Bestemmingsplan Kleine Dorpskernen Ten Boer

3.3 Sint Annen

3.3.1 Ontstaansgeschiedenis

Sint Annen ligt aan de weg van Ten Boer naar Bedum. De oorspronkelijke structuur wordt gevormd door de doorgaande weg van Ten Boer naar Bedum en de parallel aan de weg lopende aftakking van de Kardingermaar. Deze aftakking liep door tot in het dorp, maar is na 1940 gedempt.

Sint Annen dankt zijn naam aan het nonnenklooster Sint Anna. Dit klooster werd gesticht in 1345 door monniken van de abdij van Aduard en maakte deel uit van de Cistercienzerorde. Het klooster werd in 1595 opgeheven. Op dezelfde plek heeft het dorp Sint Annen zich verder ontwikkeld. Op het eerste gezicht lijkt er in Sint Annen weinig over gebleven van het kloosterverleden. Er zijn geen gebouwen uit die tijd bewaard gebleven. Het bijzondere van Sint Annen is echter dat de indeling van het dorp de lijnen van het oude klooster volgt. Het klooster was voorzien van zeer diepe en brede grachten en een zware stenen muur rondom. De gedeeltelijk nog aanwezige sloten rondom Sint Annen geven de oude grenzen aan. Aan de Hoofdweg in Sint Annen heeft, op het hoogste gedeelte en ter hoogte van de kleine knik in de weg, de kloosterkerk gestaan.

Ook het gedeelte van de Boersterweg dat de functie heeft van 'rondweg' valt in het plangebied. Deze weg werd omstreeks 1982 aangelegd om het dorp van het doorgaande verkeer te ontlasten. Dit verkeer was flink toegenomen door de aanleg van de Eemshavenweg van Groningen naar de Eemshaven. De Eemshavenweg ligt op nog geen kilometer van het dorp verwijderd. Door de aanleg werd de bereikbaarheid van Sint Annen sterk verbeterd.

3.3.2 Ruimtelijke karakteristiek

De bebouwing bestaat uit een langgerekt lint langs de Hoofdweg. Er is sprake van enkele verdichtingen ter plaatse van de Populierenlaan, het Kerkpad en het Molenpad. Deze smalle straatjes worden gekenmerkt door een karakteristieke bebouwing. De openbare ruimte in Sint Annen wordt bepaald door het enigszins slingerende verloop van de Hoofdweg en door het pleintje in het midden van de kern. Over het algemeen is het beeld besloten en biedt het dorp beschutting in het open landschap van de Woldstreek. De dorpsbebouwing heeft weinig afstand ten opzichte van elkaar en van de weg. Naar het zuidwesten, in de richting van Ten Boer, wordt het beeld iets ruimer.

Luchtfoto Sint Annen vanuit het westen (bron: website Sint Annen)

Ontmoetingsplaatsen in het dorp zijn het centraal gelegen pleintje met klokkenstoel, het dorpshuis aan de Hoofdweg en de groenvoorziening met speeltoestellen achter de voormalige school aan de zuidoostkant van het dorp.

Structuurkaart Sint Annen

De bebouwing bestaat overwegend uit vrijstaande woningen bestaande uit één bouwlaag met een kap. Het beeld wordt bepaald door Groninger rode baksteen in combinatie met een pannendak. Incidenteel komt een rieten kap voor. Er komen verschillende kapvormen voor en de nokrichting varieert. In het dorp komt op enkele plaatsen karakteristieke bebouwing voor, waaronder de voormalige molen.

Op één plaats is voorzien in vervangende nieuwbouw, waarbij de bestaande kenmerken van het dorp moeten blijven behouden of worden versterkt. Deze ontwikkeling kan met een wijzigingsbevoegdheid worden gerealiseerd. In de gemeentelijke structuurvisie is aangegeven dat er aan de Hoofdweg op het perceel van nummer 6 ruimte is voor vervangende nieuwbouw. Gezien de omvang van het perceel moet hierbij worden gedacht aan een aantal van 3 woningen. Op dit perceel staat nu een woning met een landbouwschuur (de huidige bestemming is 'opslag'). Deze bouwmogelijkheid was reeds opgenomen in vorige bestemmingsplannen.

In Sint Annen zijn vier karakteristieke panden aan te wijzen. Het betreft het pand aan de Molenweg 6, de oude molen. Daarnaast gaat het om het pand aan Hoofdweg 14 (het voormalige dorpscafé) en het pand aan Hoofdweg 41-45. Het laatste pand is nog vrijwel gelijk aan de situatie rond 1910. Tot slot is het pand Hoofdweg 3/5 karakteristiek te noemen. Het betreft de voormalige school van Sint Annen (met klok op het dak) en de naastgelegen meesterswoning. Wat betreft karakteristieke open ruimte gaat het in Sint Annen om de tuinen achter de oostzijde van de Hoofdweg, tuinen aan de westkant van het dorp en tuinen ten zuidwesten van het Molenpad. Ook de gronden met een agrarische bestemming aan de uiterste noordwestpunt van het dorp is te karakteriseren als karakteristieke open ruimte.

3.3.3 Functionele karakteristiek

Sint Annen kent circa 200 inwoners en bestaat voornamelijk uit woningen. De meeste hiervan, circa 60, liggen in het plangebied. De overige woningen liggen in het buitengebied; hier wonen voornamelijk agrariërs. Het overgrote deel van de woningen in de kern is particulier bezit, de Woningstichting Wierden en Borgen te Bedum heeft 4 woningen in eigendom.

Sint Annen is één van de kleinere kernen in de gemeente Ten Boer. Door de geringe omvang is er weinig draagvlak voor voorzieningen. Hiervoor is Sint Annen aangewezen op het centrumdorp Ten Boer. In het dorp is een dorpshuis gevestigd. Aan de Hoofdweg is een speelveldje gerealiseerd.