Regenboogbuurt en Eilandenbuurt

3.7 Bodem en water

Bodem

Oorspronkelijk bestond de bodem van het plangebied uit holocene klei-, zavel- en veenlagen, gelegen op een pleistoceen zandpakket. Voor zover bekend zijn er geen (gevallen van) ernstige bodemverontreinigingen aanwezig. Evenmin zijn er sterke verontreinigingen in het gebied te verwachten. De bodemkwaliteit in het plangebied is op een aantal locaties in het verleden onderzocht (zie Bijlage 2).

Bij het toepassen van steenachtige materialen op of in de bodem of in het oppervlaktewater is sinds 1 juli 2008 het Besluit bodemkwaliteit van kracht. Het Besluit bodemkwaliteit stelt eisen aan de samenstelling van bouwstoffen en grond en de mate van uitloging van verontreinigende stoffen uit deze materialen. Toe te passen primaire en secundaire steenachtige materialen moeten voldoen aan de eisen van het Besluit bodemkwaliteit.

Waterhuishouding

Voor het goed doorlopen van een Watertoets (zie ook Bijlage 1 bij de toelichting) is de inbreng en het advies van de waterbeheerder (Waterschap Zuiderzeeland) bij deze actualisatie essentieel. De waterhuishouding wordt op basis van de rapporten “Waterhuishouding Almere Buiten”en “Maatregelen watersysteem Almere Buiten” (niet bijgevoegd), alsmede het advies van het Waterschap beschreven.

Het watersysteem van het plangebied is een voortzetting van het reeds bestaande watersysteem in Almere-Buiten en maakt hier onderdeel van uit. Dit watersysteem is dan ook met andere richtlijnen tot stand gekomen dan een 'nieuw' watersysteem dat dient te voldoen aan eisen uit de nota " Waterbeheer 21e eeuw" (zie paragraaf 4.1) - en de Kaderrichtlijn Water.

Watersysteem

Middels een nieuw gegraven gracht tussen de Oostvaardersbuurt en de Eilandenbuurt zijn deze watersystemen met elkaar verbonden (eerst waren zij gescheiden). Hiermee is een groter en robuuster watersysteem worden (zie hieronder).

figuur 3.13: Watersysteem Almere Buiten

Het waterschap zal het watersysteem van het gehele beheergebied toetsen op wateroverlastsituaties als gevolg van te verwachten klimaatveranderingen en bodemdalingen. De verwachting is dat deze toets in 2012 zal plaatsvinden. Dit betekent dat deze toets niet apart verricht zal worden voor dit bestemmingsplan.

Het beheer van de watergangen in het plangebied lag tot 1 januari 2010 bij de gemeente Almere, inmiddels is het beheer financieel overgedragen aan waterschap Zuiderzeeland.

In het watersysteem zijn geen knelpunten rond waterkwaliteit. Wel zijn er sinds 2006 enkele knelpunten in het peilbeheer geconstateerd. De oorzaken hiervan liggen onder andere bij onvoldoende nalevering van grondwater en lekverliezen in de Eilandenbuurt naar de Lage Vaart. Deze lekverliezen zijn het gevolg van de manier waarop de Spectrumdreef ooit is aangelegd en de aanleg van het oppervlaktewater in de Eilandenbuurt nabij deze dreef. Hiervoor is de holocene laag (klei) vervangen door ophoogzand met een drainagesysteem, waardoor er kortsluiting tussen het hogere peil in Almere Buiten is ontstaan. Dit heeft uitzakking van de waterstand tot gevolg gehad. In combinatie met een gering wateroppervlak geeft dit grotere waterstandfluctuaties in dit watersysteem, die door ingrijpen van de gemeente binnen de toleranties van het peilbesluit is gebleven.

Een deel van de oevers van de waterpartijen wordt natuurvriendelijk ingericht. De grachten hebben een waterpeil van - 5.8 m NAP. De grachten wateren via stuwen af op de Lage Vaart. De Lage Vaart heeft een bemalen peil van - 6.2 m NAP dat aan schommelingen onderhevig is.

Maatgevend voor de inrichting van het openbaar gebied en maatgevend voor de vloerpeilen van de woningen is een maximale peilstijging van de Lage Vaart van 1.20 m tot een peil van 5.0 meter – NAP. Het water uit de Lage Vaart water kan immers ook over stuwen (dammen) het woongebied instromen.

Uit modelberekeningen blijkt dat de waterstanden in Almere Buiten bij een normbui niet meer stijgen dan toegestaan volgens de hierbij geldende normen. Dit komt doordat de afvoercapaciteit van Almere Buiten naar de Lage Vaart veel groter is dan de tegenwoordige geldende maximale afvoer van 1.5 l/sec/ha.

