Dijkverzwaren Nieuw-Lekkerland

2.4 Cultuurhistorie

De Alblasserwaard is één van de gebieden dat is aangewezen als Belvedèregebied en als TOP-gebied volgens de Cultuurhistorische Hoofdstructuur van de provincie Zuid-Holland. Daarbinnen is het 'panorama Kinderdijk' als kroonjuweel aangewezen. Het molencomplex van Kinderdijk is tevens Unesco-werelderfgoed.

De Alblasserwaard heeft de typische kenmerken van de laagveenontginningen met een open veenweidelandschap. De Alblasserwaard is doorsneden met zeer lange lintvormige ontginningsassen. Kenmerkend voor deze ontginningsassen is de dubbele lintstructuur met de veenstroom of wetering in het centrum. Min of meer loodrecht op de ontginningsassen liggen de lange smalle percelen aan de achterkant begrensd door een (achter)wetering en/of kade. Deze verkaveling is ook in het buitengebied van Nieuw-Lekkerland nog zeer herkenbaar aanwezig. De fysieke dragers worden gevormd door de algemene kenmerken van de laagveenontginningen, zoals de donken en het stelsel van weteringen en sloten, het kreekruggensysteem in het westen van de Alblasserwaard, de huisterpen, de langgerekte dubbele bebouwingslinten, met de waardevolle boerderijen, en tenslotte de openheid van het landschap ten opzichte van de dichte lintbebouwing.

De te beschermen landschappelijke en cultuurhistorische waarden bestaan onder andere uit de openheid van het landschap, de verkavelingstructuur, de slotenpatronen en de verspreid in het gebied liggende monumentale boerderijen. Het molencomplex Kinderdijk heeft daarbij een bijzondere waarde, zoals dit ook terugkomt op de kaart van de Cultuurhistorische Hoofdstructuur van Zuid-Holland. Ook aan de overige landschappelijke en cultuurhistorische kenmerken heeft de provincie waarden toegekend. Het betreft met name de open polders. Op de kaart met historisch-landschappelijke waarden zijn de dijk van de Nederwaard, de tiendwegen in de polder Nieuw-Lekkerland en de poldergrenzen als historisch-landschappelijke lijnen van hoge en zeer hoge waarde aangegeven. Het gedeelte van de polder ten westen van de kern Nieuw-Lekkerland is aangegeven als historisch-landschappelijk vlak met zeer hoge waarde.

De negtien molens van Kinderdijk symboliseren de wijze waarop Nederland met het water omgaat. Zij hielden lange tijd het land droog dat werd geteisterd door overstromingen: de
Alblasserwaard, ooit een ruig en nat veengebied, maar uiteindelijk door de mens gekoloniseerd en ontgonnen.

Al met al, geeft de status Belvedèregebied en provinciaal TOP-gebied van de
Alblasserwaard aan dat het gebied landschappelijk en cultuurhistorisch waardevol is. Het molencomplex van Kinderdijk is hierin uniek. Het gaat daarbij om de structuur van waterlopen, linten, kades, dijken en weteringen en de bebouwings- en beplantingspatronen voor zover deze de landschappelijke hoofdstructuur versterken en accentueren. Verder zijn ook de openheid, het graslandkarakter en het fijnmazige slotenpatroon karakteristiek voor dit gebied. Nieuwe ontwikkelingen kunnen plaatsvinden in het gebied, maar dienen rekening te houden met en bij voorkeur bij te dragen aan het behoud van de genoemde kenmerken.