning verleend voor uitbreiding van de bestaande melkveehouderij |
| Meerweg 32, Overschild (melkveehouderij) |
1,5 ha. | vrijstelling verleend voor uitbreiding bestaande melkveehouderij (inclusief overeenkomst met landschapsplan) |
Naast schaalvergroting kunnen agrarische nevenactiviteiten voor bepaalde bedrijven een goede aanvullende bron van inkomsten voor de agrariër betekenen. Binnen het agrarisch bouwblok mag een deel van de bedrijfsbebouwing worden gebruikt voor een agrarisch verwante nevenactiviteit. Het toestaan van nevenactiviteiten kan leiden tot verrijking van het buitengebied en behoudt van beeldbepalende en karakteristieke bebouwing.
Bepaalde activiteiten die een direct raakvlak hebben met agrarische activiteiten, zoals een agrarisch dienstverlening of uitsluitend inpandig plaatsvinden zoals caravanstalling of andere statische opslag zijn bij recht toegestaan tot een oppervlakte van 500 m² (agrarische dienstverlening) of 1.000 m² (caravanstalling).
Daarnaast zijn ook de volgende (recreatieve) nevenactiviteiten toegestaan, mits deze passen binnen de beleidsregels:
Voorbeelden van nevenactiviteten die kunnen worden toegestaan na het verlenen van een omgevingvergunning zijn:
Specifiek voor agrarische bedrijven in het buitengebied zijn daarnaast nog mogelijkheden opgenomen voor het opwekken van duurzame energie met behulp van een biomassavergistingsinstallatie. Een voorwaarde daarbij is dat er sprake is van hoofdzakelijk eigen geproduceerde biomassa en mest. Verder is met name de ontsluiting een aspect dat wordt betrokken bij de vergunningverlening voor deze installaties vanwege de noodzakelijk aanvoer van mest en/of biomassa. Het aanwezige wegennet dient te zijn afgestemd op een (sterke) toename van transport.
Bij het geheel beeindigen van de agrarische bedrijvigheid kan de agrarische bestemming onder voorwaarden worden gewijzigd naar een niet-agrarische bestemming. In de regels is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om de bestemming Agrarisch bedrijf te wijzigen naar een bestemming Wonen of een niet-agrarische bedrijfsbestemming, waaronder een bestemming Gemengd. De bestemming Gemengd maakt zowel het combineren van een woonfunctie met een bedrijf mogelijk als uitwisseling tussen wonen en een bedrijfsfunctie.
Een voorwaarde bij het wijzigen naar een bedrijfsmatige bestemming (Gemengd) is dat een deel van de voormalige niet-karakteristieke bedrijfsgebouwen wordt gesloopt. De oppervlakte van het te slopen gedeelte is afhankelijk van de gewenste gebruiksruimte. De omvang van het te slopen bebouwing neemt toe naarmate ook de oppervlakte die gebruikt gaat worden voor een nieuwe functie, of wordt vervangen door nieuwbouw, toeneemt. Het pand waarin de woning zich bevindt (de oorspronkelijke boerderij of voormalige bedrijfswoning) mag in zijn geheel in stand blijven. Aan vrijkomende agrarische bebouwing die is aangemerkt als 'karakteristiek' wordt een bestemming toegekend die instandhouding van de karakteristieke bebouwing nastreeft, de sloopverplichting geldt niet voor karakteristieke bebouwing.
Bij het wijzigen van de agrarische bestemming naar een bestemming Agrarisch - Paardenhouderij (voor bijvoorbeeld een pensionstalling is de sloopregeling ook niet van toepassing. Reden hiervoor is de sterke gebondenheid van deze functie aan (ontwikkelings)ruimte in het landelijk gebied.