Hoe deze afvoer beperkt kan worden zal in het kader van een maatregel uit het Waterbeheerplan (zie ook paragraaf 4.2.2) in overleg met het Waterschap bepaald worden.

Peil

De drooglegging is zodanig dat een piekbui in het gebied kan worden geborgen zonder dat er wateroverlast optreedt en tevens dat vastgestelde ontwateringsdiepten realiseerbaar zijn. Het oppervlaktewaterpeil is in het verleden omhoog gebracht om de hoeveelheid kwel te beperken. Want deze kwel is voedselrijk, brak en ijzerhoudend en beïnvloedt de waterkwaliteit negatief. Ter vergelijking: het waterpeil in de Lage Vaart is - 6,20 meter NAP. De waterdruk in de diepe bodem zorgt ervoor dat het grondwater stijgt tot gemiddeld NAP - 5.3 meter. Door deze druk wordt de bodem van de grachten regelmatig omhoog gedrukt, waardoor niet altijd de ontwerpdiepte van 1.2 meter in de waterpartijen wordt gehaald. Bij deze overwegingen is een peil van – 5.8 meter NAP ingesteld. Een bijkomend voordeel is dat er niet het hele jaar door voedselrijk water uit de Lage Vaart Almere Buiten binnenstroomt.

Riolering

De Regenboogbuurt is één van de drie wijken waar de gemeente Almere begin jaren '90 is begonnen met de aanleg van een verbeterd gescheiden stelsel (VGS): huishoudelijk en bedrijfsafvalwater wordt via het vuilwaterstelsel ingezameld en afgevoerd naar de Afvalwaterzuivering op het industrieterrein de Vaart. Vanuit het vuilwaterstelsel kunnen geen overstorten plaats vinden naar het oppervlaktewater. Van de jaarneerslag wordt 70 % naar de Afvalwaterzuiveringsinstallatie (hierna: AWZI) gepompt en 30 % wordt afgevoerd naar het in de wijk aanwezige oppervlaktewater.

figuur 3.14. Verbeterd gescheiden stelsel

In navolging hierop is eind jaren '90 in de Eilandenbuurt een semi - verbeterd gescheiden stelsel aangelegd. Dit bestaat uit een verbeterd gescheiden stelsel voor de 'vuile' verharde oppervlakken zoals busbanen en druk bereden wegen en een gescheiden stelsel voor 'schone' verharde oppervlakken, zoals daken en weinig bereden wegen.

figuur 3.15: Gescheiden stelsel

Een knelpunt voor alle gebruikte rioolstelsels is het (ongelijkmatig) inklinken van de grond. Hierdoor wordt het transport van water verstoord, doordat de overstortdrempels van het verbeterd gescheiden stelsel met het riool meezakken. Deze drempels worden regelmatig opgehoogd, om te voorkomen dat het oppervlaktewater het stelsel kan instromen en van daaruit naar de zuivering.

Het gekozen type rioolstelsel in het plangebied heeft ook als gevolg dat grote hoeveelheden relatief schoon neerslag naar de AWZI wordt getransporteerd. Deze grote hoeveelheden heeft de bedrijfsvoering van de AWZI zo negatief beïnvloed dat het waterschap de gemeente Almere heeft gevraagd de toevoer drastisch te verminderen. Daarop is de afvoer van regenwater in de Regenboogbuurt naar de zuivering tot een minimum beperkt.

Waterkwaliteit

Uit onderzoek en bestaande gegevens blijkt dat de te verwachten waterkwaliteit in het plangebied licht eutroof (voedselrijk) is als gevolg van de aanwezige eutrofe kwel. In de zomer stijgen de gehaltes in de (lange) perioden van droogte en warmte in het plangebied sterker dan in de rest van het watersysteem. Dit heeft echter nog nooit tot waterkwaliteitsproblemen in de zin van overlast gezorgd.

Grondwater

De buurten Eilandenbuurt en de Regenboogbuurt hebben voor de ontwatering drainage onder de meeste wegen, die voorkomt dat de grondwaterstand tot het maaiveld stijgt. Hiermee wordt in openbare gebieden grondwateroverlast tegengegaan voor de gebruikersfunctie, maar ook overlast op de particuliere terreinen. De ontwatering van de particuliere percelen zelf is wettelijk gezien de taak van de eigenaren.

Om te voorkomen dat deze drainage verstopt raakt met zand en ijzeroxide wordt deze in de Regenboogbuurt één keer in het jaar gereinigd en in de Eilandenbuurt een keer in de twee jaar.